ترکیه به روسیه پشت کرد | پالایشگاههای آنکارا خرید نفت از مسکو را کاهش دادند
در پی تحریمهای جدید آمریکا علیه بخش انرژی روسیه، منابع صنعتی اعلام کردند پالایشگاههای بزرگ ترکیه در حال کاهش خرید نفت خام از روسیه و جایگزینی آن با منابع جدید از کشورهای دیگر هستند.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری فارس و به نقل از رویترز، تحریمهای جدیدی که در تاریخ ۲۲ اکتبر از سوی وزارت خزانهداری آمریکا اعلام شد، دو شرکت بزرگ نفتی روسیه یعنی روسنفت (Rosneft) و لوکاویل (Lukoil) را به همراه شرکتهای تابعه و وابسته آنها هدف قرار داده است. این اقدام، محدودیتهای بیشتری برای کشورها و مؤسسات خارجی که با شرکتهای روسی در تجارت نفت همکاری میکنند، ایجاد کرده است.
کاهش خرید نفت روسیه توسط ترکیه
منابع آگاه صنعتی به خبرگزاری رویترز گفتند که ترکیه که در کنار چین و هند از خریداران اصلی نفت روسیه پس از آغاز جنگ اوکراین محسوب میشد، اکنون در حال تغییر جهت در واردات نفت خام خود است. به گفته این منابع، بزرگترین پالایشگاههای ترکیه به تدریج حجم خرید نفت روسی را کاهش داده و قراردادهایی با تأمینکنندگان جایگزین از کشورهای خاورمیانه و آفریقا منعقد کردهاند.
در این گزارش آمده است که این تصمیم، تحول قابل توجهی در سیاست انرژی ترکیه محسوب میشود، زیرا آنکارا طی دو سال گذشته با افزایش واردات نفت روسی توانسته بود بخشی از نیاز پالایشی خود را با قیمتهای پایینتر تأمین کند. با این حال، تشدید خطر تحریمهای ثانویه آمریکا باعث شده است شرکتهای ترکیهای برای پرهیز از هرگونه محدودیت مالی یا تجاری، مسیر تأمین نفت خود را متنوع کنند.
اقدامات پالایشگاه سوکار و خریدهای جایگزین
بر اساس اطلاعات منتشرشده، پالایشگاه سوکار ترکیه (SOCAR Turkey Aegean Refinery) که تحت مالکیت شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان است، اخیراً چهار محموله نفت خام از عراق، قزاقستان و سایر تولیدکنندگان غیر روسی خریداری کرده است.
این محمولهها قرار است در ماه دسامبر تحویل داده شوند و حجم آنها بین ۷۷ هزار تا ۱۲۹ هزار بشکه در روز برآورد میشود. این رقم نشان میدهد که مصرف نفت روسی در پالایشگاه سوکار به شکل قابل توجهی کاهش یافته و سهم نفت غیر روسی در سبد تأمین ترکیه افزایش پیدا کرده است.
به گفته منابع آگاه، خریدهای جدید سوکار بخشی از برنامه گستردهتر این پالایشگاه برای کاهش ریسک ناشی از تحریمهای احتمالی و اطمینان از تداوم صادرات فرآوردههای نفتی به بازارهای اروپایی است.
افزایش خرید نفت غیر روسی توسط توپراش
یکی دیگر از پالایشگاههای بزرگ ترکیه، توپراش (Tupras) نیز اقدام مشابهی را در دستور کار قرار داده است. این شرکت، که یکی از مهمترین تولیدکنندگان سوخت در ترکیه است، خرید نفت از منابع غیر روسی را افزایش داده است.
به گفته دو منبع صنعتی، توپراش تصمیم گرفته است واردات نفت خام روسیه را در یکی از دو پالایشگاه بزرگ خود به تدریج متوقف کند تا بتواند بدون نقض محدودیتهای جدید، صادرات خود به بازار اروپا را ادامه دهد.
گزارشها نشان میدهد که توپراش در حال حاضر از نفت عراق که از نظر کیفیت مشابه نفت اورالز روسیه است استفاده میکند و علاوه بر آن، واردات خود را از کشورهای برزیل و آنگولا نیز افزایش داده است. این شرکت پیشتر نخستین محموله نفت برزیل را در اوایل سال جاری میلادی دریافت کرده و انتظار دارد دومین محموله از آنگولا در ماه نوامبر تحویل داده شود.
