مصرف بنزین در مهرماه ۱۴۰۴ از مرز ۱۳۳ میلیون لیتر گذشت
بر اساس گزارش رسمی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران، میزان مصرف بنزین در مهرماه سال ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد قابل توجهی همراه بوده است. طبق آمار منتشرشده، میانگین مصرف روزانه بنزین در این ماه به حدود ۱۳۳.۷ میلیون لیتر رسیده که نسبت به مهرماه سال ۱۴۰۳ افزایش ۶.۵ درصدی را نشان میدهد.
این در حالی است که مصرف روزانه بنزین در جهان بهطور میانگین حدود ۴.۳ میلیارد لیتر برآورد میشود و سرانه جهانی مصرف سوخت معادل نیم لیتر در روز به ازای هر نفر است. اما در ایران، با جمعیتی نزدیک به ۸۵ میلیون نفر، سرانه مصرف بنزین روزانه به حدود یک و نیم لیتر برای هر نفر رسیده است؛ رقمی که تقریباً سه برابر میانگین جهانی است و از دید کارشناسان بیانگر شدت بالای مصرف انرژی در کشور به شمار میرود.
به گزارش روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی، بالاترین میزان مصرف بنزین در مهرماه امسال در روز پنجم این ماه ثبت شده که به عدد ۱۴۷.۳ میلیون لیتر در روز رسیده است. همچنین کمترین میزان مصرف در روز بیست و پنجم مهر با رقم ۱۱۹.۳ میلیون لیتر به ثبت رسیده است. بر اساس اعلام این شرکت، اگرچه میزان مصرف نسبت به شهریورماه اندکی کاهش داشته، اما همچنان در مقایسه با مهرماه سال گذشته رشد نشان میدهد.
در گزارش یادشده آمده است که ادامه روند افزایشی مصرف سوخت، فشار مضاعفی بر عملیات تولید، پالایش و توزیع بنزین در کشور وارد کرده است. مسئولان شرکت ملی پخش اعلام کردهاند که در صورت تداوم این روند، نیاز به واردات بنزین افزایش خواهد یافت و هزینههای تولید و تأمین سوخت نیز سنگینتر خواهد شد.
طبق آمار ارائهشده، هماکنون بیش از ۲۴ میلیون خودروی بیمهشده در کشور وجود دارد و حدود یک میلیون خودروی فاقد بیمه نیز در حال تردد هستند. علاوه بر این، بیش از ۱۳ میلیون دستگاه موتورسیکلت در سطح کشور فعال است. بخشی از خودروها از سوخت گازوئیل استفاده میکنند، اما عمده مصرف سوخت کشور مربوط به خودروهای بنزینی است.
بر اساس محاسبات شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی، اگر تعداد کل خودروهای فعال کشور را ۲۵ میلیون دستگاه در نظر بگیریم و فرض شود همه این خودروها در یک روز بهطور میانگین ۵۰ کیلومتر پیمایش داشته باشند، میزان موردنیاز بنزین در آن روز حدود ۱۰۰ میلیون لیتر خواهد بود. اما رقم ثبتشدهی واقعی بیش از ۱۳۰ میلیون لیتر است که نشان میدهد بخشی از مصرف سوخت خارج از الگوی طبیعی تردد داخلی صورت میگیرد.
در گزارش این شرکت آمده است که بخشی از افزایش مصرف بنزین ممکن است ناشی از خروج غیرقانونی سوخت از کشور باشد. ارزان بودن قیمت بنزین در داخل نسبت به کشورهای همسایه از جمله عراق، افغانستان، پاکستان و ترکیه، یکی از عوامل اصلی قاچاق سوخت عنوان شده است.
در حال حاضر قیمت هر لیتر بنزین معمولی در جایگاههای کشور برای مصرفکنندگان ۳۰۰۰ تومان تعیین شده است، در حالی که بر اساس اعلام معاون اجرایی رئیسجمهور، هزینه واردات هر لیتر بنزین برای دولت حدود ۶۰ سنت است. با احتساب قیمت ارز ۱۰۰ هزار تومانی، بهای تمامشده هر لیتر بنزین وارداتی برای دولت بیش از ۶۰ هزار تومان برآورد میشود. این بدان معناست که دولت برای هر لیتر بنزین یارانهای معادل حدود ۵۷ هزار تومان پرداخت میکند.
به گفته «جعفر قائمپناه»، معاون اجرایی رئیسجمهور، تفاوت میان قیمت تمامشده و نرخ فروش داخلی بنزین موجب فشار سنگین بر منابع مالی دولت شده است. وی تأکید کرده است که در صورت تداوم روند رشد مصرف، تراز انرژی کشور با کسری بیشتری مواجه خواهد شد.
در همین رابطه، یکی از کارشناسان انرژی اعلام کرده است که هزینه انتقال و توزیع سوخت نیز به هزینه واردات افزوده میشود. وی گفته است: «اگر قیمت حملونقل و توزیع را حدود ۱۰ سنت به ازای هر لیتر در نظر بگیریم، بهای نهایی هر لیتر بنزین تحویلی به جایگاهها برای دولت حدود ۷۰ هزار تومان خواهد بود.»
در بخش دیگری از گزارش شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی آمده است که تثبیت قیمت بنزین طی چند سال گذشته، یکی از عوامل رشد مصرف و کاهش منابع مالی برای سرمایهگذاری در توسعه زیرساختهای انرژی بوده است. پیش از اجرای سیاست تثبیت قیمتها، در ابتدای هر سال معمولاً حدود ۱۰ درصد به قیمت حاملهای انرژی افزوده میشد که بخشی از آن صرف توسعه پالایشگاهها و پروژههای جدید تولید سوخت میگردید. اما با توقف افزایش قیمتها، منابع مالی دولت برای سرمایهگذاری در این بخش کاهش یافته است.
بر اساس اعلام کارشناسان حوزه انرژی، ادامه سیاست تثبیت قیمتها موجب شده دولت با بدهیهای گسترده به پیمانکاران و تولیدکنندگان انرژی مواجه شود. همچنین اختلاف میان قیمت تمامشده تولید سوخت و نرخ فروش داخلی، ناترازی قابل توجهی در بخش انرژی ایجاد کرده است.
در گزارش شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی تأکید شده است که افزایش شدت مصرف انرژی در کشور، نتیجه مستقیم پایین بودن قیمت حاملها نسبت به هزینه واقعی تولید و نبود نوسازی در تجهیزات مصرفکننده انرژی است. در این گزارش آمده است که خودروهای فرسوده، کارخانههای قدیمی، نیروگاهها و پالایشگاههای با فناوری پایین، سهم زیادی در افزایش اتلاف انرژی دارند.
بر اساس جمعبندی نهایی گزارش، اگر روند کنونی ادامه پیدا کند، مصرف بنزین در ماههای آینده ممکن است از مرز ۱۴۰ میلیون لیتر در روز نیز عبور کند. به همین دلیل، شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی از مردم خواسته است با رعایت الگوهای مصرف بهینه، از بروز فشار بیشتر بر شبکه تأمین و توزیع سوخت کشور جلوگیری کنند.
