اروپا در دام گاز آمریکا / هشدار گازپروم درباره وابستگی جدید انرژی اروپا
تلاش کشورهای اروپایی برای جایگزینی گاز روسیه با گاز مایع و شیل آمریکا، از نگاه کارشناسان انرژی و مدیران صنعت گاز روسیه، اقدامی پرریسک و غیرپایدار ارزیابی میشود. همزمان، کمیسیون انرژی اتحادیه اروپا نیز از ادامه برنامه تحریم کامل منابع انرژی روسیه از جمله نفت، گاز و سوخت هستهای خبر داده است.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری فارس به نقل از شبکه روسیه ۲۴، «آلکسی میلر» رئیس هیئتمدیره شرکت گازپروم، در گفتوگویی با این شبکه تأکید کرد که اروپا در مسیر جایگزینی گاز روسیه با گاز طبیعی مایع (LNG) آمریکایی گام برمیدارد اما این اقدام، به گفته وی، نهتنها پایدار نیست بلکه میتواند وابستگی جدیدی برای این قاره ایجاد کند.
میلر گفت: «اروپا مصرانه تلاش میکند تا گاز روسیه را با گاز شیل و LNG آمریکایی جایگزین کند، اما این اقدام موفق نخواهد شد. سوال اصلی این است که آیا آنها اصلاً قادر به انجام این کار خواهند بود؟ از دید ما، این یک راهحل موقتی و پرخطر است که مشکلات بنیادین را نادیده میگیرد.»
هشدار گازپروم درباره غیراقتصادی بودن گاز شیل
رئیس گازپروم با اشاره به پیشبینیهای بینالمللی درباره قیمت نفت و گاز گفت: «حتی اگر قیمتهای واقعی نفت به پیشبینیها نزدیک شوند، مشخص خواهد شد که تولید گاز شیل اصلاً اقتصادی نیست. در این شرایط، این پرسش مطرح میشود که چه کسی حاضر خواهد بود چنین گازی را تولید کند؟»
وی تأکید کرد که شرکت گازپروم بهدقت تحولات بازار انرژی را دنبال میکند و نوسانات قیمت نفت را به عنوان شاخصی برای سنجش پایداری بازار گاز در نظر میگیرد. میلر گفت که بسیاری از پیشبینیهای بلندمدت درباره افزایش قیمت انرژی در حال تحقق است و اروپا باید از تجربیات گذشته درس بگیرد.
وابستگی شکننده به انرژیهای تجدیدپذیر
میلر در بخش دیگری از سخنان خود به سیاستهای اروپا در تکیه بر منابع انرژی تجدیدپذیر اشاره کرد و گفت: «دولتهای اروپایی سالهاست که بر انرژیهای پاک تمرکز کردهاند و در این مسیر موفقیتهایی به دست آوردهاند، اما تجربه گذشته نشان داده که اتکای کامل به انرژی خورشیدی و بادی، بسیار شکننده است.»
او افزود: «به یاد دارم که چند سال پیش یکی از اقتصادهای بزرگ اروپا اعلام کرد که تمام برق خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین کرده است. اما تنها شش ماه بعد، با افت شدید تولید انرژی بادی و خورشیدی، سیستم برق آن کشور با بحران روبهرو شد و سهم انرژی تجدیدپذیر در تراز برق عملاً به صفر رسید. در آن زمان، تنها راه نجات، استفاده از گاز بود و گازپروم داوطلبانه رکوردی در تأمین گاز برای اروپا ثبت کرد.»
میلر با اشاره به جایگاه جهانی روسیه در بخش انرژی گفت: «روسیه از نظر ذخایر گاز طبیعی در رتبه نخست جهان قرار دارد و این موقعیت، اهمیت راهبردی کشور ما را در بازار انرژی جهانی نشان میدهد.»
موضع اتحادیه اروپا در قبال منابع انرژی روسیه
در همین حال، «دان یورگنسن» کمیسر انرژی اتحادیه اروپا، روز دوشنبه اعلام کرد که کمیسیون اروپا همچنان به دنبال اعمال تحریم کامل بر خرید نفت و سوخت هستهای از روسیه است.
