سرپیچی قزاقستان در برابر اوپک پلاس؛ احتمال آغاز جنگ قیمت نفت
قزاقستان با اعلام عدم پایبندی به توافق اوپک پلاس، موجی از نگرانی‌ها درباره احتمال آغاز جنگ قیمت نفت به راه انداخته است. به گزارش خبرگزاری ایسنا، ارلان آکنژنوف، وزیر انرژی قزاقستان که به تازگی منصوب شده است، روز چهارشنبه در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز اعلام کرد که کشورش هنگام تعیین سطح تولید نفت، منافع ملی را بر منافع گروه اوپک پلاس اولویت خواهد داد.
این اظهارات وزیر انرژی قزاقستان می‌تواند نشانه‌ای از خروج غیررسمی این کشور از گروه اوپک پلاس باشد. اوپک پلاس از سال ۲۰۲۲ با یک توافق جمعی برای کاهش ۵.۸۵ میلیون بشکه در روز از تولید جهانی، معادل شش درصد از عرضه نفت جهان، تلاش کرده است قیمت نفت را در محدوده ۷۰ تا ۹۰ دلار در هر بشکه حفظ کند.
با این حال، پایبندی به این توافق همواره با مشکلاتی همراه بوده و تعدادی از اعضا، از جمله عراق و امارات متحده عربی، نتوانسته‌اند به طور کامل به تعهدات خود عمل کنند. قزاقستان اکنون به عنوان بدترین متخلف توافق اوپک پلاس شناخته شده است.
طبق داده‌های اوپک، تولید نفت خام قزاقستان در ماه مارس به ۱.۸۵ میلیون بشکه در روز رسید که این میزان در مقایسه با میانگین ۱.۷۴ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است. این افزایش تولید برخلاف توافق کاهش تولید جمعی اوپک پلاس بوده است.
عربستان سعودی که برای متعادل نگه داشتن بودجه خود به قیمت نفت بالای ۹۰ دلار نیاز دارد، از این وضعیت نگران شده است. این کشور همراه با سایر تولیدکنندگان، اوایل ماه جاری توافق کرد که افزایش تولید برنامه‌ریزی شده خود را به میزان ۴۱۱ هزار بشکه در روز در ماه مه تسریع کند. این افزایش سه برابر میزان افزایش برنامه‌ریزی شده قبلی بود و نشانه‌ای از نارضایتی ریاض نسبت به عدم پایبندی برخی اعضا به تعهدات نفتی بود.
عربستان همچنین قیمت فروش نفت خود را برای خریداران آسیایی در ماه مه به شدت کاهش داد و به پایین‌ترین سطح در چهار ماه گذشته رساند. این اقدام باعث شد سایر تولیدکنندگان برای حفظ سهم بازار خود تحت فشار قرار گیرند.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، یک جنگ طولانی قیمت می‌تواند بازار جهانی نفت را دچار نوسان کند. مشابه جنگ قیمتی سال ۲۰۱۴ که در پی افزایش تولید نفت شیل آمریکا به وقوع پیوست، چنین جنگی می‌تواند موجب تعطیلی برخی میادین نفتی و سهم‌گیری بیشتر تولیدکنندگان با هزینه پایین شود.
در ابتدا تصور می‌شد که توافق افزایش تولید به هدف خود دست یافته و برنامه جبرانی مفصلی برای جبران تولیدات اضافی قزاقستان و عراق اجرایی شود. با این حال، اظهارات اخیر وزیر انرژی قزاقستان نشان داد که این کشور تمایلی به اجرای کاهش تولید ندارد و در سطوح بالای تولید خود باقی خواهد ماند.
این وضعیت می‌تواند به سناریوی کابوس برای اوپک پلاس منجر شود. سرپیچی قزاقستان ممکن است اعضای دیگر را نیز به تجدید نظر درباره مزایای پایبندی به توافق وادار کند. در این صورت، احتمال افزایش تولید سایر اعضا و در نتیجه کاهش قیمت نفت بیشتر خواهد شد.
منابع آگاه به رویترز اعلام کردند که چندین عضو اوپک پلاس قصد دارند برای دومین ماه متوالی، تسریع افزایش تولید در ماه ژوئن را پیشنهاد دهند. افزودن نفت بیشتر به بازاری که در حال حاضر از عرضه کافی برخوردار است، می‌تواند ریسک‌های قابل توجهی برای قیمت نفت ایجاد کند.
این در حالی است که بحران‌های اقتصادی جهانی و تشدید جنگ‌های تجاری، از جمله درگیری‌های تجاری آمریکا با سایر کشورها، فضای اقتصادی جهانی را ناپایدارتر کرده‌اند. افزایش عرضه نفت در چنین شرایطی می‌تواند باعث سقوط بیشتر قیمت‌ها شود.
عربستان سعودی و کشورهای حوزه خلیج فارس که هزینه تولید نفت پایینی دارند، می‌توانند نسبت به سایر تولیدکنندگان در یک جنگ قیمت دوام بیشتری بیاورند. با این حال، حتی این کشورها نیز علاقه‌ای به کاهش طولانی‌مدت قیمت نفت ندارند زیرا این امر تاثیر مستقیمی بر وضعیت مالی آن‌ها خواهد داشت.
بر اساس گزارش رویترز، اوپک پلاس در سال جاری نشانه‌هایی از ضعف نشان داده است. سرپیچی قزاقستان ممکن است آغازی برای روند جدایی سایر اعضا از این اتحاد باشد.
در نهایت، عربستان سعودی و متحدانش احتمالا فشار دیپلماتیک گسترده‌ای را برای متقاعد کردن قزاقستان به پایبندی به توافق آغاز خواهند کرد. اگر این تلاش‌ها موفقیت‌آمیز نباشد، عربستان ممکن است برای حفظ موقعیت خود در بازار جهانی، به استراتژی فروش نفت با قیمت پایین‌تر روی آورد.
