آمریکا برای گسترش نفوذ دلار دست به کار شد | گفتوگوهای واشنگتن برای تشویق دلاریسازی در کشورهای در حال توسعه
دولت ایالات متحده در حال بررسی راهکارهایی برای افزایش پذیرش دلار در کشورهای مختلف جهان است؛ اقدامی که به گفته مقامات واشنگتن، با هدف مقابله با تلاشهای چین برای کاهش سلطه جهانی این ارز انجام میشود.
به گزارش ایسنا و به نقل از فایننشال تایمز، منابع آگاه در دولت آمریکا اعلام کردند که گروهی از مقامات وزارت خزانهداری و کاخ سفید طی ماههای گذشته نشستهایی را با «استیو هانکه»، استاد اقتصاد دانشگاه جانز هاپکینز و یکی از متخصصان برجسته در حوزه دلاریسازی برگزار کردهاند. هدف این نشستها بررسی امکان تشویق کشورها به استفاده از دلار به عنوان ارز اصلی در معاملات و سیاستهای مالی خود عنوان شده است.
نشستها در سطح مقامات ارشد برگزار شده است
براساس این گزارش، در این جلسات که در اواسط و اواخر ماه اوت برگزار شدهاند، شماری از مقامات ارشد از نهادهای کلیدی همچون شورای اقتصاد ملی، شورای مشاوران اقتصادی رئیسجمهور و شورای امنیت ملی حضور داشتهاند. همچنین نمایندگانی از وزارت خزانهداری آمریکا نیز در این دیدارها شرکت کردهاند.
استیو هانکه در گفتوگو با فایننشال تایمز تأیید کرد که این نشستها برگزار شده و گفت: «این سیاستی است که مقامات آمریکایی آن را بسیار جدی میگیرند، اما هنوز در مرحله بررسی قرار دارد. تاکنون هیچ تصمیم نهایی درباره اجرای آن گرفته نشده است.»
نگرانی از نفوذ مالی چین
بر پایه گزارش منابع اقتصادی، بحثهای اخیر در واشنگتن در پی افزایش نگرانیها درباره گسترش نفوذ مالی چین و تلاش پکن برای کاهش وابستگی کشورهای در حال توسعه به دلار آمریکا شکل گرفته است. دولت ایالات متحده معتقد است که چین با گسترش استفاده از یوان در تجارت فرامرزی و قراردادهای دوجانبه، در تلاش است نظام مالی جهانی را از سلطه دلار خارج کند.
به گفته تحلیلگران مالی، ایالات متحده قصد دارد با تشویق برخی کشورها به پذیرش دلار به عنوان ارز رسمی، نقش این ارز را در نظام پولی بینالمللی تثبیت کند. هرچند سخنگوی کاخ سفید تأکید کرده است که هنوز هیچ تصمیم رسمی اتخاذ نشده، اما بررسیهای کارشناسی در این زمینه ادامه دارد.
واکنش کاخ سفید
سخنگوی کاخ سفید ضمن تأیید دیدار مقامات با استیو هانکه اعلام کرد: «رئیسجمهور آمریکا بارها تعهد خود را به حفظ قدرت و ثبات دلار اعلام کرده است. دولت ایالات متحده همانند سایر حوزههای راهبردی، از نظرات و دیدگاههای متخصصان خارجی برای شکلدهی به سیاستهای خود بهره میگیرد. با این حال، چنین دیدارها و گفتوگوهایی نباید به عنوان بازتابی از مواضع رسمی دولت تلقی شود.»
وی افزود: «این جلسات بخشی از فرایند رایزنیهای معمول دولت برای دریافت مشاوره درباره اولویتهای اقتصادی و مالی کشور است و هنوز تصمیمی برای اعمال سیاست تشویق دلاریسازی در کشورهای دیگر اتخاذ نشده است.»
محورهای گفتوگو و کشورهای هدف
استیو هانکه در توضیح محتوای جلسات گفت که به باور او برخی کشورها از جمله آرژانتین، لبنان، پاکستان، ترکیه، مصر، غنا، ونزوئلا و زیمبابوه میتوانند از دلاریسازی به عنوان راهکاری برای مقابله با بحرانهای پولی و تورمی خود استفاده کنند. او تأکید کرد که در دیدارهای خود با مقامات آمریکایی این موضوع را مطرح کرده، اما افزود که تصمیمگیری نهایی در این خصوص بر عهده دولتهاست.
