بازگشت خودرو به بورس؛ مدل سپردهای آغازگر فصل جدید معاملات
به گزارش خبرگزاری فارس، بازار خودرو پس از یک دوره توقف در عرضههای بورسی، بار دیگر به تالار معاملات بورس کالا بازمیگردد؛ اما این بار نه با عرضه مستقیم خودرو، بلکه با مدل جدیدی تحت عنوان «گواهی سپرده خودرویی» که به گفته کارشناسان میتواند مسیر تازهای را در شفافسازی و کشف قیمت واقعی خودروها باز کند.
بازار خودرو طی سالهای اخیر یکی از پرچالشترین بازارهای اقتصادی کشور بوده است. نوسانات شدید قیمتی، اختلاف قابلتوجه بین قیمت کارخانه و بازار آزاد، صفهای طولانی خرید و سهمیهبندی از مهمترین مشکلات این بازار به شمار میرفت. اکنون بورس کالا با هدف ایجاد ثبات و شفافیت بیشتر، عرضه خودرو در قالب گواهی سپرده را آغاز کرده است تا معاملات از حالت مقطعی و محدود به حراج حضوری خارج شود و به بازاری پیوسته و قابل رصد تبدیل گردد.
جزئیات نخستین عرضه خودرو با مدل سپردهای
بر اساس اعلام بورس کالا، نخستین عرضه در قالب این مدل جدید روز دوشنبه ۲۸ مهرماه ۱۴۰۴ انجام میشود. شرکت کرمان موتور عرضهکننده این مرحله است و قرار است تعداد ۳۰۰ دستگاه خودروی KMC T9 را از طریق گواهی سپرده خودرویی وارد تابلو معاملات کند.
در این مدل، هر خودرو معادل ۱۰ هزار واحد گواهی سپرده تعریف شده است. خریداران میتوانند پیش از تحویل نهایی خودرو، این گواهیها را در بازار ثانویه خرید و فروش کنند. این اقدام مشابه سازوکاری است که پیشتر در بورس کالا برای طلا، محصولات کشاورزی و سایر داراییهای فیزیکی باارزش استفاده شده است.
طبق اعلام رسمی، محل نگهداری خودروها، پارکینگهای مورد تأیید بورس کالا است و معاملات تنها در چارچوب مقررات مصوب سازمان بورس و اوراق بهادار انجام میشود.
مزایای عرضه خودرو با گواهی سپرده
کارشناسان و مسئولان بورس کالا اعلام کردهاند که عرضه خودرو با مدل سپردهای دارای چندین مزیت مهم نسبت به روشهای قبلی است.
- کاهش فشار عرضه و تقاضای لحظهای؛ معاملات گواهی سپرده باعث میشود عرضه خودروها به صورت تدریجی و پیوسته انجام شود و از ازدحام خریداران در روز عرضه جلوگیری شود.
- افزایش نقدشوندگی؛ سرمایهگذاران میتوانند پیش از موعد تحویل خودرو، گواهیهای خود را در بازار ثانویه به فروش برسانند.
- کشف قیمت شفاف و تدریجی؛ برخلاف عرضههای سنتی که قیمت در یک روز تعیین میشود، در این مدل قیمت در فرآیند معاملات بهصورت واقعیتر شکل میگیرد.
- کاهش واسطهگری و سفتهبازی؛ حذف معاملات غیررسمی خارج از بورس، یکی از اهداف اصلی اجرای این طرح است.
- همراستایی با مدلهای جهانی؛ سازوکار گواهی سپرده پیشتر در بورسهای کالایی جهان برای خودرو، فلزات گرانبها و کالاهای صنعتی بزرگ بهکار گرفته شده است.
گواهی سپرده؛ پلی میان سرمایهگذاری و مصرف واقعی
به گفته مسئولان بورس کالا، مدل سپردهای خودرو علاوه بر ایجاد شفافیت در عرضه، امکان مشارکت سرمایهگذاران خرد و حقیقی را نیز افزایش میدهد. این شیوه به افرادی که توانایی خرید کامل خودرو را ندارند اجازه میدهد از طریق خرید بخشی از گواهی، در بازار حضور یابند و از مزایای سرمایهگذاری در دارایی فیزیکی بهرهمند شوند.
در عین حال، خریدارانی که قصد تحویل خودرو را دارند، میتوانند با تجمیع کامل ۱۰ هزار واحد گواهی سپرده، نسبت به دریافت خودرو از محل پارکینگهای معرفیشده توسط بورس کالا اقدام کنند.
