ترامپ: مالیات بر ارزش افزوده نوعی تعرفه ناعادلانه است
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، بار دیگر در اظهاراتی مالیات بر ارزش افزوده (VAT) را به‌عنوان یکی از موانع تجاری جهانی مورد انتقاد قرار داد و اعلام کرد که این نوع مالیات‌ها در کشورهای مختلف جهان، به‌ویژه در اروپا، به ضرر شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان آمریکایی عمل می‌کنند.
به گزارش خبرنگار اقتصاد بین‌الملل، ترامپ در یادداشتی رسمی که به‌تازگی درباره موانع تجاری جهانی منتشر شده، مالیات بر ارزش افزوده را «مالیاتی ناعادلانه، تبعیض‌آمیز و فرامرزی» توصیف کرده است که به گفته وی، فشار آن به طور مستقیم بر مصرف‌کنندگان، کارگران و تولیدکنندگان آمریکایی وارد می‌شود.
در این یادداشت که در پایان ماه فوریه صادر شده است، ترامپ اعلام کرده است که این مالیات‌ها باید به‌عنوان یکی از موضوعات اصلی در مذاکرات تجاری دولت او با شرکای اقتصادی آمریکا در نظر گرفته شوند. وی افزود که بیش از ۱۷۰ کشور جهان، از جمله اعضای اتحادیه اروپا، از سیستم مالیات بر ارزش افزوده استفاده می‌کنند، در حالی که ایالات متحده جزو معدود کشورهایی است که از مالیات فروش تک‌مرحله‌ای بهره می‌برد.
به گفته ترامپ، تفاوت در نوع مالیات‌ها باعث شده است تا کالاهای صادراتی آمریکا هنگام ورود به کشورهای دارای سیستم VAT با هزینه بیشتری مواجه شوند، در حالی که واردات این کشورها به آمریکا مشمول مالیات مشابهی نمی‌شوند. ترامپ تأکید کرد که این مسئله باعث ایجاد عدم توازن در تجارت بین‌الملل شده است.
در همین راستا، تحلیل‌گران نزدیک به کاخ سفید مثال خودروهای صادراتی را مطرح کرده‌اند. بر اساس این دیدگاه، یک خودروی آمریکایی که به اروپا صادر می‌شود، با نرخ مالیاتی بالاتری نسبت به یک خودروی اروپایی که به آمریکا وارد می‌شود، مواجه است. به همین دلیل، تیم اقتصادی ترامپ استدلال می‌کند که سیستم فعلی به ضرر تولیدکنندگان آمریکایی تمام می‌شود.
در ادامه همین مواضع، برخی رسانه‌های نزدیک به دولت آمریکا گزارش داده‌اند که ترامپ قصد دارد در تاریخ دوم آوریل از مجموعه‌ای از تعرفه‌های متقابل رونمایی کند. این بسته تعرفه‌ای با هدف جبران اثرات منفی سیستم VAT و ایجاد توازن در مبادلات تجاری آمریکا با سایر کشورها طراحی شده است. به گفته منابع مطلع، این اقدامات می‌تواند شامل اعمال تعرفه‌های جدید بر واردات از اتحادیه اروپا و کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه باشد.
همزمان با این تحولات، مؤسسه تحقیقاتی «Wolfe Research» در یادداشتی به مشتریان خود هشدار داده است که اجرای سیاست تعرفه‌های متقابل در پاسخ به VAT می‌تواند تبعات اقتصادی گسترده‌ای داشته باشد. به‌گفته این مؤسسه، در صورت اجرای کامل سیاست‌های پیشنهادی ترامپ، تولید ناخالص داخلی آمریکا ممکن است ۱.۷۲ درصد کاهش یابد و نرخ تورم نیز با شوکی معادل ۱.۴۶ درصد مواجه شود.
این مؤسسه همچنین اعلام کرد که اگر در محاسبه این سیاست‌ها، میانگین مالیات فروش ۷.۵ درصدی ایالت‌های آمریکا لحاظ شود، شدت تأثیر اقتصادی کاهش می‌یابد. با این حال، تأکید شده که این رویکرد در حال حاضر از سوی دولت ترامپ مورد توجه نیست.
ترامپ اولین رئیس‌جمهور آمریکا نیست که نظام مالیات بر ارزش افزوده را مورد انتقاد قرار داده است. از سال ۱۹۷۱ تاکنون، دولت‌های مختلف ایالات متحده تلاش کرده‌اند با وضع مشوق‌های مالیاتی برای صادرکنندگان آمریکایی، نوعی تعادل در مقابل نظام VAT کشورهای دیگر ایجاد کنند. این تلاش‌ها اما اغلب با مخالفت اتحادیه اروپا و همچنین احکام سازمان تجارت جهانی مواجه شده‌اند.
در سال‌های گذشته، سازمان تجارت جهانی در چندین مورد مشوق‌های مالیاتی ایالات متحده را به‌عنوان یارانه‌های غیرقانونی صادراتی شناسایی و مردود اعلام کرده است. این مسئله نیز همواره یکی از نقاط اختلاف مهم میان آمریکا و اتحادیه اروپا در حوزه تجارت بین‌الملل بوده است.
در عین حال، مقامات اروپایی بارها اعلام کرده‌اند که سیستم VAT به‌گونه‌ای طراحی شده که برای تولیدکنندگان داخلی و خارجی، نرخ مالیات یکسانی اعمال می‌کند. در واقع، طبق قوانین این کشورها، مالیات بر ارزش افزوده در مرحله فروش نهایی به مصرف‌کننده پرداخت می‌شود و تأثیری بر قیمت‌گذاری صادرات یا واردات ندارد.
با این حال، دولت ترامپ این توضیح را کافی نمی‌داند و همچنان بر این باور است که سیستم VAT به‌طور غیرمستقیم یک تعرفه پنهان برای کالاهای صادراتی آمریکا محسوب می‌شود.
در نهایت، ترامپ اعلام کرده است که دولت او در نظر دارد تا سیاست‌های اقتصادی جدیدی را در قالب طرحی به نام «روز رهایی» (Liberation Day) از دوم آوریل به اجرا بگذارد. بر اساس گزارش رسانه‌ها، هرچند این اقدامات ممکن است محدودتر از آنچه پیش‌تر وعده داده شده بود باشند، اما نشان‌دهنده جهت‌گیری دولت آمریکا به‌سوی سیاست‌های حمایتی و مقابله با آنچه ترامپ «ظلم مالیاتی جهانی» می‌نامد، خواهد بود.
