صندوق بین‌المللی پول یک میلیارد دلار به پاکستان اختصاص داد
صندوق بین‌المللی پول (IMF) روز جمعه ۹ مه ۲۰۲۵ میلادی، در نشست هیئت اجرایی خود، با آزادسازی یک میلیارد دلار از محل برنامه تسهیلات توسعه‌یافته (EFF) برای پاکستان موافقت کرد. این تصمیم در چارچوب اجرای نخستین مرحله از برنامه ۷ میلیارد دلاری این نهاد برای کمک به تثبیت اقتصاد پاکستان اتخاذ شد.
بر اساس بیانیه رسمی منتشر شده توسط صندوق بین‌المللی پول، علاوه بر تأیید پرداخت این یک میلیارد دلار، هیئت اجرایی همچنین با اعطای یک وام جدید به ارزش ۱.۴ میلیارد دلار دیگر به پاکستان تحت برنامه «تسهیلات تاب‌آوری و پایداری» (RSF) موافقت کرده است. با این تصمیم، مجموع پرداخت‌های انجام‌شده در قالب برنامه EFF به ۲ میلیارد دلار می‌رسد.
صندوق بین‌المللی پول در بیانیه خود تأکید کرده است که پاکستان در چارچوب اقدامات سیاستی توافق‌شده، در شرایطی که اقتصاد جهانی با چالش‌های متعددی مواجه است، موفق به پیشرفت‌هایی در تثبیت شرایط اقتصادی و بازسازی اعتماد سرمایه‌گذاران شده است. این نهاد افزوده که برنامه‌ها و اصلاحات ساختاری دولت پاکستان به‌منظور کاهش کسری بودجه، کنترل تورم و افزایش ذخایر ارزی در مسیر مناسبی قرار دارد.
در چارچوب برنامه RSF، صندوق بین‌المللی پول قصد دارد به کشورهای آسیب‌پذیر در برابر مخاطرات اقلیمی کمک کند تا زیرساخت‌های خود را برای مقابله با اثرات تغییرات آب‌وهوایی تقویت کنند. پاکستان از جمله کشورهایی است که در سال‌های اخیر با سیلاب‌های گسترده، خشکسالی و دیگر بلایای طبیعی ناشی از تغییر اقلیم مواجه شده و درخواست استفاده از منابع RSF را ارائه داده بود. طبق اعلام IMF، پرداختی از محل وام RSF در حال حاضر انجام نشده اما به‌زودی در دستور کار قرار خواهد گرفت.
هم‌زمان با این تصمیم صندوق، تنش‌های سیاسی و نظامی میان پاکستان و هند به دلیل رویدادهای اخیر در منطقه کشمیر افزایش یافته است. منابع خبری اعلام کرده‌اند که هند در جلسه اخیر هیئت اجرایی صندوق بین‌المللی پول نسبت به اعطای این وام‌ها به پاکستان ابراز نگرانی کرده و از این نهاد بین‌المللی خواسته است بررسی‌های گسترده‌تری درباره نحوه هزینه‌کرد منابع مالی از سوی دولت پاکستان انجام دهد.
بر اساس گزارش خبرگزاری‌ها، هند نگرانی خود را درباره احتمال «سوءاستفاده از منابع مالی بین‌المللی برای حمایت از تروریسم فرامرزی» اعلام کرده و در جلسه رأی‌گیری مربوط به تأیید وام‌ها، رأی ممتنع داده است. دولت هند همچنین عملکرد ضعیف گذشته پاکستان در اجرای برنامه‌های صندوق را مورد اشاره قرار داده است.
در واکنش به این اعتراض‌ها، محمد شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، با صدور بیانیه‌ای اعلام کرده است که تلاش‌های دولت هند برای سنگ‌اندازی در مسیر دریافت حمایت مالی از صندوق بین‌المللی پول بی‌نتیجه مانده است. او تأکید کرده که این تصمیم صندوق، نشان‌دهنده اعتماد جامعه جهانی به تعهدات اقتصادی پاکستان و مسیر اصلاحات ساختاری این کشور است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، توافق در سطح کارشناسان میان صندوق بین‌المللی پول و دولت پاکستان درباره هر دو برنامه (EFF و RSF) پیش از افزایش تنش‌های اخیر در منطقه حاصل شده بود و روند بررسی آن در چارچوب برنامه‌ریزی معمول صندوق پیش رفته است.
این نهاد بین‌المللی در پایان بیانیه خود اعلام کرده است که نظارت‌های دوره‌ای درباره نحوه اجرای برنامه‌های اصلاحی و تخصیص منابع مالی ادامه خواهد داشت و از دولت پاکستان خواسته است تا شفافیت مالی، پاسخگویی و اجرای دقیق تعهدات خود را در اولویت قرار دهد.
برنامه‌های صندوق برای کشورهای بحران‌زده
برنامه تسهیلات توسعه‌یافته (EFF) صندوق بین‌المللی پول، یکی از ابزارهای حمایتی برای کشورهایی است که با مشکلات ساختاری اقتصادی مواجه هستند و به منظور تثبیت اقتصاد کلان و اجرای اصلاحات عمیق نیاز به منابع مالی میان‌مدت دارند. پاکستان در سال‌های اخیر به‌طور مکرر از این ابزار استفاده کرده است.
برنامه تسهیلات تاب‌آوری و پایداری (RSF) نیز از جمله جدیدترین سازوکارهای حمایتی صندوق است که با هدف کمک به کشورهایی که با خطرات زیست‌محیطی و اقلیمی مواجه هستند طراحی شده است. این برنامه به کشورهایی اجازه می‌دهد تا در کنار اصلاحات مالی و ساختاری، اقدامات مقابله‌ای با تغییر اقلیم را نیز در دستور کار خود قرار دهند.
با وجود افزایش سطح بدهی‌های خارجی و بحران‌های اقتصادی مداوم، پاکستان تلاش دارد با استفاده از منابع بین‌المللی، اقتصاد خود را بازسازی کرده و از خطرات احتمالی ورشکستگی فاصله بگیرد. در ماه‌های گذشته، مذاکرات متعددی میان مقام‌های پاکستانی و کارشناسان صندوق در خصوص اصلاحات مالیاتی، حذف یارانه‌های غیرهدفمند و افزایش ذخایر ارزی برگزار شده بود.
با تصویب پرداخت‌های جدید، انتظار می‌رود منابع ارزی بانک مرکزی پاکستان تا حدودی تقویت شود. این امر می‌تواند در کوتاه‌مدت به تثبیت نرخ ارز، کاهش کسری تراز پرداخت‌ها و افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی کمک کند.
در حال حاضر، صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده است که بررسی‌های آتی درباره اجرای گام‌به‌گام اصلاحات توسط دولت پاکستان به‌طور منظم ادامه خواهد یافت و در صورت موفقیت‌آمیز بودن مراحل بعدی، مبالغ بیشتری نیز از محل وام‌ها در اختیار این کشور قرار خواهد گرفت.