او در گفتوگو با خبرنگاران اظهار داشت: «این پایان کار ما نیست. ما به کار خود برای توقف واردات نفت و سوخت هستهای از روسیه ادامه میدهیم. در حال حاضر تنها حدود سه درصد از نفت خود را از روسیه خریداری میکنیم و در بخش سوخت هستهای نیز، میزان واردات حدود یک میلیارد یورو در سال است.»
یورگنسن اضافه کرد که هدف نهایی اتحادیه اروپا، قطع کامل وابستگی به منابع انرژی روسیه است و کشورهای عضو باید برای تأمین جایگزینهای پایدار، به ویژه در بخش گاز، سرمایهگذاری بیشتری انجام دهند.
وی تصریح کرد: «در حال حاضر حدود ۱۳ درصد از نیاز گازی اروپا هنوز از روسیه تأمین میشود و این رقم باید در سالهای آینده به صفر برسد. برنامه ما این است که از سال ۲۰۲۸ واردات گاز از روسیه بهطور کامل متوقف شود.»
بر اساس تصمیم شورای اتحادیه اروپا، کشورهای عضو موظف شدهاند تا پایان سال ۲۰۲۷ برنامه جایگزینی منابع انرژی روسیه را نهایی کنند. با این حال، برخی کشورهای اروپایی از جمله مجارستان مخالفت خود را با این تصمیم اعلام کردهاند و آن را مغایر با منافع اقتصادی خود دانستهاند.
واکنش روسیه به تصمیم اروپا
در پی اظهارات مقامهای اروپایی، «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه نیز هفته گذشته در جریان «هفته انرژی روسیه» تأکید کرد که اقدامات اروپا، از جمله انفجار خطوط لوله نورد استریم و کاهش واردات گاز روسیه، تأثیری بر جایگاه کشورش در بازار جهانی انرژی نداشته است.
پوتین گفت: «روسیه همچنان یکی از تأمینکنندگان اصلی انرژی در جهان است و حدود ۱۰ درصد از تولید نفت جهان را در اختیار دارد. نظام انرژی روسیه یکی از پیشرفتهترین و پایدارترین سیستمهای انرژی در جهان است و ما توانستهایم مسیر صادرات خود را به بازارهای جدید در آسیا و خاورمیانه گسترش دهیم.»
او افزود: «رشد پایدار اقتصاد جهانی باعث افزایش تقاضا برای انرژی شده است و روسیه با ظرفیتهای بالای تولید و ذخایر عظیم خود میتواند نیاز بازار را برآورده کند. تحریمهای اروپا هیچ تأثیر منفی اساسی بر صادرات ما نداشته است.»
چالش اروپا در تنوعبخشی به منابع انرژی
تحلیل دادههای رسمی اتحادیه اروپا نشان میدهد که واردات گاز مایع (LNG) از آمریکا در سال جاری بیش از ۶۰ میلیارد مترمکعب بوده که رکورد جدیدی محسوب میشود. با این حال، کارشناسان هشدار میدهند که هزینه حمل و تبدیل گاز مایع در مقایسه با گاز لولهای روسیه بسیار بالاتر است و این موضوع میتواند فشار اقتصادی قابل توجهی بر صنایع اروپایی وارد کند.
به گفته منابع صنعتی، ظرفیت بنادر اروپا برای دریافت LNG محدود است و برخی کشورها مجبورند برای ذخیرهسازی و تبدیل گاز مایع به حالت طبیعی، هزینههای مضاعفی پرداخت کنند. این در حالی است که زیرساختهای روسیه برای صادرات گاز لولهای از طریق خطوطی مانند نورد استریم و ترکاستریم، سالهاست با ثبات بالا فعالیت میکنند.
این گزارش نشان میدهد که اگرچه اروپا در مسیر کاهش وابستگی به انرژی روسیه حرکت میکند، اما جایگزینی کامل آن با منابع آمریکایی و سایر کشورها، با ریسکهای اقتصادی و فنی متعددی همراه است. روسیه همچنان یکی از بازیگران کلیدی بازار جهانی انرژی باقی مانده و مسیر آینده انرژی در اروپا وابسته به تصمیمات سیاسی و اقتصادی دو طرف خواهد بود.
