موسسه هنلی یک سازمان تحقیقاتی مستقر در لندن است که سالانه لیستی تحت عنوان قوی‌ترین پاسپورت‌ها (The Most Powerful Passports) منتشر می‌کند . در این لیست، کشورهای جهان متناظر با قدرت پاسپورت‌های آن‌ها رده‌بندی شده‌اند. شاخص پاسپورت هنلی درواقع معیاری متناسب با تعداد کشورهایی است که شهروند یک کشور خاص می‌تواند به آن‌ها سفر کند. این شاخص از سال ۲۰۰۶ به‌صورت منظم منتشر می‌شود و یکی از معیارهای مهم در طبقه‌بندی سطح رفاه در کشورهای دنیا نیز هست.
نکته بارز در این گزارش، شکاف موجود در بین نیمکره شمالی زمین و نیمکره جنوبی آن است. همچنین، موانع ایجاد شده به‌وسیله گسترش بیماری کرونا در کشورهای مختلف، اصلی‌ترین عامل در تغییر تحرکات جهانی از نظر مسافرت بین کشورهای مختلف است. نکته دیگر که باید درباره این لیست به آن اشاره کنیم، عدم درنظر گرفتن محدودیت‌های اخیر در مسافرت‌های هوایی است که توسط کشورهای مختلف لحاظ شده است.
به‌صورت پیش‌فرض، شهروندان کشورهایی که در رتبه‌های بالای جدول، مثلا ده جایگاه اول، قراردارند، می‌توانند بدون نیاز به ویزا تقریبا به هر کشور دیگری سفر کنند. در ادامه ده رتبه اول این جدول را ارائه می‌دهیم. توجه کنید که در هر رتبه ممکن است یک یا چند کشور قرار گیرند.
همچنین، در انتهای این رده‌بندی، نگاهی به برنامه‌های سرمایه‌گذاری کشورهای مختلف برای ارائه شهروندی به سرمایه‌گذاران از کشورهای دیگر داشته‌ایم.
رده دهم
کشورهای استونی، اسلونی و لتونی، سه کشور اروپایی، در رتبه دهم این لیست قرار دارند. شهروندان این کشورها می‌توانند به ۱۸۱ کشور دنیا (بدون نیاز به دریافت ویزا) سفر کنند. در سال ۲۰۲۰، استونی در رده ۱۲ام قرار داشت و شهروندان آن امکان سفر به ۱۷۹ کشور را داشتند. همچنین، اسلونی، نسبت به سال ۲۰۲۱، یک پله صعود داشته است. درنهایت، لتونی یک پله نسبت به سال ۲۰۲۰ صعود داشته است.
رده نهم
رده نهم بین دو کشور اروپایی دیگر، لیتوانی و اسلواکی، تقسیم شده است. شهروندان این دو کشور می‌تونند به ۱۸۲ کشور دیگر بدون نیاز به ویزا سفر کنند. از ژانویه ۲۰۲۲، شهروندان لیتوانی، با یک رتبه صعود نسبت به سال پیش، امکان سفر به ۱۸۲ کشور را یافته‌اند. پاسپورت اسلواک و کارت شهروندی این کشور به شهروندان این قدرت را می‌دهد تا به تمام کشورهای حوزه یورو و ایالت‌های مختلف سوئیس سفر کنند.
رده هشتم
کشورهای شرقی و مرکزی اروپا، مجارستان و لهستان، جایگاه هشتم را در اختیار دارند. شهروندان مجارستانی می‌توانند به تمام کشورهای توسعه‌یافته سفر کنند. از سال ۲۰۲۲، پاسپورت‌های این دو کشور، امکان سفر به ۱۸۳ کشور را به شهروندان آن‌ها می‌دهند.
رده هفتم
شماره ۷ به استرالیا، کانادا، جمهوری چک، یونان و مالت اختصاص یافته است. شهروندان این ۵ کشور می‌توانند بدون ویزا به ۱۸۵ کشور دیگر سفر کنند. از سال ۲۰۰۵ به‌بعد، استرالیا پاسپورت‌های بیومتریک، تحت عنوان ePassport، را معرفی کرده است. در این پاسپورت‌ها یک تراشه قرارگرفته که تمام اطلاعات موردنیاز بر روی آن بارگذاری شده است. همچنین، پاسپورت‌های کانادایی سال‌ها است که در رده‌های بالای قدرتمندترین پاسپورت‌های دنیا قرار دارند.
رده ششم
کشورهای ایالت متحده و انگلیس که در سال ۲۰۱۴، مشترکا، در رتبه اول بودند، به رتبه ششم نزول کرده‌اند. در این رده، کشورهای بلژیک، نیوزیلند، نروژ و سوئیس قرار دارند. کشورهای این رده می‌توانند به ۱۸۶ کشور دنیا، بدون نیاز به دریافت ویزا، سفر کنند.
رده پنجم
در رتبه پنجم کشورهای ایرلند و پرتغال قرار دارند. شهروندان این کشورها می‌توانند با پاسپورت خود به ۱۸۷ کشور دیگر سفر کنند. پاسپورت ایرلندی همچنین کلیدی برای دسترسی شهروندان این کشور به سیستم‌های آموزش در تمام کشورهای دیگرِ حوزه یورو است.