نظر کارشناسان درباره مدل جدید عرضه خودرو
حمید گنجخانی، تحلیلگر بازار سرمایه، در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس گفت: «مدل سپردهای میتواند نقطه عطفی در مسیر بورسی شدن خودرو در ایران باشد. برخلاف عرضههای قبلی که محدود و پرحاشیه بود، این روش امکان مشارکت گستردهتر و معامله آسانتر را فراهم میکند.»
وی افزود: «اگر این مدل با استقبال بازار روبهرو شود، سایر خودروسازان نیز احتمالاً وارد این مسیر خواهند شد و بخشی از تقاضای بازار آزاد به سمت بورس کالا منتقل خواهد شد. در نتیجه، شکاف قیمتی میان بازار آزاد و کارخانه میتواند در میانمدت کاهش یابد.»
بازگشت خودرو به بورس کالا و تأثیر آن بر بازار
بازگشت خودرو به بورس کالا با مدل گواهی سپرده، در واقع مرحلهای تازه از اصلاح ساختار عرضه در صنعت خودرو محسوب میشود. بورس کالا در اطلاعیههای خود تأکید کرده که این طرح در چارچوب سیاستهای کلان دولت برای ساماندهی بازار خودرو و افزایش شفافیت انجام میشود.
در این روش، فرآیند عرضه، معامله و تحویل خودرو بهطور کامل در بستر سامانههای رسمی بورس کالا انجام میشود و تمام مراحل قابل رصد و پیگیری است. خریداران میتوانند وضعیت معاملات و قیمتها را در لحظه مشاهده کنند و از صحت اطلاعات اطمینان یابند.
تجربه موفق گواهی سپرده در بازارهای دیگر
پیش از این، بورس کالا در حوزههایی مانند طلا، زعفران، پسته و محصولات کشاورزی تجربه موفقی از راهاندازی معاملات گواهی سپرده داشته است. این ابزار موجب افزایش نقدشوندگی، کشف قیمت واقعیتر و کاهش هیجانات بازار شده است.
اکنون انتظار میرود با آغاز عرضه خودرو از طریق این مدل، همان مزایا در بازار خودرو نیز تحقق یابد. در صورت موفقیت عرضه KMC T9، احتمال دارد سایر شرکتهای خودروساز داخلی از جمله ایرانخودرو، سایپا و مدیرانخودرو نیز در ماههای آینده به این سازوکار جدید بپیوندند.
چشمانداز آینده معاملات خودرویی در بورس کالا
کارشناسان اقتصادی معتقدند اجرای مدل گواهی سپرده خودرو میتواند به تدریج زمینه شکلگیری بازاری منظمتر و شفافتر برای معاملات خودرویی را فراهم کند. همچنین، این مدل میتواند ابزار جدیدی برای مدیریت سرمایهگذاری و تأمین مالی در صنعت خودرو باشد.
به گفته مسئولان بورس کالا، هدف اصلی از اجرای این طرح، ایجاد بازاری پیوسته، شفاف و قابل نظارت است تا از طریق آن، هم تولیدکنندگان و هم مصرفکنندگان نهایی بتوانند با اطمینان بیشتری در فرآیند خرید و فروش خودرو مشارکت کنند.
جمعبندی خبری
بازار خودرو با اجرای مدل جدید گواهی سپرده خودرویی وارد مرحله تازهای از فعالیتهای بورسی میشود. عرضه نخستین سری از خودروهای KMC T9 توسط کرمان موتور در تاریخ ۲۸ مهرماه ۱۴۰۴ آغازگر این فصل جدید از معاملات است. با اجرای این مدل، امکان خرید و فروش تدریجی گواهیها، افزایش نقدشوندگی و شفافیت، و کاهش واسطهگری در بازار خودرو فراهم خواهد شد. در صورت استقبال بازار، سایر خودروسازان نیز میتوانند از این ابزار نوین برای عرضه محصولات خود در بورس کالا استفاده کنند و بدین ترتیب فصل جدیدی در نظام عرضه و تقاضای خودرو در ایران رقم بخورد.
کلیدواژهها: بورس کالا، گواهی سپرده خودرو، کرمان موتور، KMC T9، بازار خودرو، معاملات بورسی، کشف قیمت، شفافیت اقتصادی، عرضه خودرو، مدل سپردهای.
