حذف مرحله‌ای یارانه نقدی سه دهک بالای درآمدی با دستور رئیس‌جمهور
در راستای اجرای قانون بودجه سال ۱۴۰۴ و به‌منظور تمرکز منابع حمایتی بر دهک‌های پایین درآمدی، فرآیند حذف یارانه نقدی خانوارهای ثروتمند با جدیت بیشتری از سوی دولت چهاردهم دنبال می‌شود. بر اساس گزارش منابع رسمی، تا کنون یارانه نقدی ۷۵۰ هزار نفر از خانوارهای پردرآمد حذف شده است و رئیس‌جمهور بر تسریع در اجرای این برنامه تأکید کرده است.
به گزارش ایسنا، با توجه به لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، دولت موظف شده است که در طول سال جاری یارانه نقدی خانوارهای سه دهک بالای درآمدی را حذف کند و منابع حاصل از آن را به افزایش اعتبار کالابرگ و پرداخت‌های حمایتی به دهک‌های پایین اختصاص دهد. این اقدام با هدف بازتوزیع عادلانه منابع و تمرکز بیشتر بر حمایت از اقشار آسیب‌پذیر جامعه صورت می‌گیرد.
طبق اعلام سازمان هدفمندی یارانه‌ها، پس از واریز یارانه نقدی ۳۰۰ هزار تومانی در تاریخ ۳۱ فروردین ۱۴۰۴، بیش از ۴۳۶ هزار نفر از فهرست یارانه‌بگیران حذف شدند. همچنین احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است که از ابتدای دولت چهاردهم، یارانه ۷۵۰ هزار نفر از خانوارهای پردرآمد حذف شده است. از این تعداد، حدود ۱۵۰ هزار نفر از حذف‌شدگان، مقیم خارج از کشور بوده‌اند.
بر اساس اعلام سازمان هدفمندی یارانه‌ها، در ماه گذشته نیز حدود ۵۳ هزار نفر به یارانه‌بگیران دهک‌های اول تا سوم اضافه شده‌اند و جمعیت این دهک‌ها از ۲۷ میلیون و ۸۸۱ هزار و ۸۰۱ نفر به ۲۷ میلیون و ۹۳۴ هزار و ۵۵۷ نفر افزایش یافته است. این جابه‌جایی‌ها بر اساس فرآیند وسع‌سنجی صورت می‌گیرد که طبق قانون، دو بار در سال توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انجام می‌شود.
فرآیند وسع‌سنجی بر پایه داده‌های ثبتی اقتصادی و اجتماعی خانوارها شامل اطلاعات بانکی، دارایی‌های ملکی، بیمه‌ای و مالیاتی انجام می‌گیرد و دهک‌بندی‌ها بر همین اساس به‌روزرسانی می‌شوند. طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۲، وزارت رفاه موظف است که این دهک‌بندی را دو نوبت در سال انجام دهد و تا نوبت بعدی، دهک هر خانوار ثابت خواهد بود.
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، در جلسه اخیر هیأت دولت، بر لزوم اجرای سریع و دقیق فرآیند حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی تأکید کرده و اعلام داشته است که فقدان داده‌های به‌روز و دقیق نمی‌تواند توجیه مناسبی برای تعلل در اجرای قوانین باشد. وی خاطرنشان کرده که دولت موظف به اجرای قانون است و منابع حاصل از این حذف باید به اقشار ضعیف‌تر اختصاص یابد.
در حال حاضر، دولت ماهانه مبلغ ۲۶ هزار و ۳۲۰ میلیارد تومان یارانه نقدی به خانوارها پرداخت می‌کند. از این میزان، ۱۱ هزار و ۱۲۰ میلیارد تومان به دهک‌های اول تا سوم و ۱۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان به دهک‌های چهارم تا نهم اختصاص می‌یابد. بر اساس آمار بهمن‌ماه ۱۴۰۳، حدود ۵۱ میلیون نفر از خانوارهای دهک‌های چهارم تا نهم به‌صورت ماهانه یارانه دریافت می‌کنند.
در سال‌های گذشته نیز تلاش‌هایی برای حذف یارانه ثروتمندان صورت گرفته بود، اما نبود زیرساخت‌های اطلاعاتی مناسب، مانع از اجرای کامل این طرح شده بود. هم‌اکنون وزارت رفاه لایحه‌ای دو فوریتی به هیأت دولت ارائه کرده است تا نحوه اجرای شفاف‌تری برای حذف یارانه دهک‌های بالای درآمدی تعیین شود.
همچنین طبق اعلام رسمی، افرادی که یارانه آن‌ها حذف شده است، می‌توانند با مراجعه به سامانه‌های مربوطه، اعتراض خود را ثبت کنند. پس از بررسی داده‌ها، چنانچه مشخص شود افراد اطلاعات صحیح ارائه کرده‌اند و درآمد آن‌ها کمتر از سقف تعیین‌شده است، یارانه آنان مجدداً برقرار خواهد شد. در مقابل، اگر اطلاعات نادرست ارائه شده باشد، وزارت رفاه پیشنهاد داده است که این افراد از دریافت هرگونه یارانه دیگر، از جمله تسهیلات، وام و زمین یارانه‌ای، محروم شوند.
طبق برنامه‌ریزی جدید دولت، پرداخت یارانه‌ها از بهمن‌ماه ۱۴۰۲ بر اساس زمان‌بندی مشخص انجام می‌شود. بر این اساس، مستمری مددجویان نهادهای حمایتی در بیستم هرماه، یارانه نقدی دهک‌های یک تا سه در بیست و پنجم هرماه، یارانه سایر دهک‌ها در سی‌ام هرماه و یارانه دارو و سوخت از ابتدای ماه واریز می‌شود.
دولت اعلام کرده است که تاکنون حدود ۷ میلیون نفر از افراد غیرنیازمند از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند. با توجه به هدف‌گذاری انجام‌شده در قانون بودجه ۱۴۰۴، این تعداد باید به ۱۸ میلیون نفر افزایش یابد. این موضوع اخیراً در جلسه کمیسیون اجتماعی مجلس با حضور وزیر تعاون و رئیس مجلس مورد بررسی قرار گرفته و عزم جدی برای اجرای آن وجود دارد.
