بوئینگ در خط مقدم جنگ تجاری آمریکا با چین
خبرگزاری اقتصاد بینالملل – در پی تشدید تنشهای تجاری میان واشنگتن و پکن، رئیسجمهور ایالات متحده اعلام کرد که ممکن است دولت آمریکا به عنوان بخشی از واکنش به محدودیتهای صادراتی چین بر مواد معدنی کمیاب، کنترل صادرات قطعات هواپیماهای بوئینگ به چین را اعمال کند.
به گزارش رسانههای بینالمللی از جمله رویترز و بلومبرگ، دونالد ترامپ روز جمعه در سخنانی در کاخ سفید گفت که گزینههای متعددی برای پاسخ به اقدامات اخیر چین در دست بررسی است. وی اظهار داشت: «موارد زیادی داریم که میتوانیم بر آنها کنترل صادراتی اعمال کنیم. از جمله گزینه بزرگ هواپیماها. چین تعداد زیادی هواپیمای بوئینگ دارد و برای نگهداری آنها به قطعات زیادی نیاز دارد.»
بوئینگ در مرکز تنشهای تجاری
از زمان آغاز دور جدید ریاستجمهوری ترامپ در ژانویه ۲۰۲۵، شرکت بوئینگ در کانون سیاستهای تجاری جدید آمریکا قرار گرفته است. دولت ترامپ از این شرکت به عنوان یکی از نمادهای اصلی صنعت صادراتی آمریکا برای اعمال فشار بر شرکای تجاری، به ویژه چین، استفاده کرده است.
چین در ماه آوریل سال جاری میلادی، در واکنش به تعرفههای ایالات متحده، از شرکتهای هواپیمایی داخلی خود خواست تا تحویل جتهای جدید بوئینگ را به طور موقت متوقف کنند. این اقدام بخشی از سیاست پکن برای نشان دادن قدرت خود در برابر فشارهای اقتصادی آمریکا بود.
در همین حال، بوئینگ نیز در ماههای اخیر پس از سفرهای رسمی رئیسجمهور آمریکا به برخی کشورهای آسیایی و خاورمیانه، موفق به ثبت چندین سفارش بزرگ از شرکتهای هواپیمایی خارجی شده است.
احتمال گسترش کنترلهای صادراتی آمریکا
ترامپ در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره جزئیات احتمالی کنترلهای صادراتی گفت: «ایالات متحده میتواند برای اقلام مختلفی از جمله قطعات هواپیما تصمیمگیری کند. ما قصد داریم بررسی کنیم که چه اقداماتی بیشترین تأثیر را در برابر سیاستهای چین خواهد داشت.»
این اظهارات در شرایطی مطرح شده است که روابط تجاری میان دو کشور در هفتههای اخیر بیش از پیش متشنج شده است. چین در اقدامی تلافیجویانه، محدودیتهای جدیدی بر صادرات مواد معدنی کمیاب اعمال کرده است؛ موادی که برای صنایع هوافضا، خودرو، الکترونیک و دفاعی حیاتی محسوب میشوند.
به گزارش بلومبرگ، بوئینگ در حال مذاکره برای فروش حداکثر ۵۰۰ فروند هواپیما به شرکتهای هواپیمایی چینی است. در صورت نهایی شدن این قرارداد، این معامله بزرگترین سفارش چین از بوئینگ از زمان نخستین دوره ریاستجمهوری ترامپ تاکنون خواهد بود.
واکنش تحلیلگران صنعت هوافضا
اسکات همیلتون، تحلیلگر ارشد صنعت هوافضا در شرکت «لیهام» (Leeham) گفت: «حتی اگر مذاکرات میان بوئینگ و چین به نتیجه نرسد، اثر مالی این موضوع برای بوئینگ شدید نخواهد بود. زیرا سهم چین از کل سفارشهای بوئینگ طی سالهای اخیر کاهش چشمگیری یافته است. در گذشته چین تا ۲۵ درصد از سفارشهای بوئینگ را تشکیل میداد، اما اکنون این رقم به کمتر از پنج درصد رسیده است.»
طبق گزارش شرکت دادهپردازی و تحلیل هوانوردی «سیریوم» (Cirium)، شرکتهای هواپیمایی چینی در حال حاضر حداقل ۲۲۲ فروند جت بوئینگ سفارش دادهاند. علاوه بر این، چین بیش از ۱۸۵۵ هواپیمای بوئینگ در حال خدمت دارد که بخش عمده آنها مدل محبوب تکراهروی ۷۳۷ بوئینگ است.
