نفت ارزان؛ هدیه یا بمب ساعتی بنسلمان به ترامپ
گروه اقتصاد بینالملل – خبرگزاری …:
قیمت جهانی نفت در روزهای اخیر در محدوده حدود ۶۵ دلار در هر بشکه تثبیت شده است. این وضعیت در حالی رقم خورده که اوپکپلاس با تصمیم تازه خود برای افزایش اندک تولید، توانسته است تعادل نسبی در بازار ایجاد کند. کارشناسان بینالمللی میگویند این تصمیم، از یک سو برای کشورهای مصرفکننده، بهویژه ایالات متحده، مفید است و از سوی دیگر برای تولیدکنندگان نفت از جمله عربستان سعودی و روسیه چالشهایی به همراه دارد.
به گزارش منابع بینالمللی، سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدانش در قالب ائتلاف اوپکپلاس، در تازهترین نشست خود با افزایش ماهانه تولید به میزان ۱۳۷ هزار بشکه در روز موافقت کرده است. این تصمیم در راستای برنامه کاهش تدریجی محدودیتهای تولید اتخاذ شده و هدف آن حفظ ثبات در بازار جهانی انرژی عنوان شده است.
بر اساس دادههای منتشر شده از بازار لندن، قیمت نفت خام برنت پس از اعلام این تصمیم، کمی افزایش یافت اما همچنان در محدوده ۶۵ دلار در هر بشکه باقی ماند. این در حالی است که قیمت نفت در ماههای گذشته نوسانات قابلتوجهی را تجربه کرده و نگرانی از کند شدن رشد اقتصادی جهانی نیز بر بازار سایه انداخته است.
تصمیم اوپکپلاس برای افزایش تدریجی تولید
منابع آگاه در اوپک اعلام کردهاند که افزایش تدریجی تولید بخشی از توافق گستردهتر کشورهای عضو برای حفظ تعادل میان عرضه و تقاضا است. این تصمیم با هدف جلوگیری از کاهش بیش از حد قیمت نفت و در عین حال جلوگیری از شوک قیمتی ناشی از کمبود عرضه اتخاذ شده است.
طبق گزارش خبرگزاری رویترز، این تصمیم در شرایطی گرفته شده که تولید نفت کشورهای غیرعضو اوپک، از جمله ایالات متحده، گویانا و برزیل، به سرعت در حال افزایش است و رقابت برای حفظ سهم بازار میان تولیدکنندگان بزرگ شدت گرفته است.
واکنش بازار و ثبات نسبی قیمتها
پس از انتشار تصمیم جدید اوپکپلاس، بازار نفت واکنش ملایمی نشان داد و قیمتها در محدوده ۶۵ تا ۶۶ دلار نوسان داشت. تحلیلگران بازار انرژی میگویند این سطح قیمت، هرچند نسبتاً پایین محسوب میشود، اما برای کشورهای مصرفکننده بهویژه ایالات متحده خبر خوبی است زیرا موجب کاهش هزینههای سوخت میشود.
بر اساس آمارهای «انجمن خودروی آمریکا» (AAA)، میانگین قیمت هر گالن بنزین در آمریکا در روز یکشنبه ۳.۱۳۳ دلار بوده که نسبت به سال گذشته کاهش اندکی داشته است. در سال گذشته میانگین قیمت ۳.۱۷۶ دلار بود. با این حال، اختلاف قیمت در میان ایالتهای مختلف به دلیل تفاوت در میزان مالیاتها و هزینههای حملونقل همچنان بالاست.
برای مثال، در ایالت کالیفرنیا قیمت بنزین معمولاً در بالاترین سطح قرار دارد، در حالی که ایالتهای جنوبی آمریکا قیمتهای پایینتری را ثبت کردهاند.
تأثیر قیمت پایین نفت بر صنعت شیل آمریکا
قیمت پایین نفت اگرچه برای مصرفکنندگان آمریکایی مطلوب است، اما نگرانیهایی را برای تولیدکنندگان نفت شیل ایجاد کرده است. شرکتهای فعال در این بخش که هزینه استخراج بالاتری نسبت به تولیدکنندگان سنتی دارند، ممکن است در سطوح قیمتی کنونی با کاهش سودآوری مواجه شوند.