رده چهارم
در رده چهارم کشورهای حوزه یورو خودنمایی می‌کنند. شهروندان کشورهای اتریش، دانمارک، فرانسه، هلند و سوئد به ۱۸۸ کشور دیگر امکان سفر دارند. از ۲۶ آگوست ۲۰۰۶، همه پاسپورت‌های هلندی به تراشه‌ای مجهز شده‌اند که در آن اطلاعات بیولوژیک شخص گنجانده شده است. همچنین، در پاسپورت‌های هلندی این امکان فراهم شده که دسترسی به سفارت‌های این کشور در کشورهای دیگر ساده‌سازی شده است.
رده سوم
فنلاند، ایتالیا، لوکزامبورگ و اسپانیا در رده سوم قرار دارند. پاسپورت این کشورها قدرتی معادل سفرِ بدون ویزا به ۱۸۹ کشور دیگر را دارد. جالب اینکه با پاسپورت اسپانیایی شما می‌توانید در تمام کشورهای حوزه یورو شاغل شوید یا به تحصیل بپردازید.
رتبه دوم
در رتبه دوم دو کشور از دو قاره قرار گرفته‌اند. پاسپورت‌های آلمانی و کره جنوبی امکان سفر به ۱۹۰ کشور دنیا را به شهروندان خود می‌دهند. پاسپورت آلمانی تنها مدرک شناسایی است که در کشور آلمان، برای انجام هر فعالیت رسمی داخلی، پذیرفته می‌شود.
رده اول
ژاپن و سنگاپور، دو کشور پیشرفته و فناوری محور، بر سکوی اول این رده‌بندی ایستاده‌اند. شهروندان این کشورها می‌توانند بدون نیاز به دریافت ویزا به بیش از ۱۹۲ کشور دیگر سفر کنند. ژاپن برای چهارمین سال پیاپی است که در رتبه اول قرار می‌گیرد. سنگاپور نیز برای دومین سال است که در این رتبه قرار می‌گیرد.
سرمایه‌گذاری به‌منظور دریافت پاسپورت(Passport By Investment)
در این بخش گزارشی ارائه می‌دهیم از تسهیلات سرمایه‌گذاری که کشورهای مختلف تعریف کرده‌اند تا با استفاده از آن‌ها به افراد از کشورهای دیگر شهروندی اعطا کنند. اعداد این جدول‌ها معیار خوبی برای استنباط درباره سطح رفاه در کشور مقصد هستند. همچنین، میزان تلاش مردم برای دریافت شهروندی هر کشور، تاثیر زیادی بر میزان سرمایه‌گذاری لازم داشته است.
برنامه‌های سرمایه‌گذاری برای دریافت شهروندی اروپا
| کشور | کمترین سرمایه موردنیاز | زمان فرایند | فواید کلیدی حاصل از دریافت شهروندی |
| اتریش | کمک قابل‌توجهی به اقتصاد اتریش بشود | ۲۴ تا ۳۶ ماه | با یک سرمایه‌گذاری قابل توجه در اقتصاد اتریش، شهروندی اروپا را به دست می‌آورید |
| مالت | ۷۳۸ هزار یورو | ۱۴ تا ۳۸ ماه | کشوری جذاب و امن برای زندگی، موقعیت استراتژیک عالی با هوایی سالم |
| مونته‌نگرو | ۴۵۰ هزار یورو | ۸ تا ۱۰ ماه | امکان سفر به کشورهای حوزه شنگن، روسیه و ترکیه |
| مقدونیه شمالی | ۲۰۰ هزار یورو | ۲ تا ۵ ماه | امکان سفر به هنگ‌کنگ، ژاپن، سنگاپور، ترکیه، کشورهای شنگن و ویزای هند |
| ترکیه | ۴۰۰ هزار دلار | ۳ ماه | امکان سفر به هنگ‌کنگ، ژاپن و سنگاپور |
برنامه‌های سرمایه‌گذاری برای دریافت شهروندی کشورهای کارائیب
| کشور | کمترین سرمایه موردنیاز | زمان فرایند | فواید کلیدی حاصل از دریافت شهروندی |
| آنتیگوا و باربودا | ۱۰۰هزار دلار | ۳ تا ۴ ماه | امکان سفر به ۱۵۱ کشور دیگر شامل هنگ‌کنگ، روسیه، سنگاپور و کشورهای حوزه شنگن |
| دومینیکا | ۱۰۰ هزار دلار | ۳ ماه | امکان سفر به ۱۴۵ کشور دنیا |
| گرانادا | ۱۵۰ هزار دلار | ۳ تا ۴ ماه | امکان سفر به ۱۴۶ کشور شامل چین، روسیه، حوزه شنگن، انگلیس و سنگاپور |
| سنت کیتس و نویس | ۱۵۰ هزار دلار | ۳ تا ۶ ماه | امکان سفر به ۱۵۷ کشور دیگر شامل، هنگ‌کنگ، روسیه، سنگاپور، انگلیس و کشورهای حوزه شنگن |
