تلاش تاکتیکی آمریکا و چین برای دستیابی به توافق تجاری
آمریکا و چین در آستانه دیدار رؤسایجمهور دو کشور در بوسان کره جنوبی، در تلاشاند تا بر سر برخی از مسائل کلیدی در روابط اقتصادی و تجاری خود به توافق اولیه دست یابند. بر اساس گزارش رسانههای بینالمللی، دو کشور قصد دارند در زمینه موضوعات مهمی مانند عناصر نادر خاکی، تعرفههای تجاری و خرید محصولات کشاورزی بهویژه سویا، گامهایی برای کاهش اختلافات بردارند.
به گزارش خبرگزاریها، مقامهای ارشد دو کشور در روزهای اخیر سیگنالهایی از پیشرفت مذاکرات ارسال کردهاند. لی چنگگانگ، مذاکرهکننده ارشد تجاری چین، اعلام کرده است که واشنگتن و پکن به «اجماع اولیه» دست یافتهاند. در همین حال اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا، از دستیابی به «چارچوبی بسیار موفق» خبر داده است که میتواند زمینهساز توافقهای رسمیتر در آینده نزدیک باشد.
بر اساس گزارش آسوشیتدپرس، این مذاکرات در حالی انجام میشود که دو طرف در سال جاری چندین بار در کشورهای مختلف از جمله ژنو، لندن، استکهلم، مادرید و کوالالامپور دیدار کردهاند، اما تاکنون هیچ توافق جامع و نهایی میان آنها حاصل نشده است. با این حال، به نظر میرسد مذاکرات اخیر با هدف ایجاد نوعی آتشبس اقتصادی و جلوگیری از افزایش تعرفهها دنبال میشود.
عناصر نادر خاکی
در بخش عناصر نادر خاکی، چین به عنوان بزرگترین تولیدکننده و فرآوریکننده این مواد معدنی در جهان، نقشی تعیینکننده در زنجیره تأمین جهانی دارد. این عناصر برای تولید تجهیزات پیشرفتهای مانند خودروهای برقی، توربینهای بادی، رباتها و جنگندههای مدرن ضروری هستند. پکن در ماه اکتبر محدودیتهایی را بر صادرات این مواد اعمال کرده بود که باعث نگرانی شرکتهای آمریکایی شد. گزارشها حاکی است که چین ممکن است اجرای این محدودیتها را برای مدت یک سال به تعویق بیندازد تا فرصت بررسی مجدد سیاستهای صادراتی فراهم شود.
مقامهای آمریکایی اعلام کردهاند که چنین تصمیمی از سوی پکن میتواند نشانهای مثبت برای بازارهای جهانی باشد و از بروز اختلال در زنجیره تأمین مواد حیاتی جلوگیری کند. با این حال، فعالان صنعتی تأکید کردهاند که حتی در صورت تعویق محدودیتها، وابستگی آمریکا و متحدانش به منابع معدنی چین همچنان یک چالش اساسی باقی خواهد ماند.
خرید سویا از سوی چین
موضوع دیگر مورد مذاکره، خرید سویا از سوی چین است. چین یکی از بزرگترین واردکنندگان سویا در جهان محسوب میشود و سالها بخش قابلتوجهی از نیاز خود را از ایالات متحده تأمین میکرد. اما در پی تنشهای تجاری سالهای اخیر و اعمال تعرفههای متقابل، پکن واردات سویا از آمریکا را کاهش داد و به سمت خرید از کشورهای آمریکای جنوبی از جمله برزیل و آرژانتین رفت. اکنون گزارشها حاکی است که چین در چارچوب توافق جدید، قصد دارد خرید سویا از آمریکا را از سر بگیرد.
مایک استینهوک، مدیر اجرایی ائتلاف حملونقل سویا در آمریکا، گفته است که کشاورزان آمریکایی انتظار دارند در این توافق جزئیات روشنی از میزان خرید و زمانبندی آن مشخص شود. وی تأکید کرده است که وعدههای کلی کافی نیست و چین باید با تعهدات اجرایی واقعی به بازار اطمینان دهد.
