دائوها (DAOs) ساختارهایی هستند که در بطن هر تکنولوژی مبتنی بر اینترنت نسل جدید غیرمتمرکز (وب۳) و سیستم اقتصادی وابسته به ارز دیجیتال وجود دارند. در قالب چنین ساختاری، شما در خانه‌ی خود می‌توانید عضوی از مجموعه‌ای باشید که اعضای آن هدفی یکسان دارند ولی هیچ کدام ارجعیتی مدیریتی بر دیگری ندارد.
مفهوم سازمان مستقل غیرمتمرکز (DAO) برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ بر اساس ایده‌ی خلق یک سیستم اقتصادی مستقل از هر نهاد حقیقی و حقوقی شکل گرفت. سازمانی که مستقل است، یعنی قدرتی خارجی نمی‌تواند بر روند و تصمیمات داخلی آن تاثیر بگذارد. غیرمتمرکز به این مفهوم که در ساختمان، ناحیه و یا موقعیت مجازی مشخصی محصور نیست؛ فعالیت‌های متناظر با آن می‌توانند در هرجایی و توسط هر کاربری اجرا گردند. برای درک بهتر چنین ساختاری، مثال ساده زیر را در نظر بگیرید.
فرض کنید مجموعه‌ای از کشاورزهای واقع در یک دشت زراعی تصمیم می‌گیرند از منبع آبی مشترکی برای زمین‌های کشاورزی خود استفاده کنند. شرط اول در امکان اجرای طرح، نزدیکی زمین‌های به همدیگر است. در مرحله دوم، میزان آب مورد استفاده باید متناسب با اندازه زمین باشد. در نهایت باید این مجموعه در نحوه عملیات آبرسانی به توافق برسند.
بنابراین، چهارچوبی اولیه برای نحوه‌ی انتقال آب به همه زمین‌ها و زمانی برای استفاده هر زمین از آب ورودی تعریف می‌کنند. هدف نهایی ( آبیاری مزارع) بر مبنای اصولی اولیه و با مشارکت فکری و عملیاتی همه‌ی اعضا تعیین می‌شود.
هیچ سازمانی بر این مجموعه تاثیر گذار نبود و هر عضو جدید با استفاده از اصول و روند کنونی می‌تواند از سیستم بهره‌مند شود. این دمکراتیک‌ترین فرایند مدیریت یک سیستم بهره‌وری جمعی است.
نمونه دیجیتال از یک ساختار جمعی و دمکراتیک
اما در سازمانی که بستر عملیاتی آن دنیای مجازی است چنین روندی چگونه تعریف می‌شود؟ واقعیت این است که ایجاد چنین دمکراسی‌ای در فضای مجازی بسیار مطمئن‌تر و پایدارتر است. این فرایند توسط بلاک‌چین‌ها (Blockchains) اجرا می‌شود. بلاک‌چین‌ها مانند سلول‌های عصبی مغز انسان هستند، وقتی کلیت شبکه مغزی یک دائو است.
هر بلاکچین دربردارنده اطلاعاتی است که ماهیت آن را مشخص می‌کند. اطلاعات در قالب برنامه‌های رمزگذاری برای بلاک‌ها تعریف می‌شوند. داده مهم هش (Hash)، کلید هویتی هر بلاکچین است و این اطمینان را حاصل می‌کند که ماهیت هیچ بلوکی تغییر نمی‌کند. همچنین این هش‌ها اتصال هر بلاک به بلاک مجاور خود را ممکن تعریف می‌کنند.
می‌توان گفت بلاک‌چین‌ها قدرتمندترین و ناب‌ترین ایده در دهه‌های اخیر هستند که دریچه‌ای نامتناهی را به دنیای دائوها و اقتصاد دیجیتالی گشودند. برای مطالعه‌ای عمیق‌تر، و تخصصی‌تر از مفهوم بلاکچین به مقاله مبسوط ما در این موضوع مراجعه کنید.
