پیشرفت ۸۴ درصدی ابرپروژه شرق کشور / راهآهن چابهار–زاهدان در آستانه بهرهبرداری
پروژه راهآهن چابهار–زاهدان، بهعنوان یکی از طرحهای راهبردی در توسعه محور شرق کشور، با پیشرفت فیزیکی ۸۴ درصدی وارد مراحل پایانی اجرا شده است. این خط ریلی که نقش مهمی در اتصال بندر چابهار به شبکه سراسری ریلی ایران و کریدور بینالمللی شمال–جنوب دارد، یکی از بزرگترین پروژههای زیرساختی کشور در دهه اخیر محسوب میشود.
به گزارش خبرنگار اقتصادی، راهآهن چابهار–زاهدان به طول ۶۳۴ کیلومتر در دست احداث است و هدف از اجرای آن، اتصال بندر شهید بهشتی چابهار – تنها بندر اقیانوسی ایران – به شبکه سراسری ریلی و تسهیل ترانزیت کالا میان کشورهای آسیای میانه، افغانستان، شبهقاره هند و روسیه عنوان شده است.
این مسیر از بندر چابهار آغاز و پس از عبور از شهرهای نیکشهر، ایرانشهر و خاش به زاهدان متصل میشود. پروژه از سوی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور با همکاری وزارت راه و شهرسازی در حال اجراست و طبق اعلام مسئولان، هماکنون بیش از ۸۴ درصد از عملیات اجرایی آن تکمیل شده است.
جزئیات پیشرفت پروژه
عباس خطیبی، معاون شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل کشور در گفتوگویی اعلام کرد که در طول یک سال گذشته بیش از ۱۸۵ کیلومتر از عملیات نصب خط و ریلگذاری در این مسیر انجام شده است. او افزود: «با توجه به روند فعلی، انتظار میرود ریلگذاری کامل پروژه تا پایان سال ۱۴۰۴ به اتمام برسد.»
به گفته وی، بخش خاش–زاهدان به طول ۱۵۵ کیلومتر پیشتر به بهرهبرداری رسیده و در حال حاضر بخش چابهار–خاش نیز با پیشرفت بیش از ۸۰ درصد در دست اجراست. عملیات تکمیل ایستگاهها، نصب خطوط مخابراتی و تأسیسات جانبی نیز بهصورت همزمان در حال انجام است.
اهمیت راهبردی پروژه در توسعه شرق کشور
تکمیل این خط ریلی نقش کلیدی در توسعه شرق کشور ایفا خواهد کرد. با بهرهبرداری از آن، بندر چابهار به عنوان دروازه اقتصادی ایران در جنوب شرق، به شبکه ریلی کشور متصل میشود و مسیر تازهای برای ترانزیت کالا میان بنادر جنوبی و کشورهای شمالی ایران ایجاد خواهد شد.
به گزارش وزارت راه و شهرسازی، اتصال ریلی چابهار به زاهدان ضمن کاهش هزینه حملونقل و افزایش سرعت جابهجایی کالا، زمینهساز رونق صادرات، توسعه مناطق محروم سیستان و بلوچستان و ایجاد اشتغال پایدار در شرق کشور خواهد بود.
اتصال چابهار به کریدور بینالمللی شمال–جنوب
مدیرعامل منطقه آزاد چابهار، محمدسعید اربابی نیز در گفتوگویی با رسانهها با اشاره به اهمیت این پروژه گفت: «محور چابهار–جلفا–ارمنستان یکی از کلیدیترین مسیرهای کریدورهای بینالمللی است. اتصال ریلی چابهار به خاش، حلقه مفقودهای بود که با بهرهبرداری از آن، ارتباط ریلی ایران از جنوب تا شمال کشور تکمیل میشود و ایران از طریق ارمنستان و گرجستان به اروپا متصل خواهد شد.»