در گزارشهای منتشرشده از سوی والاستریت ژورنال آمده است که ادامه روند فعلی میتواند فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان نفت شیل وارد کند. این در حالی است که بخش شیل یکی از ارکان اصلی سیاست انرژی ایالات متحده محسوب میشود و طی سالهای اخیر نقش مهمی در کاهش وابستگی آمریکا به واردات نفت ایفا کرده است.
بازگشت تدریجی تولید و اهداف عربستان
به گفته کارشناسان انرژی، تصمیم عربستان سعودی برای هدایت روند افزایش تولید در اوپکپلاس، بخشی از سیاست بلندمدت این کشور برای بازپسگیری سهم بازار از تولیدکنندگان جدید مانند برزیل و گویانا است. طی ماههای اخیر، صادرات این کشورها به ویژه به بازارهای آسیایی افزایش یافته و رقابت شدیدی میان تولیدکنندگان شکل گرفته است.
در همین حال، برخی گزارشها از تلاش عربستان برای حفظ توازن در روابط انرژی با ایالات متحده نیز حکایت دارد. به نوشته روزنامه والاستریت ژورنال، برخی تحلیلگران تصمیم ریاض برای کاهش محدودیتهای تولید را اقدامی تلقی کردهاند که میتواند به پایین نگه داشتن قیمت سوخت در آمریکا کمک کند و در نتیجه از منظر سیاسی برای دولت واشنگتن مفید باشد.
با این حال، منابع نزدیک به دولت عربستان گفتهاند که اولویت اصلی ریاض تأمین منابع مالی برای پروژههای Vision 2030 است؛ طرحی که هدف آن تنوعبخشی به اقتصاد این کشور و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی است.
وضعیت تقاضا در بازارهای جهانی
در بازار جهانی انرژی، آسیا همچنان مهمترین میدان رقابت تولیدکنندگان نفت محسوب میشود. تقاضا در چین و سایر کشورهای شرق آسیا در حال افزایش است و انتظار میرود این روند در ماههای آینده نیز ادامه یابد.
طبق دادههای منتشر شده از سوی آژانس بینالمللی انرژی، مصرف نفت در چین و هند در سال ۲۰۲۵ نسبت به سال گذشته حدود ۳ درصد رشد داشته است. همچنین کشورهای اروپایی، با وجود اجرای تحریمها علیه روسیه، همچنان واردات نفت از منابع مختلف را ادامه میدهند.
در اروپا نیز افزایش تقاضای سوخت، بهویژه در بخش حملونقل، باعث رشد محدود مصرف شده است. این موضوع موجب شده پیشبینیها درباره کاهش کلی مصرف انرژی در کوتاهمدت تغییر کند.
رقابت در بازار صادرات
در حال حاضر، صادرات نفت آمریکا به چین کاهش یافته و بخش عمدهای از تولید این کشور به بازار اروپا روانه میشود. از سوی دیگر، گویانا که تولید روزانه آن کمتر از ۷۰۰ هزار بشکه است، صادرات خود را افزایش داده و بخشی از آن نیز به اروپا میرسد.
برزیل نیز با افزایش ظرفیت تولید و صادرات، جایگاه خود را در بازار چین تقویت کرده است. در مقابل، عربستان سعودی و عراق همچنان دو تأمینکننده اصلی نفت آسیا هستند و با اعمال سیاستهای قیمتگذاری رقابتی تلاش دارند سهم بازار خود را حفظ کنند.
جمعبندی
با تصمیم جدید اوپکپلاس برای افزایش تدریجی تولید، بازار نفت در وضعیت باثباتتری قرار گرفته است. قیمتها در محدوده حدود ۶۵ دلار نوسان دارد و کشورها در تلاشاند میان حفظ درآمدهای نفتی و کنترل تورم ناشی از افزایش قیمت سوخت تعادل برقرار کنند.
در عین حال، ادامه رقابت میان تولیدکنندگان بزرگ و ظهور بازیگران جدیدی مانند برزیل و گویانا، آینده بازار جهانی نفت را پیچیدهتر کرده است. در چنین شرایطی، عربستان سعودی با هدایت سیاست تولید اوپکپلاس نقش تعیینکنندهای در روند آتی بازار خواهد داشت.
