چین اجرای کنترلهای صادراتی بر عناصر خاکی کمیاب را متوقف کرد
کاخ سفید از توافق جدید میان چین و ایالات متحده برای تعلیق محدودیتهای صادراتی بر عناصر خاکی کمیاب و توقف تحقیقات علیه شرکتهای آمریکایی در زنجیره تأمین نیمهرساناها خبر داد.
به گزارش ایسنا و به نقل از منابع بینالمللی، کاخ سفید اعلام کرده است که چین در پی مذاکرات اخیر میان «دونالد ترامپ» رئیسجمهور ایالات متحده و «شی جین پینگ» رئیسجمهور چین، اجرای کنترلهای صادراتی بیشتر بر عناصر خاکی کمیاب را به حالت تعلیق درآورده است. این تصمیم بخشی از توافق تجاری جدیدی است که هدف آن کاهش تنشهای اقتصادی میان دو قدرت بزرگ جهان عنوان شده است.
بر اساس این توافق، پکن صدور مجوزهای عمومی معتبر برای صادرات عناصر کلیدی خاکی کمیاب از جمله گالیوم، ژرمانیوم، آنتیموان و گرافیت را از سر میگیرد. این اقدام به معنای لغو مؤثر محدودیتهایی است که چین از اکتبر ۲۰۲۲ و آوریل ۲۰۲۵ برای کنترل جریان صادرات این مواد اعمال کرده بود.
کاخ سفید در بیانیهای اعلام کرد: «طبق توافق جدید، چین متعهد شده است که جریان تأمین عناصر حیاتی را برای صنایع آمریکایی و متحدان آن حفظ کند. در مقابل، ایالات متحده نیز برخی از تعرفههای متقابل خود علیه چین را به حالت تعلیق درخواهد آورد.»
در ادامه این بیانیه آمده است که واشنگتن تصمیم گرفته اجرای تعرفههای جدیدی را که قرار بود از نوامبر ۲۰۲۵ بر کالاهای وارداتی از چین اعمال شود، متوقف کند. همچنین دولت آمریکا، زمان انقضای بخشی از استثنائات تعرفهای موسوم به بخش ۳۰۱ را که پیشتر تا ۲۹ نوامبر ۲۰۲۵ تعیین شده بود، تا ۱۰ نوامبر ۲۰۲۶ تمدید خواهد کرد.
به گفته مقامات آمریکایی، این توافق نتیجهی نخستین دیدار رو در رو میان ترامپ و شی جین پینگ در دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ است. این دیدار که از سوی رسانهها «توافق تاریخی» توصیف شده، پس از ماهها افزایش تنش و جنگ تعرفهای میان دو کشور صورت گرفته است. جنگ تجاری چین و آمریکا در سالهای اخیر بازارهای جهانی را متلاطم کرده و نگرانیها درباره رکود جهانی را افزایش داده بود.
پایان تحقیقات علیه شرکتهای آمریکایی
در بخش دیگری از توافق، چین پذیرفته است که تحقیقات جاری علیه شرکتهای آمریکایی فعال در حوزه نیمهرساناها و فناوری را خاتمه دهد. از سوی دیگر، آمریکا نیز اعلام کرده است که گسترش محدودیتهای وضعشده بر شرکتهای چینی را تا اطلاع ثانوی متوقف میکند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، چین از موقعیت برتر خود در تولید و فرآوری عناصر خاکی کمیاب برای تأثیرگذاری بر زنجیره تأمین جهانی استفاده کرده است. این کشور بیش از ۷۰ درصد از تولید جهانی عناصر خاکی کمیاب را در اختیار دارد و پیشتر تهدید کرده بود که جریان صادرات این مواد به ایالات متحده و متحدانش را محدود خواهد کرد.
عناصر خاکی کمیاب نقش حیاتی در صنایع مختلف از جمله ساخت تراشههای نیمهرسانا، خودروهای برقی، تجهیزات انرژی پاک و سامانههای دفاعی دارند. به همین دلیل، تعلیق محدودیتهای صادراتی از سوی پکن میتواند تأثیر مستقیمی بر ثبات بازار جهانی فناوری و انرژی داشته باشد.
تغییر تعرفهها و ازسرگیری خرید محصولات کشاورزی
کاخ سفید همچنین اعلام کرده است که به موجب این توافق، آمریکا تعرفه مربوط به فنتانیل را از ۲۰ درصد به ۱۰ درصد کاهش میدهد و در مقابل، چین خرید محصولات کشاورزی از جمله سویا و ذرت از ایالات متحده را از سر خواهد گرفت. طبق جزئیات منتشرشده، چین در فصل جاری ۱۲ میلیون تن سویا از آمریکا خریداری خواهد کرد و برای سه سال آینده، تعهد خرید سالانه حداقل ۲۵ میلیون تن سویا را پذیرفته است.
ترامپ در گفتوگو با خبرنگاران در هواپیمای «ایر فورس وان» اظهار کرد: «در صورت تداوم همکاری چین در زمینه کنترل صادرات مواد شیمیایی از جمله فنتانیل، آمریکا آماده است تمامی تعرفههای مربوط به آن را لغو کند.»
همکاری در بخش نیمهرسانا و صنایع تراشه
از سوی دیگر، وزارت بازرگانی ایالات متحده نیز از توافق جدیدی با چین برای ازسرگیری ارسال محمولهها به کارخانههای چینی شرکت تراشهساز هلندی «نکسپریا» خبر داده است. این اقدام به گفتهی مقامهای آمریکایی میتواند بخشی از نگرانیها در خصوص کمبود تراشه و تأثیر آن بر تولید خودرو و صنایع الکترونیک را برطرف کند.
بر پایه گزارش خبرگزاری بلومبرگ، این توافق میتواند آتشبس موقتی در جنگ تجاری طولانیمدت دو کشور تلقی شود. هرچند مقامهای دو طرف اعلام کردهاند که گفتگوها برای رسیدن به یک توافق پایدار و جامعتر در حال ادامه است.
پیشینه جنگ تجاری میان چین و آمریکا
گفتنی است جنگ تجاری میان چین و آمریکا از سال ۲۰۱۸ آغاز شد و تاکنون به اعمال صدها میلیارد دلار تعرفه متقابل بر کالاهای وارداتی منجر شده است. با وجود تلاشهای دیپلماتیک متعدد، اختلافنظرهای اساسی درباره مالکیت فناوری، یارانههای صنعتی، دسترسی به بازار و امنیت زنجیره تأمین همچنان پابرجاست.
تأکید بر نظارت بر اجرای توافق
در پایان، کاخ سفید تأکید کرده است که این توافق بخشی از روند بازسازی روابط اقتصادی با چین است و هدف آن تضمین ثبات زنجیره تأمین جهانی و حمایت از صنایع داخلی آمریکا عنوان شده است. با این حال، مقامات آمریکایی گفتهاند که نظارت بر اجرای تعهدات چین ادامه خواهد داشت و در صورت نقض توافق، گزینههای جایگزین بررسی خواهد شد.
