زاکربرگ به فکر جدایی اینستاگرام افتاد
مارک زاکربرگ، مدیرعامل شرکت متا (فیسبوک سابق)، در سال ۲۰۱۸ به دلیل نگرانی از نظارت‌های ضد انحصار، به طور جدی درباره جداسازی اینستاگرام از مجموعه این شرکت فکر کرده بود. این موضوع در جریان دادرسی پرونده ضد انحصار علیه شرکت متا توسط کمیسیون تجارت فدرال ایالات متحده (FTC) در دادگاهی در واشنگتن مطرح شده است.
به گزارش ایسنا، اسناد ارائه‌شده در دادگاه نشان می‌دهند که زاکربرگ در آن زمان نگران افزایش فشارهای قانونی و تحقیقاتی بر شرکت متا به دلیل مالکیت هم‌زمان بر چندین پلتفرم محبوب از جمله فیسبوک، اینستاگرام و واتس‌اپ بوده است. این اسناد بخشی از دومین روز حضور زاکربرگ در جایگاه شهود به شمار می‌روند.
بر اساس محتوای افشا شده، زاکربرگ در سال ۲۰۱۸ در مکاتبات داخلی خود مطرح کرده بود که ممکن است جداسازی اینستاگرام از متا، راه‌حلی برای کاهش فشارهای رگولاتوری باشد. این در حالی است که در همان زمان، متا در حال بررسی طرح‌هایی برای یکپارچه‌سازی زیرساخت‌های فنی اپلیکیشن‌های خود بود تا تجربه کاربری یکپارچه‌تری فراهم آورد.
با این حال، در نهایت تصمیم مدیران متا بر ادامه روند ادغام و یکپارچه‌سازی اپلیکیشن‌ها قرار گرفت. متا از سال ۲۰۱۹ به‌صورت رسمی اقدام به یکپارچه‌سازی سیستم پیام‌رسانی میان فیسبوک، اینستاگرام و واتس‌اپ کرد و این پروژه تا امروز نیز ادامه دارد.
اسناد دادگاه همچنین نشان می‌دهند که زاکربرگ در آن زمان تأثیر بالقوه جداسازی اینستاگرام را کم‌اهمیت تلقی کرده بود. اما از منظر نهادهای نظارتی، همین واقعیت که مدیرعامل متا به چنین سناریویی فکر کرده، به عنوان نشانه‌ای از جدی بودن تهدید تحقیقات ضد انحصار تلقی شده است.
کمیسیون تجارت فدرال ایالات متحده در سال ۲۰۲۰ به‌طور رسمی از شرکت متا شکایت کرد و خواستار واگذاری اجباری اینستاگرام و واتس‌اپ شد. این شکایت در دوران نخست ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ مطرح شد و یکی از نخستین اقدامات جدی دولت آمریکا برای مقابله با سلطه شرکت‌های بزرگ فناوری بر بازار دیجیتال محسوب می‌شود.
این کمیسیون شرکت متا را به سوءاستفاده از موقعیت خود برای حذف رقبا و ایجاد انحصار در بازار پلتفرم‌های اجتماعی متهم کرده است. به گفته FTC، شرکت متا با استراتژی موسوم به “خرید یا دفن” (buy or bury)، رقبای بالقوه خود را یا به تملک درآورده و یا با اقدامات انحصارطلبانه از بازار حذف کرده است.
در جریان دادگاه، زاکربرگ اظهار داشت که شرکت متا اینستاگرام را به دلیل قابلیت‌های فنی و توانمندی‌های خاص آن، به‌ویژه در حوزه عکاسی و دوربین، خریداری کرده بود. او همچنین افزود که در زمان خرید اینستاگرام، متا در تلاش برای ساخت فناوری مشابهی بود که به اندازه کافی موفق نبود.
وی این ادعا را مطرح کرد که خرید اینستاگرام نه برای حذف رقابت، بلکه برای ارتقای تجربه کاربری و توسعه سریع‌تر محصول انجام شده است. زاکربرگ تصریح کرد که پس از خرید، اینستاگرام رشد قابل توجهی داشته و به بیش از یک میلیارد کاربر فعال ماهانه رسیده است.
با این حال، وکلای FTC معتقدند که اقدام متا در خرید اینستاگرام و واتس‌اپ مصداق روش‌هایی برای حذف تهدیدهای رقابتی و انحصاری کردن بازار شبکه‌های اجتماعی بوده است. آن‌ها استدلال می‌کنند که این اقدامات به کاهش نوآوری در صنعت و محدود کردن گزینه‌های کاربران انجامیده است.
دادگاه رسیدگی به این پرونده در واشنگتن همچنان ادامه دارد و انتظار می‌رود جلسات استماع آن طی هفته‌های آتی نیز برگزار شود. ناظران بازار فناوری معتقدند که نتیجه این پرونده می‌تواند پیامدهای عمیقی برای آینده شرکت متا و ساختار بازار رسانه‌های اجتماعی داشته باشد.
در همین راستا، برخی تحلیل‌گران حقوقی در ایالات متحده پیش‌بینی کرده‌اند که چنانچه دادگاه رأی به تجزیه متا بدهد، این شرکت ممکن است ناچار به واگذاری اینستاگرام یا واتس‌اپ شود یا در نحوه مدیریت و تعامل بین اپلیکیشن‌های خود تغییرات اساسی ایجاد کند.
از سوی دیگر، شرکت متا اعلام کرده است که تجزیه پلتفرم‌های اصلی این شرکت می‌تواند موجب ایجاد اختلال در خدمات کاربران، کاهش بهره‌وری و ضربه به نوآوری شود. همچنین نمایندگان حقوقی متا عنوان کرده‌اند که اقدامات این شرکت در تطابق کامل با قوانین رقابتی بوده و هیچ‌گونه انحصار غیرقانونی در کار نبوده است.
گفتنی است، این نخستین پرونده بزرگ ضد انحصار در حوزه فناوری نیست. پیش‌تر نیز وزارت دادگستری آمریکا، شرکت گوگل را به دلایل مشابه تحت پیگرد قرار داده و آن را به انحصار در بازار موتورهای جستجو متهم کرده بود.
نتایج نهایی این دادگاه هنوز مشخص نشده و باید دید آیا سیاست‌گذاران و قضات فدرال در آمریکا تصمیم به مهار نفوذ غول‌های فناوری خواهند گرفت یا خیر.