کنترلهای صادراتی
در بخش کنترلهای صادراتی نیز موضوعات مهمی مطرح شده است. وزارت بازرگانی آمریکا ماه گذشته مقررات جدیدی را وضع کرد که دامنه کنترلهای صادرات فناوریهای حساس را گسترش میدهد. بر اساس این قوانین، شرکتهای تابعهای که بیش از ۵۰ درصد سهام آنها متعلق به شرکتهای فهرستسیاه هستند، نیز تحت محدودیتهای صادراتی قرار میگیرند. این اقدام از سوی چین به عنوان نمونهای از گسترش سیاستهای امنیت ملی آمریکا تلقی شده و اعتراض پکن را در پی داشته است.
در همین زمینه جفری کسلر، معاون وزارت بازرگانی آمریکا در امور امنیت صنعتی، اعلام کرده است که هدف از این قوانین، جلوگیری از سوءاستفاده از فناوریهای پیشرفته آمریکایی و اطمینان از اجرای دقیق کنترلهای صادراتی است. وزارت بازرگانی چین نیز در پاسخ، این مقررات را مغایر با اصول تجارت آزاد دانسته و آن را مخل منافع شرکتهای چینی ارزیابی کرده است.
با وجود این اختلافات، اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا، گفته است که برخی اقدامات تنشزا مانند اعمال تعرفههای سهرقمی اکنون «عملاً از میز مذاکره کنار گذاشته شدهاند». این موضوع به گفته تحلیلگران، نشانهای از تمایل دو کشور برای کاهش سطح درگیریهای اقتصادی است.
تعرفههای مرتبط با مواد مخدر مصنوعی
موضوع تعرفههای مرتبط با مواد مخدر مصنوعی نیز یکی دیگر از محورهای مذاکرات است. دولت آمریکا در فوریه تعرفههایی را با هدف فشار بر چین برای مقابله با صادرات مواد شیمیایی پیشساز فنتانیل وضع کرده بود. اما پکن از کندی مذاکرات و نبود شفافیت در خواستههای واشنگتن ابراز نارضایتی کرده است. گزارشها حاکی از آن است که طرفین در حال بررسی اقداماتی برای کاهش این تعرفهها در ازای همکاری چین در کنترل جریان مواد شیمیایی هستند.
اختلافات ساختاری میان دو کشور
در همین حال، جف مون، دیپلمات و مقام پیشین وزارت بازرگانی آمریکا، گفته است که هرچند دستیابی به توافقهای جزئی میتواند مفید باشد، اما اختلافات ساختاری میان دو کشور همچنان پابرجاست. او اظهار کرده است که چین با افزایش تولید و صادرات ارزانقیمت به دنبال جبران رکود بازار داخلی است، در حالی که آمریکا و متحدانش تلاش میکنند از صنایع داخلی خود در برابر این روند محافظت کنند.
بر اساس گزارش آسوشیتدپرس، مقامات دو کشور تأکید کردهاند که در حال حاضر امکان جدایی اقتصادی کامل میان واشنگتن و پکن وجود ندارد و همکاری در برخی زمینهها اجتنابناپذیر است. جف مون در گفتوگو با این رسانه گفته است: «اگر دو طرف بخواهند بدون هدف نهایی به فشار متقابل ادامه دهند، هر دو کشور از خسارتهای انباشته آسیب خواهند دید.»
به گفته منابع رسمی، هدف از مذاکرات جاری ایجاد آرامش در فضای اقتصادی جهان و کاهش اصطکاک در روابط تجاری میان دو قدرت اقتصادی است. دو کشور اعلام کردهاند که گفتوگوها ادامه خواهد داشت و احتمال دستیابی به توافقهای بیشتر در ماههای آینده وجود دارد.
