اختلاف عربستان و هند بر سر حجم و قیمت نفت پالایشگاه‌های مشترک
عربستان سعودی و هند، که پیش‌تر توافق کرده بودند همکاری‌های خود در حوزه انرژی را گسترش دهند، اکنون در جریان مذاکرات مربوط به پروژه‌های پالایشگاهی مشترک با اختلافاتی بر سر حجم و قیمت نفت خام مواجه شده‌اند.
به گزارش ایسنا و به نقل از منابع آگاه، عربستان سعودی و هند در ماه گذشته توافق کرده بودند که سرمایه‌گذاری‌های دوجانبه خود را در حوزه پالایش نفت افزایش دهند. این توافق شامل ساخت دو پالایشگاه نفت خام در خاک هند و تأمین بخشی از نفت مورد نیاز این تأسیسات توسط عربستان سعودی بود. با این حال، روند مذاکرات اولیه با بروز اختلافاتی متوقف شده است.
بر اساس اطلاعات منتشرشده توسط خبرگزاری بلومبرگ، اختلاف اصلی میان دو کشور بر سر نحوه قیمت‌گذاری و میزان نفت خام مورد نیاز این پروژه‌ها است. به گفته منابع مطلع، عربستان سعودی خواهان آن است که نیمی از نفت خام مورد نیاز این پالایشگاه‌ها را تأمین کند و قیمت آن را نیز بر اساس قیمت فروش رسمی که به‌صورت ماهانه اعلام می‌شود، تعیین نماید.
در مقابل، دولت هند اعلام کرده است که تنها تمایل دارد حدود ۲۰ درصد از نفت مورد نیاز پالایشگاه‌های جدید خود را از عربستان سعودی خریداری کند و آن هم با اعمال تخفیف نسبت به قیمت رسمی تعیین‌شده از سوی شرکت نفتی سعودی آرامکو. این اختلاف در دیدگاه موجب توقف پیشرفت مذاکرات اولیه شده و سرنوشت همکاری‌های مشترک را در ابهام قرار داده است.
دو کشور در پایان ماه آوریل ۲۰۲۵، طی یک بیانیه مشترک اعلام کرده بودند که قصد دارند همکاری‌های خود در زمینه انرژی، شامل عرضه نفت خام، فرآورده‌های نفتی و سرمایه‌گذاری در ساخت پالایشگاه‌ها را گسترش دهند. همچنین قرار بود یک گروه کاری مشترک در سطح عالی، مسئولیت پیشبرد این پروژه‌ها را برعهده گیرد.
برنامه دولت هند برای ساخت پالایشگاه‌های جدید، بخشی از استراتژی کلان این کشور برای پاسخگویی به افزایش روزافزون تقاضای داخلی سوخت و فرآورده‌های پتروشیمی است. پالایشگاه‌های دولتی هند مأمور شده‌اند ظرفیت پالایش نفت خام را در سال‌های آینده به‌طور چشمگیری افزایش دهند.
در این میان، عربستان سعودی نیز تلاش می‌کند تا موقعیت خود را به عنوان یکی از تأمین‌کنندگان اصلی نفت در بازارهای آسیایی تثبیت کند. این کشور به‌دنبال آن است که صادرات نفت خود را به کشورهایی نظیر هند که اکنون از چین نیز در رشد تقاضای جهانی پیشی گرفته‌اند، افزایش دهد. با این حال، عدم توافق بر سر مفاد همکاری اولیه، ممکن است مانع از ورود سریع عربستان به بخش پالایشگاهی هند شود.
بر اساس گزارش رسانه‌ها، عربستان سعودی از طریق شرکت آرامکو خواهان اعمال فرمول قیمت‌گذاری رسمی خود در عرضه نفت به پالایشگاه‌های جدید هند است. این فرمول شامل قیمت‌گذاری ماهانه بر اساس شرایط بازارهای بین‌المللی و سیاست‌های صادراتی آرامکو است. در مقابل، مقامات هندی تأکید کرده‌اند که سیاست کشورشان مبتنی بر تنوع‌بخشی به منابع تأمین انرژی است و ترجیح می‌دهند از تأمین‌کنندگان مختلف و با شرایط رقابتی نفت خریداری کنند.
منابع خبری همچنین اعلام کرده‌اند که هند در مذاکرات خود خواهان دریافت نفت با تخفیف نسبت به قیمت رسمی شده است. این درخواست با هدف کاهش هزینه‌های واردات و افزایش بهره‌وری پالایشگاه‌های داخلی مطرح شده است. عربستان سعودی اما تمایلی به اعطای چنین تخفیف‌هایی ندارد و معتقد است قیمت فروش رسمی باید مبنای هرگونه توافق تجاری قرار گیرد.
به گزارش اویل‌پرایس، در صورت ادامه اختلافات، احتمال دارد اجرای پروژه‌های پالایشگاهی با تأخیر مواجه شود یا حتی در سطح کلان بازبینی شود. این مسئله می‌تواند بر چشم‌انداز سرمایه‌گذاری‌های خارجی در صنعت انرژی هند نیز اثرگذار باشد.
در حال حاضر، مذاکرات بین دو کشور همچنان ادامه دارد و مقامات هر دو طرف اعلام کرده‌اند که در تلاش هستند تا راه‌حلی برای حل اختلافات پیدا کنند. با این حال، تا لحظه تنظیم این خبر، هیچ توافق جدیدی به‌صورت رسمی اعلام نشده است.
بر اساس برآوردها، هر یک از دو پالایشگاه مورد نظر ظرفیت پالایش بیش از ۶۰۰ هزار بشکه نفت خام در روز را خواهند داشت. این پروژه‌ها که در صورت اجرایی شدن می‌توانند جایگاه هند را در صنعت پالایش جهانی تقویت کنند، نیازمند سرمایه‌گذاری مشترک چند میلیارد دلاری هستند.
گفتنی است که عربستان سعودی در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های متعددی در حوزه انرژی در آسیا انجام داده و در تلاش است با حضور مستقیم در زیرساخت‌های انرژی کشورهایی نظیر چین، کره جنوبی، ژاپن و هند، موقعیت صادراتی خود را در بلندمدت تثبیت کند.
در مقابل، هند نیز تلاش می‌کند با جذب سرمایه خارجی و ارتقاء زیرساخت‌های انرژی خود، به یکی از قطب‌های اصلی پالایش و صادرات فرآورده‌های نفتی در منطقه بدل شود. اختلاف کنونی با عربستان می‌تواند آزمونی مهم برای سیاست خارجی انرژی هند باشد.
