در مستند “به رنگ پاییز” که توسط محمد عبدالهی کارگردانی شده است، به بررسی آسیب‌شناسی تولید زعفران می‌پردازیم.
این مستند در قالب هفتمین جشنواره تلویزیونی مستند از شبکه مستند پخش شده است. در این اثر، تمرکز بر چالش‌ها و مشکلاتی است که در تولید زعفران به عنوان یکی از محصولات استراتژیک در جنوب شرق ایران وجود دارد.
محمد عبدالهی، کارگردان این مستند، درباره ساخت آن اظهار داشت: “به رنگ پاییز” یک فیلم سه بخشی است که در آن به آسیب‌شناسی سه محصول استراتژیک استان خراسان جنوبی، یعنی زعفران، عناب و زرشک، پرداخته شده است. در این مستند به آسیب‌شناسی تولید زعفران می‌پردازیم.
وی افزود: چالش اصلی که در مسیر تولید و صادرات زعفران وجود دارد، محور اصلی این مستند است و ما سعی کرده‌ایم به این سؤال پاسخ دهیم که چرا زعفران ایران در حال حذف شدن از چرخه جهانی است؟ ایران در گذشته رهبر تولید و صادرات زعفران در جهان بود و با اسپانیا رقابت می‌کرد، اما در سال‌های اخیر نام زعفران ایران در بازارهای جهانی کمتر شنیده می‌شود و بازار آن به دست دیگران افتاده است.
در این مستند، یکی از چالش‌های اصلی در صادرات زعفران ایران را قاچاق غیرقانونی زعفران به افغانستان بررسی کرده‌ایم. به دلیل اینکه مسیرهای تجاری افغانستان نسبت به ایران بازتر است و محدودیت‌های کمتری دارد، در واقع ایران را در بازار جایگزین کرده و ۷۰ درصد زعفرانی که به نام افغانستان صادر می‌شود، تولیدات کشاورزان ایرانی است که به صورت قاچاق به افغانستان منتقل شده و سپس به کشورهای حاشیه خلیج فارس و اروپا صادر می‌شود.
عبدالهی در پاسخ به سؤالی درباره افت کیفیت در تولید زعفران، اظهار داشت: در واقع افت کیفیتی در تولید زعفران ایران رخ نداده است و می‌توان گفت که بهترین زعفران دنیا را تولید می‌نمی‌کند. اما یکی از مسائلی که مورد بررسی قرار می‌گیرد، استفاده نادرست از مواد شیمیایی در فرآوری زعفران است. برخی از تولیدکنندگان از مواد شیمیایی مختلف برای افزایش وزن و حجم زعفران استفاده می‌کنند که این امر می‌تواند کیفیت زعفران را کاهش دهد و باعث از دست رفتن بازار آن شود.
در مستند “به رنگ پاییز”، به بررسی دلایل این مسائل پرداخته می‌شود. عواملی مانند نبود توجه کافی به تحقیق و توسعه در زمینه تولید زعفران، عدم ارائه حمایت‌های کافی از سوی دولت به کشاورزان، مشکلات زیرساختی و بسترهای بازاریابی نامناسب، وجود رقابت نامناسب در بازار جهانی، ورود زعفران جعلی و تقلبی به بازار و عدم کنترل صحیح و قاطع این مسئله، به عنوان عوامل موثر در کاهش موقعیت زعفران ایران در بازار جهانی مطرح می‌شوند.
به طور کلی، مستند “به رنگ پاییز” سعی دارد به تحلیل و بررسی چالش‌ها و مشکلاتی که در صنعت زعفران در ایران وجود دارد، بپردازد و تلاش می‌کند تا راهکارهایی برای بهبود وضعیت زعفران در کشور ارائه دهد.
