کاهش نرخ مشارکت اقتصادی در زمستان ۱۴۰۳ بر اساس تازه‌ترین آمار مرکز آمار ایران
براساس جدیدترین داده‌های منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران، نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در کشور در فصل زمستان سال ۱۴۰۳ به رقم ۴۰.۱ درصد رسیده است. این شاخص اقتصادی که نمایانگر میزان حضور فعال جمعیت در بازار کار است، نسبت به پاییز همین سال حدود ۱.۱ درصد کاهش نشان می‌دهد. کارشناسان اقتصادی معتقدند افت نرخ مشارکت اقتصادی در زمستان می‌تواند ناشی از شرایط فصلی، کاهش فعالیت‌های کشاورزی و تغییرات دوره‌ای در برخی صنایع باشد.
مرکز آمار ایران در گزارش رسمی خود تاکید کرده است که نرخ مشارکت اقتصادی در بین مردان و زنان هر دو کاهش را تجربه کرده‌اند. بر همین اساس، نرخ مشارکت مردان از ۶۸ درصد در پاییز ۱۴۰۳ به ۶۷.۳ درصد در زمستان همان سال رسیده و در زنان نیز این نرخ از ۱۴.۵ درصد به ۱۳.۱ درصد کاهش یافته است. این کاهش نسبی در مشارکت زنان و مردان، از نگاه تحلیلگران اقتصادی می‌تواند به عوامل متعددی همچون تغییرات تقاضا برای نیروی کار، رکود بخش‌های ساختمانی و حتی تحولات بازار خدمات مرتبط باشد.
بررسی جمعیت فعال و بیکار
براساس همین داده‌ها، جمعیت فعال ۱۵ ساله و بیشتر در زمستان سال ۱۴۰۳ معادل ۲۶ هزار و ۳۴۱ نفر گزارش شده که در مقایسه با پاییز همان سال ۵۹۴ نفر کاهش داشته است. این کاهش می‌تواند بیانگر نوعی دلسردی در بخشی از متقاضیان شغل باشد که به‌دلیل کمبود فرصت‌های شغلی یا شرایط دشوار بازار کار، از جستجوی شغل منصرف شده‌اند.
همچنین در گزارش مرکز آمار ایران به جمعیت شاغلان اشاره شده است. در زمستان ۱۴۰۳ تعداد شاغلان در این گروه سنی به ۲۴ هزار و ۲۹۵ نفر رسیده که نسبت به پاییز ۱۴۰۳ کاهشی ۶۸۸ نفری داشته است. این رقم نشان می‌دهد بخشی از بازار کار، به‌ویژه در صنایع فصلی یا حوزه‌های خدماتی، کاهش اشتغال را تجربه کرده‌اند.
در همین حال، جمعیت بیکار ۱۵ ساله و بیشتر نیز در زمستان ۱۴۰۳ معادل ۲ هزار و ۴۶ نفر برآورد شده که در مقایسه با پاییز ۹۴ نفر افزایش یافته است. این موضوع می‌تواند ناشی از ورود گروه‌های جدیدی به بازار کار باشد که در یافتن فرصت‌های شغلی موفق نبوده‌اند.
تفاوت مشارکت اقتصادی در شهر و روستا
گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد نرخ مشارکت اقتصادی در مناطق شهری از ۴۰.۸ درصد در پاییز به ۳۹.۹ درصد در زمستان کاهش یافته است. این روند نزولی در مناطق شهری را می‌توان متاثر از رکود نسبی در برخی صنایع خدماتی و کاهش تقاضا در بازارهای محلی دانست.
در مناطق روستایی نیز نرخ مشارکت اقتصادی با کاهشی معادل ۱.۵ درصد مواجه شده و از ۴۲.۶ درصد در پاییز ۱۴۰۳ به ۴۱.۱ درصد در زمستان همان سال رسیده است. کاهش فعالیت‌های کشاورزی و محدودیت‌های فصلی در روستاها از مهم‌ترین دلایل افت مشارکت اقتصادی در این بخش برشمرده می‌شوند.
جزئیات تکمیلی از وضعیت بازار کار
براساس داده‌های تکمیلی، در زمستان ۱۴۰۳ کل جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در کشور معادل ۶۵ هزار و ۶۲۸ نفر برآورد شده است. این رقم نسبت به پاییز همان سال ۱۹۳ نفر افزایش یافته که بیانگر ورود بخش اندکی از افراد به این گروه سنی است. با این حال تعداد افراد فعال از نظر اقتصادی در همین گروه کاهش یافته است.
کارشناسان اقتصادی تاکید دارند که نرخ مشارکت اقتصادی به‌عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی در سیاستگذاری‌های کلان اشتغال اهمیت دارد و تغییرات آن می‌تواند زنگ خطری برای بخش‌های تولیدی و خدماتی به شمار رود. کاهش این نرخ نشان می‌دهد بخشی از نیروی بالقوه بازار کار یا از یافتن شغل ناامید شده‌اند یا تصمیم گرفته‌اند موقتاً از بازار کار خارج شوند.
- – کاهش نرخ مشارکت زنان از ۱۴.۵ به ۱۳.۱ درصد در زمستان
- – افت نرخ مشارکت اقتصادی مردان از ۶۸ درصد به ۶۷.۳ درصد
- – افزایش تعداد بیکاران به ۲ هزار و ۴۶ نفر در زمستان ۱۴۰۳
در سطح جهانی نیز نهادهایی مانند International Labour Organization (ILO) پیوسته وضعیت نرخ مشارکت اقتصادی را به‌عنوان یکی از معیارهای سنجش پویایی بازار کار دنبال می‌کنند و ایران از این منظر تلاش کرده با انتشار داده‌های فصلی، تصویر دقیق‌تری از تحولات بازار کار ارائه دهد. تحلیلگران اقتصادی در ایران معتقدند برای بازگرداندن بخشی از جمعیت غیرفعال به بازار کار، بهبود محیط کسب‌وکار و کاهش موانع تولید از اهمیت بالایی برخوردار است.