هر بلاک مانند یک قطعه زمین در مثال بالاست. هر قطعه اطلاعات زمین‌های همسایه خود را دارد و برنامه‌های کامپیوتری که ارتباط بین بلاک‌ها را مشخص می‌کنند همان راه آبه‌های طراحی شده بین مزارع هستند. نکته بسیار مهم در هردوی این ساختارها، آگاهی یکپارچه و یکسان تمام بهره‌برداران از سیستم است. به این طریق، هیچ عضو، یا مجموعه‌ای از اعضا نمی‌تواند خود خواسته تغییری در ساختار سازمان ایجاد کند ( استقلال سازمان). همچنین اطلاعات و روند اجرای عملیات سیستم به نقطه‌ی مکانیِ خاصی محصور نیست ( غیرمتمرکز بودن سازمان).
وب۳ (Web3) چیست و چه ارتباطی با دائو (ِDAOs) دارد؟
وب۳، چنانچه از اسم آن پیداست، مرحله سوم از توسعه صفحات جهانی وب (WWW) است. این نسل از اینترنت، مشابه آنچه انسان در تقابل با جامعه و محیط تجربه می‌کند، مفهوم تعامل بالای بین کاربر و وب را القاء می‌کند. در وب۳ مجموعه‌ای از اپ‌های غیرمتمرکز وظیفه‌ی واقعیت بخشیدن تجربه‌‌ی وبگردی به کاربر را به عهده دارند. اطلاعات و عملیات شکل گرفته بر روی آنها در این نسل جدید، مفهوم طبیعی‌تری دارند. این سیستم و ساختارهای آن با ادراک انسان و آنچه او از داده‌ها، مساله و نحوه حل مساله در ذهن دارد، هم‌خوانی بیشتری دارند.
برای درک بهتر نقش Web3 در تعریف دائو (DAOs)، به مثال زیر دقت کنید
فرض کنید می‌خواهید به رستورانی بروید و یکی از غذاهای مورد علاقه خود را میل کنید. شاید حتی پیش از آن قصد دارید به سینما بروید و فیلمی ببینید. بد نیست اگر در نهایت یک بستنی هم بخورید! با این ایده در ذهن، شروع می‌کنید به جستجو در اینترنت برای یافتن نزدیک‌ترین سینما به منزلتان، بعد از آن هم جستجویی برای رستورانی در آن حوالی خواهید داشت. بعد از جستجو در چند صفحه از وب، در نهایت تصمیم می‌گیرید کجا فیلم ببینید و کجا غذا بخورید. این فرایند معمولا زمان‌بر و سرشار از دودلی‌ها و عدم اطمینان از انتخاب نهایی است.
چه می‌شد اگر مرورگر شما کمی در این ارتباط، کمک بیشتر و متفاوتی‌تری می‌کرد! به عنوان مثال با توجه به تمام جستوجوهای قبلی شما، تمام فیلم‌هایی که دانلود کرده‌اید و نظراتی که در این موارد داده‌اید عمل می‌کرد. به نحوی، مرورگر با اطمینان بالایی می‌دانست علایق شما در این دو مورد چیست و در هنگام جستجوی شما وارد تعامل و هم‌فکری با شما می‌شد و بهترین مکان‌ها را پیشنهاد می‌داد. این تحلیل انتخاب‌های روزانه، بررسی موقعیت‌ها، ذخیره کردن شاخص‌های شخصیتی شما در موارد خاص، ویژگی‌های اصلی وب۳ هستند. به عبارتی روشن‌تر، در این نسل جدید از وب، مرورگر شما دستیار شخصی شما است.
وقتی عبارتی یا جمله‌ای را در مرورگر خود جستجو می‌کنید، واژه‌ها در قالب کلماتی کلیدی کدگذاری می‌شوند. موتور جستجو بر اساس شاخص‌هایی که برای هر کلمه کلیدی از قبل تولید کرده، نتایجی را در قالب صفحات پیشنهادی به شما ارائه می‌دهد. در وب۳ دانشمندان حوزه مهندسی کامپیوتر و زبان‌شناسی در پی ارائه راهکارهایی هستند که تعامل پویاتری بین اینترنت و کاربر ایجاد کنند. دائو همان بستری است که برای تولید اپ‌هایی با این قابلیت نیاز است. بلاکچین نیز، بنیادی‌ترین ابزار دائو در تحقق این هدف است.
وب۳ در ابتدای فعالیت شگفت‌انگیز خود است و دروازه‌ای به بلندی آسمان پیش روی ایده‌پردازان در این حوزه باز است.