تحریمهای جدید و تأثیر آن بر تجارت انرژی
تحریمهای جدید آمریکا نه تنها شرکتهای اصلی مانند روسنفت و لوکاویل را هدف قرار دادهاند، بلکه شامل دهها شرکت وابسته و تابعه نیز میشوند. این محدودیتها همکاری با شرکتهایی که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم با روسیه در بخش انرژی فعالیت دارند را برای مؤسسات مالی و تجاری خارجی دشوارتر میکند.
در این فهرست، ۲۸ شرکت وابسته به روسنفت و شش شرکت تابعه لوکاویل قرار دارند. از جمله این شرکتها میتوان به Lukoil-Western Siberia اشاره کرد که بهتنهایی حدود ۴۰ درصد از تولیدات هیدروکربنی گروه لوکاویل را بر عهده دارد.
بر اساس گزارش رویترز، شرکت روسنفت حدود ۴۰ درصد از تولید نفت روسیه را در اختیار دارد و لوکاویل به عنوان بزرگترین شرکت خصوصی انرژی در روسیه، حدود ۱۵ درصد از تولید ملی و دو درصد از تولید جهانی نفت خام را تأمین میکند.
وابستگی ترکیه به نفت روسیه
ترکیه در سالهای اخیر به یکی از مشتریان اصلی نفت روسیه تبدیل شده بود. پس از اعمال تحریمهای غرب علیه صادرات انرژی روسیه در سال ۲۰۲۲، بسیاری از کشورهای اروپایی خرید نفت از مسکو را متوقف کردند و این موضوع باعث شد صادرات روسیه به کشورهایی نظیر هند، چین و ترکیه افزایش یابد.
بر اساس دادههای بازار انرژی، ترکیه طی سال گذشته بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار بشکه در روز نفت خام روسی خریداری کرده بود که بخش قابل توجهی از نیاز پالایشگاههای داخلی را تأمین میکرد. با این حال، پس از تشدید نظارتهای مالی و تهدید به تحریم شرکتهای خریدار، پالایشگاههای ترکیه تصمیم گرفتند مسیرهای جایگزین را فعال کنند.
تلاش ترکیه برای حفظ صادرات سوخت به اروپا
یکی از دلایل اصلی تصمیم ترکیه برای کاهش وابستگی به نفت روسیه، تمایل به حفظ صادرات سوخت به اروپا عنوان شده است. با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از محصولات پالایشگاههای ترکیه به کشورهای اروپایی صادر میشود، ادامه خرید نفت روسی میتوانست موجب اعمال محدودیت بر صادرات ترکیه شود.
منابع آگاه صنعتی به رویترز گفتند: «پالایشگاههای ترکیه ترجیح میدهند در کوتاهمدت هزینه بیشتری برای خرید نفت از منابع متنوع پرداخت کنند تا در بلندمدت از خطر تحریمهای مالی و محدودیت صادرات به اتحادیه اروپا در امان باشند.»
جمعبندی
به گزارش رویترز، تغییر جهت ترکیه در خرید نفت خام از روسیه به سوی منابع غیر روسی، یکی از تحولات مهم بازار انرژی منطقه محسوب میشود. این تصمیم علاوه بر کاهش وابستگی ترکیه به روسیه، میتواند بر جریان صادرات نفت مسکو نیز تأثیر بگذارد.
در حالیکه تحریمهای آمریکا علیه بخش انرژی روسیه همچنان در حال گسترش است، شرکتهای پالایشگاهی ترکیه تلاش میکنند تا با تطبیق خود با مقررات جدید، روابط تجاری خود با بازارهای اروپایی را حفظ کنند.
به این ترتیب، آنکارا که تاکنون از بزرگترین مشتریان نفت خام روسیه بود، اکنون مسیر تازهای را در سیاست انرژی خود در پیش گرفته و با جایگزینی تأمینکنندگان جدید، در تلاش است تعادلی میان نیازهای داخلی و فشارهای خارجی ایجاد کند.