وی افزود: «زیرساختهای جادهای این مسیر در داخل کشور آماده است، اما تا پیش از راهاندازی مسیر ریلی خاش–چابهار، ارسال بار از بندر چابهار به مقاصد شمالی با دشواریهایی روبهرو بود. با تکمیل این پروژه، ترانزیت کالا از آبهای آزاد به کشورهای همسایه با سرعت و صرفه اقتصادی بیشتری انجام خواهد شد.»
مزیتهای اقتصادی و منطقهای
به گزارش فارس، کارشناسان حوزه حملونقل و ترانزیت معتقدند که اجرای این پروژه میتواند تحولی اساسی در اقتصاد مناطق شرقی ایران ایجاد کند. توسعه پسکرانه چابهار و اتصال ریلی این بندر به شبکه سراسری، نهتنها موجب تسهیل صادرات و واردات کالا میشود، بلکه موجب افزایش حضور ایران در کریدورهای ترانزیتی بینالمللی خواهد شد.
حسن کریمنیا، کارشناس حملونقل، در گفتوگویی با رسانهها تصریح کرد: «توسعه خط ریلی چابهار–سرخس به معنای تکمیل شاخه شرقی کریدور شمال–جنوب است و میتواند مسیر جایگزینی برای اتصال هند به آسیای میانه باشد. این طرح ضمن تقویت نقش ژئوپلیتیکی ایران در منطقه، ظرفیت کشور را در رقابت با مسیرهای تجاری دیگر افزایش میدهد.»
تأکید بر حضور بخش خصوصی در توسعه زیرساختها
در همین حال، مهدی باقری، از کارشناسان حوزه ترانزیت، چابهار را «گنج دستنخورده اقتصاد ایران» توصیف کرد و گفت: «با وجود ظرفیتهای ژئوپلیتیکی و تجاری این بندر، تاکنون اقدامات کافی برای تبدیل آن به یک هاب منطقهای انجام نشده است.»
او پیشنهاد داد که شرکتهای داخلی در کنار سرمایهگذاران خارجی، در اجرای پروژههای ریلی و بندری مشارکت فعالتری داشته باشند. وی افزود: «ورود بخش خصوصی به پروژههایی مانند راهآهن چابهار–زاهدان میتواند علاوه بر تسریع روند ساخت، در بهرهبرداری مؤثر و مدیریت پایدار زیرساختهای اقتصادی کشور نقشآفرینی کند.»
وضعیت فعلی و چشمانداز تکمیل پروژه
طبق اعلام رسمی وزارت راه و شهرسازی، این پروژه با اعتباری بیش از ۳۲ هزار میلیارد تومان در حال اجراست و پیشبینی میشود بخشهای باقیمانده آن در نیمه دوم سال ۱۴۰۴ به بهرهبرداری برسد. در صورت تکمیل، خط ریلی چابهار–زاهدان، بندر چابهار را به راهآهن بافق–مشهد متصل میکند و از این مسیر، امکان انتقال بار تا بندرعباس، تهران، تبریز و سرخس فراهم خواهد شد.
عباس خطیبی همچنین از افزایش سرعت عملیات اجرایی خبر داده و گفته است: «با بهکارگیری ماشینآلات جدید و بهروزرسانی فرآیندهای مهندسی، روند کار در ماههای اخیر تسریع شده و هدف ما تکمیل این پروژه ملی تا پایان دولت سیزدهم است.»
جمعبندی
با پیشرفت ۸۴ درصدی پروژه راهآهن چابهار–زاهدان، این ابرپروژه زیرساختی اکنون در آستانه بهرهبرداری قرار گرفته است. تکمیل این مسیر، نقطه اتصال مهمی میان بنادر جنوبی، مناطق مرکزی و شمالی کشور خواهد بود و جایگاه ایران را در شبکه حملونقل بینالمللی ارتقا میدهد. این طرح علاوه بر توسعه اقتصادی شرق کشور، نقش بسزایی در افزایش صادرات، ترانزیت کالا و ایجاد اشتغال در منطقه خواهد داشت.