| سنت لوسیا | ۱۰۰ هزار دلار | ۳ تا ۴ ماه | امکان سفر به بیش از ۱۴۷ کشور شامل انگلیس، کشورهای حوزه شنگن و سنگاپور |
برنامه‌های سرمایه‌گذاری برای دریافت شهروندی کشورهای خاورمیانه
| کشور | کمترین سرمایه موردنیاز | زمان فرایند | فواید کلیدی حاصل از دریافت شهروندی |
| اردن | ۷۵۰ هزار دلار | ۳ ماه | حق زندگی، تحصیل و کار در اردن |
| امارات | ۲ میلیون درهم | ۳ ماه | حق زندگی، کار و تحصیل در امارات |
برنامه‌های سرمایه‌گذاری برای دریافت شهروندی کشورهای اروپایی
| کشور | کمترین سرمایه موردنیاز | زمان فرایند | فواید کلیدی حاصل از دریافت شهروندی |
| قبرس | ۳۳۰ هزار یورو | ۲ تا ۱۸ ماه | حق زندگی و تحصیل در قبرس |
| یونان | ۲۵۰ هزار یورو | ۱ تا ۲ ماه | شهروندی یونان و امکان سفر به کشورهای حوزه شنگن |
| ایتالیا | ۲۵۰ هزار یورو | ۳ تا ۴ ماه | حق زندگی، کار و تحصیل در ایتالیا |
| لوکزامبورگ | ۵۰۰ هزار یورو | حدود ۶ ماه | حق زندگی، کار و تحصیل در این کشور |
| پرتغال | ۲۰۰ هزار یورو | بیشتر از ۶ ماه | حق زندگی، کار و تحصیل در پرتغال |
| اسپانیا | ۵۰۰ یورو | ۲۰ روز | حق زندگی در اسپانیا و امکان سفر به کشورهای حوزه شنگن |
| سوئیس | مالیات سالانه ۲۵۰ هزار فرانک | ۳ تا ۶ ماه | موقعیت تجاری فوق العاده و دسترسی به بازارهای مالی و اقتصادی |
| انگلیس | ۵۰ هزار پوند | ۱ تا ۸ هفته | حق زندگی، کار و تحصیل در انگلیس |
برنامه‌های سرمایه‌گذاری برای دریافت کشورهای امریکای شمالی
| کشور | کمترین سرمایه موردنیاز | زمان فرایند | فواید کلیدی حاصل از دریافت شهروندی |
| کانادا | ۱۰۰ هزار دلار در قالب استارت‌آپ | ۱۲ تا ۳۱ ماه | حق زندگی، تحصیل و کار در کانادا |
| پاناما | ۱۰۰ هزار دلار | ۳ روز یا دوره ای ۴ تا ۶ ماهه | حق زندگی، تحصیل و کار در پاناما |
| آمریکا | ۸۰۰ هزار دلار | ۱۸ تا ۲۴ ماه | حق زندگی، تحصیل و کار در آمریکا |
برنامه‌های سرمایه‌گذاری برای دریافت شهروندی کشورهای آسیا و اقیانوسیه
| کشور | کمترین سرمایه موردنیاز | زمان فرایند | فواید کلیدی حاصل از دریافت شهروندی |
| استرالیا | ۲.۵ میلیون دلار استرالیا | ۱۲ ماه | حق زندگی، تحصیل و کار در استرالیا |
| هنگ کنگ | – | ۴ تا ۸ ماه | محیطی امن برای سرمایه گذاری |
| مالزی | ۱ میلیون رینگیت | ۳ تا ۶ ماه | ویزای ده ساله برای شخص و خانواده‌اش |
| نیوزیلند | ۳ میلیون دلار نیوزیلند | ۵ تا ۶ ماه | حق زندگی، کار و تحصیل در نیوزیلند |
| سنگاپور | ۲.۵ میلیون دلار سنگاپور | ۹ تا ۱۲ ماه | تحصیلات در سطح جهانی، سسیتم سلامت و حمل و نقل عالی |
| تایلند | ۶۰۰ هزار بات | ۲ تا ۳ ماه | ویزای بلند مدت |
جمع‌بندی:
بدون درنظر گرفتن محدودیت‌های حاصل از همه‌گیری‌ها، در ۲۰ سال گذشته آزادی سفر به کشورهای مختلف توسعه یافته و شهروندان جهان، به‌طور متوسط، هر سال امکان سفر به کشورهای بیشتری را داشته‌اند. باتوجه به این گزارش، یک شهروند جهانی می‌تواند به‌طور میانگین به ۱۰۷ کشور آزادانه سفر کند.
علاوه بر این، پاسپورت‌ها و ویزاها یکی از مهم‌ترین موانع در استقرار نظام‌های جهانی بر مبنای برابر اجتماعی هستند. به‌طور ویژه، شهروندان کشورهای فقیرتر و بسیاری از کشورهای خاورمیانه، به‌طور معمول به کشورهایی بسیار کمتر از میانگین جهانی امکان سفر دارند.
