تحول نوین در خرید و فروش آثار هنری
فناوری در تمام وجههای صنایع مختلف نفوذ کرده و با این نفوذ، عرصه را بر عملیات و بازارهای کلاسیک تنگ میکند و روتینهای جدیدی را برای جوامع به وجود میآورد. در دنیای هنر نیز، فناوریهای نوین پتانسیلهای جدیدی فراهم کردهاند، پلتفرمهای عرضه پرمخاطبی را تعریف و نوآوری فناورانه را با ذائقه هنری ادغام کردهاند. هوش مصنوعی، بلاکچین، واقعیت مجازی و افزوده از جمله فناوریهای خلاقانهای هستند که مدلهای فروش جدید را برای هنر به وجود آوردهاند و تعریف دیگری از دسترسی را برای خریداران فراهم کردهاند. همچنین، سرعت فروش آثار هنری به شکل فوق العادهای افزایش یافته و به طور کلی، فناوری عملیات کسب و کارهای هنری را متحول ساخته است. نحوه نمایش و عرضه هنر، نحوه تعیین قیمت برای آثار و در نهایت، نحوه تغییر مالکیت یک اثر هنری، فناوری این سه مرحله اساسی از فروش آثار هنری را از بنیاد تغییر داده و مدلهای کسب و کار هنری جدیدی را به وجود آورده است. با وجود اینکه فناوری باعث افزایش بهرهوری و کارایی بازار هنر شده است، تهدیدی در پولی کردن آن و کالایی شدن هنر نیز هست. این امر، باعث کاهش اثر ذاتی و معنوی آثار هنری میشود و شاید منفیترین وجه از نفوذ فناوری در دنیای هنر باشد. برای مقابله با این تهدید، حرفهایهای دنیای هنر باید با دقت و شفافیت هرچه بیشتر، نحوه اعمال فناوریهای مختلف در تولید و عرضه آثار هنری و مدیریت آن را برای مخاطبان آن توضیح دهند.
نقش فناوری در دسترسی به بازار هنر و نحوه عرضه آن
اینترنت چیدمان جدیدی از نحوه معرفی هنر به مخاطبان آن به وجود آورده و برای فروشندگان هنر به بزرگترین و سریعترین بازار عرضه بدل شده است. اکنون، شما میتوانید مجموعههای مختلف هنری را در صفحات اینترنت با کیفیت بسیار بالا ملاحظه و مقایسه کنید، در مناقصهها شرکت داشته باشید و از هر نقطه از دنیا، مبادله کالاهای هنری را نهایی کنید. علاوه بر این، اینترنت شبیه یک جریان سریع از امواج اطلاعات است که امکان آگاهی از آثار مختلف هنری و جزئیات آنها را فراهم کرده است. همزمان، هنرمندان به شبکههای عظیم از خریداران بالقوه دسترسی دارند و مسیرهای ایمن برای عرضه آثار و درآمدزایی از آنها ایجاد شدهاند. شرکتهای صاحب نامی چون Sotheby با پلتفرمهای آنلاین مشارکت میکنند تا شیوههای فروش آثار هنری را متحول سازند و اتاقهای حراج را به خانههای مردم بیاورند. غولهای اقتصاد دیجیتال مانند آمازون، بخش هنر را به صفحات و اپلیکیشنهای فروش خود افزودهاند تا از شبکه مشتریان خود بهره بیشتری بگیرند و دسترسی به مشتریان وفادار حوزه هنر را نیز به قابلیتهای خود بیافزایند. همزمان، تازه واردهایی چون ۸Paddle، Artsy و ۱ Stdibs نوآوری را دستمایه خود کردهاند و از قدرت مانور دیجیتال برای ایجاد پلتفرمهای جذابتر و چابکتر در عرضه محصولات هنری استفاده میکنند. همچنین، فروشندگان چند صد قدم به هنر و هنرمند نزدیکتر شدهاند و ارتباط عمیقتری را با داستان و مفهوم آثار هنری تجربه میکنند. دیگر لازم نیست در مناقصههای شلوغ حضور فیزیکی پیدا کنید یا برای خرید اثر دلخواهتان صدها کیلومتر سفر کنید. واقعیت مجازی به شما این امکان را میدهد که از پشت سیستم خود، بهترین تجربه را از حضور در یک گالری هنری داشته باشید. برای مثال، با استفاده از قدرت واقعیت مجازی، Gallery Easton به کاربران خود تورهای هنری پیشنهاد میدهد و آنها را در یک قدمی هنر مطبوعشان قرار میدهد.