پیامدهای احتمالی برای صنعت موتورسازی
منابع صنعتی گزارش دادهاند که اعمال کنترلهای صادراتی آمریکا بر قطعات هواپیما میتواند علاوه بر بوئینگ، شرکتهای تأمینکننده موتورهای جت را نیز تحت تأثیر قرار دهد. از جمله این شرکتها، «سیافام اینترنشنال» (CFM International) است که موتورهای LEAP مورد استفاده در هواپیمای بوئینگ مکس ۷۳۷ را تولید میکند. این شرکت همچنین تأمینکننده موتورهای مدلهای ۷۷۷ و ۷۸۷ است که هر دو از پرطرفدارترین جتهای بوئینگ در چین محسوب میشوند.
بر اساس اطلاعات منتشرشده توسط «سیریوم»، در صورت اعمال کنترل صادرات، زنجیره تأمین جهانی موتور و قطعات یدکی هواپیما نیز با اختلال مواجه خواهد شد. کارشناسان هشدار دادهاند که چنین اقدامی میتواند باعث تأخیر در تحویل دهها فروند جت سفارش دادهشده از سوی شرکتهای هواپیمایی چینی شود.
موقعیت ایرباس در بازار چین
در حالی که بوئینگ با فشارهای سیاسی و محدودیتهای تجاری مواجه شده است، رقیب اروپایی آن یعنی ایرباس تلاش میکند سهم بیشتری از بازار چین را به دست آورد. طبق دادههای شرکت «سیریوم»، ایرباس هماکنون ۱۸۵ سفارش فعال از مشتریان چینی دارد.
این شرکت همچنین در شهر تیانجین چین، یک مرکز تولید فعال دارد که ماهانه حدود چهار فروند از جتهای تکراهروی مدل A320 را مونتاژ میکند. تحلیلگران معتقدند تداوم تنشهای تجاری میان واشنگتن و پکن میتواند فرصت رشد قابلتوجهی برای ایرباس در بازار چین فراهم کند.
تلاش چین برای خودکفایی در صنعت هوانوردی
دولت چین طی سالهای اخیر سرمایهگذاری گستردهای برای توسعه صنعت هواپیماسازی بومی انجام داده است. پروژه اصلی این کشور در این زمینه، جت تجاری «کوماک سی۹۱۹» (COMAC C919) است که به عنوان رقیبی برای بوئینگ ۷۳۷ و ایرباس A320 طراحی شده است.
به گفته شرکت «سیریوم»، تاکنون ۳۶۵ فروند از این جت ساخت داخل از سوی مشتریان چینی سفارش داده شده است.
با این حال، به دلیل وابستگی زیاد این هواپیما به قطعات و فناوریهای غربی، تولید آن با محدودیتهایی روبهرو است.
خبرگزاری رویترز گزارش داد که کنترل صادرات آمریکا بر قطعات غربی مورد استفاده در «سی۹۱۹»، روند تولید این جت را به طور قابل توجهی کند کرده است. بر اساس این گزارش، شرکت «کوماک» تا پایان ماه سپتامبر تنها پنج فروند از ۳۲ فروند هواپیمای درخواستی سال جاری را به مشتریان خود تحویل داده است.
جمعبندی خبری
بوئینگ که یکی از بزرگترین نمادهای صنعتی و صادراتی آمریکا محسوب میشود، اکنون در خط مقدم تنشهای اقتصادی میان واشنگتن و پکن قرار گرفته است.
تصمیم احتمالی دولت آمریکا برای کنترل صادرات قطعات این شرکت به چین، میتواند تبعات گستردهای بر زنجیره تأمین جهانی صنعت هوانوردی داشته باشد و روابط تجاری دو قدرت اقتصادی جهان را بیش از پیش متشنج کند.
به گفته تحلیلگران بینالمللی، تصمیم نهایی دولت ترامپ در این خصوص ممکن است طی هفتههای آینده اعلام شود. این در حالی است که دو کشور درگیر مجموعهای از اقدامات متقابل تجاری هستند که از تعرفهها گرفته تا محدودیتهای صادرات فناوری را در بر میگیرد.