در ماههای اخیر، بحران ارزی در آرژانتین و سقوط ارزش پزو بار دیگر موضوع دلاریسازی را در محافل اقتصادی مطرح کرده است. این کشور از سال ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۲ نظام ارزی خود را به دلار وابسته کرده بود، اما پس از بحران مالی سال ۲۰۰۱ این سیاست فروپاشید. اکنون با وجود مخالفت برخی نهادهای مالی، بخشی از سیاستگذاران آرژانتینی دلاریسازی را به عنوان گزینهای محتمل مطرح میکنند.
واکنشها در آرژانتین و منطقه
«لوئیس کاپوتو» وزیر اقتصاد آرژانتین، اخیراً اعلام کرد که این کشور ذخایر ارزی کافی برای اجرای سیاست دلاریسازی ندارد، اما احتمال بررسی این گزینه در آینده را رد نکرد. از سوی دیگر، رئیسجمهور این کشور، «خاویر میلی»، در جریان کارزار انتخاباتی خود در سال ۲۰۲۳ از ایده دلاریسازی حمایت کرده بود.
در حال حاضر برخی کشورهای آمریکای لاتین مانند اکوادور و السالوادور از دلار آمریکا به عنوان ارز رسمی خود استفاده میکنند. صندوق بینالمللی پول در واکنش به احتمال دلاریسازی مجدد در آرژانتین هشدار داده است که چنین اقدامی میتواند رشد اقتصادی را محدود کند و کنترل سیاستهای پولی را از دولت بوئنوس آیرس سلب نماید.
اهداف واشنگتن و وضعیت فعلی طرح
منابع خبری در واشنگتن اعلام کردهاند که این گفتوگوها صرفاً در مرحله بررسی کارشناسی است و هیچ طرح مشخصی برای اجرای سیاست دلاریسازی در کشورهای دیگر وجود ندارد. هدف از این مشورتها، به گفته مقامات دولتی، «شناخت بهتر فرصتها و چالشهای پیشروی نفوذ جهانی دلار» عنوان شده است.
با این حال، برخی ناظران میگویند که افزایش فشارهای اقتصادی و ژئوپلیتیکی چین بر کشورهای در حال توسعه، واشنگتن را به سمت بررسی مجدد ابزارهای مالی برای حفظ نقش دلار در تجارت بینالمللی سوق داده است.
پیشینه دلاریسازی در جهان
دلاریسازی یا پذیرش دلار آمریکا به عنوان ارز رسمی، در دهههای گذشته در کشورهای مختلفی اجرا شده است. این سیاست معمولاً در اقتصادهایی که دچار بیثباتی ارزی و تورم شدید هستند مطرح میشود. در کنار کشورهای آمریکای لاتین، برخی اقتصادهای آفریقایی و آسیایی نیز در دورههایی به دنبال این سیاست رفتهاند.
اقتصاددانان میگویند گرچه دلاریسازی میتواند ثبات کوتاهمدتی ایجاد کند، اما همزمان استقلال سیاست پولی کشورها را کاهش میدهد. مقامات آمریکایی در جلسات اخیر خود بیشتر بر ابعاد ژئوپلیتیکی موضوع تأکید داشتهاند تا مزایای داخلی آن برای کشور هدف.
جمعبندی
به رغم آنکه دولت ایالات متحده هنوز تصمیم رسمی در خصوص اجرای سیاست تشویق دلاریسازی اتخاذ نکرده است، برگزاری نشستهای متعدد در سطح مقامات ارشد اقتصادی و امنیتی نشان میدهد که حفظ نفوذ جهانی دلار همچنان یکی از اولویتهای اصلی واشنگتن محسوب میشود.
به گفته سخنگوی کاخ سفید، این گفتوگوها با هدف بررسی راهکارهای تقویت جایگاه دلار در نظام مالی بینالمللی انجام میشود و هرگونه تصمیم نهایی در این زمینه نیازمند ارزیابیهای بیشتر اقتصادی و دیپلماتیک خواهد بود.