شیوه خرید آثار هنری در آینده
هماکنون، تعداد زیادی از تراکنشها با هدف مبادله آثار هنری، از کانال بلاکچین و با استفاده از رمزارزهایی چون بیتکوین انجام میشود. رمزارزها سریعترین شیوه پرداخت را به دو طرف یک معامله پیشنهاد میدهند و با حذف نهادهای واسطهای، هزینه انجام این تراکنشها را به شکل قابل توجهی کاهش دادهاند. یک مولفه مهم در بازار هنر، پنهان ماندن هویت فروشندگان آثار هنری و خریداران آنهاست. در بیشتر موارد، بخصوص برای خرید و فروش آثار برجسته و گران قیمت، دو طرف به شدت علاقه مند به محرمانه ماندن اسامی و مقصد انتقالها هستند. بلاکچین بهترین بستر برای چنین معاملاتی است و بازار هنر بیشتر از هر بازار دیگری به محصولاتی چون قراردادهای هوشمند نیاز دارد. علاوه بر این، بازار آثار هنری هم اکنون یک قدم از بازارهای دیگر پیشی گرفته است. آنها ساختارهای بیشتری را به دنیای دیجیتال و اقتصاد متأثر از آن انتقال دادهاند. هنر جزء سریعترین صنعتهاست و برای انتقال و تحول در بازار خود، به زمان و سرمایهگذاریهای کلان نیاز ندارد. مهمتر اینکه، جامعهای که در مبادلات آثار هنری شرکت دارند، به خودی خود علاقهمند به چابکسازی آن و ایجاد تحولات دیجیتال در نحوه نمایش، عرضه و اکتساب آن هستند.
تغییر مالکیت در مدلهای کسب و کار جدید هنری
در رابطه با آثار هنری فیزیکی، خریداران دیگر نیاز نیست که تمام یک اثر هنری را بخرند. مالکیت دیگر محدود به در اختیار داشتن یک قطعه هنری فیزیکی نیست. استارت آپهای نوآور با تعریفهای جدید از مالکیت و مدلهای کسب و کار هنری، سیلی از نقدینگی را به سمت بازار آثار هنری روانه کردهاند. شرکتهایی مانند Maecenas و Masterworks از توکنهای تعریف شده در بلاکچینهای بازار کریپتو برای تجزیه ارزش آثار هنری استفاده میکنند. با این مدلهای جدید، خریدارهای خرد میتوانند با داراییهای کمتر خود، سهمی از یک اثر هنری ناب داشته باشند و با اکتساب درصدی از آن، در مبادلات آن شرکت کنند. علاوه بر این، پلتفرمهایی به وجود آمدهاند که توکنها اختصاصی خود را تعریف میکنند و با ایجاد زیرگروههای کوچک و بزرگ از اعضاء، اقدام به خرید و فروش جمعی یک اثر هنری میکنند. اعضاء میتوانند با خرید توکن اختصاصی پلتفرم، در خرید گروهی شرکت کنند و با رأی گیریهای سلسلهای، نسبت به فروش آن اقدام نمایند. در ایدههای نوآورانه دیگری، پلتفرمهای دیجیتال مالکیت و کسرهای آن را به فروش نمیرسانند، بلکه حق کپی آن را عرضه میکنند. از این طریق، آنها بازارهای جدید و ایمنتری در بهرهبرداری از آثار هنری منحصر به فرد ایجاد میکنند. بنابراین، اینترنت یک مدل جدید برای حضور در بازار است که امکان ایجاد مدلهای کسب و کار جدید برای صنایع مختلف را فراهم میکند. هنر، بیشتر از هر فعالیت دیگر، خواستگاه جمعی دارد و ذات اینترنت بر فعالیت جمعی و مشارکت مستقل افراد تعریف شده است. درنتیجه، هنر و شبکه سازی اینترنتی دو جریان متفاوت اما با ریشههای اجتماعی کاملا یکسان هستند.
ارزش ذاتی هنر و تهدید فناوری نسبت به آن
اولین و نگران کنندهترین تهدیدی که فناوری برای هنر حاصل میکند، نفوذ بیش از حد هوش مصنوعی به دنیای هنر است. شکی نیست که یادگیری ماشین و هوش مصنوعی به نقطهای از توسعه رسیدهاند که توانایی تقلید بسیاری از فعالیتهای انسانی را دارند. در برخی از موارد، این تقلید بسیار نزدیک به قابلیتهای انسان است و این امر به نگرانی جامعه از غالب شدن هوش مصنوعی بر ماهیت خلاقیت و انحصاری بودن برخی فعالیتها چون هنر تبدیل شده است. اپلیکیشنهایی چون ChatGPT آنقدر پیشرفت کردهاند که مقالههای علمی مینویسند، با عامل انسانی مکالمههای نزدیک به مکاملههای انسانی دارند و توان محدودی در تقلید استدلال و استنتاج انسانی پیدا کردهاند. مهمتر اینکه، اپلیکیشنهای هوش مصنوعی به حوزه هنر نیز ورود کردهاند و با شبیه سازی آثار موجود، آثار جدیدی به وجود میآورند که گاها تشخیص آنها از انواع مخلوق انسان هنرمند بسیار دشوار است.علاوه بر این، تمرکز بیش از حد بر روی اقتصادی کردن هنر، باعث کاهش ارزش ذاتی آن و جایگزینی این ارزش با ارزش مالی اثر هنری میشود. سرعت فناوری در شبکهسازی برای خرید و فروش آثار هنری، اصلیترین تهدید از جنس پولی شدن ذات هنر و تفریق ماهیت و هدف اثر هنری به ماهیتهای جزئیتر و متأثر از پولی شدن آن است. از طرفی، آینده جهان از جنس دیجیتال و اقتصاد آن از جنس اقتصاد دیجیتال است. اتکای فوق العاده بازار هنر به هوش مصنوعی و ابزارهای دیجیتال دیگر چون بلاکچین، باعث آسیب پذیری بالایی آن در مقابل رکودهای اقتصادی و حمالت سایبری میشود. دنیایی را تصور کنید که در آن، هنر شبیه نفت مبادله میشود. آنگاه، تغییرات در قیمت آن بر وضعیت زندگی افراد، سیاستهای ملی و بینالمللی و… تأثیر میگذارد. نزول آن برای یک کشور، باعث ایجاد چالش در اقتصادهای ریز و درشت آن میشود و این چیزی نیست که هنر برای آن تعریف شده و از هزاران سال تاکنون بر مبنای آن خلق شده باشد. ماهیت هنر انسانی بودن فعالیتهای آن است؛ به این معنی که، خلق آن نه با هدف کسب قدرت مالی و سیاسی، بلکه برای لمس احساس جامعه انسانی، به فکر فرو بردن آنها، ایجاد تمایز در ذهنیتها حتی برای لحظهای، ایجاد تفاوتی ظریف در موجودیت غالب و موجودیت هنری و مواردی از این دست است. با این حال، در آینده دیجیتال جهان، هیچ فعالیتی نمیتواند بدون بهرهگیری از مدلهای دیجیتالی و ابزارهای مبتنی بر اینترنت به بقای خود ادامه دهد. هنر نیز به فناوری نیاز دارد و میتواند بیشتر از هر فعالیت دیگری از آن به نفع توسعه خود بهره بگیرد. برای محافظت از ماهیت هنر در مقابل تهدیدات فناوری و بهرهگیری از دیجیتالی شدن جهان به نفع آن، اولین گام، تعریف و تفکیک هنر دیجیتال از هنرهای کلاسیک است. گام دوم، ایجاد تعریفی بهتر از مالکیت و امکان و شیوه انتقال آن در پلتفرمهای دیجیتال و بخصوص انواع مبتنی بر بلاکچین خواهد بود. درنهایت، خالق اثر هنری باید یک تفکیک قابل لمس و مجزا از اعضاء شبکههای خرید و فروش آن باشد. به عبارتی، هنرمند یک اثر باید همراه با اثر خود در تمام عملیات حضور داشته باشد و کاریزمای خود را با اثر همراه کند. این همراهی، تعریف جدیدی از مالکیت اثر هنری ایجاد میکند، تشویق و حمایتی برای هنرمند در خلق آثار هنری مشابه است و از ذوب شدن هنر در مدلهای پول محور جلوگیری میکند.