تحریم اتحادیه اروپا علیه صادرات مجدد گاز مایع روسیه اجرایی شد
اتحادیه اروپا از روز سه‌شنبه اجرای رسمی تحریم جدیدی را آغاز کرد که به موجب آن صادرات مجدد گاز طبیعی مایع روسیه (ال‌ان‌جی) از طریق بنادر کشورهای عضو این اتحادیه به مقصد کشورهای ثالث ممنوع می‌شود.
به گزارش خبرنگار اقتصاد بین‌الملل، این تصمیم که در ماه ژوئن سال ۲۰۲۴ به تصویب رسیده بود، اکنون وارد مرحله اجرایی شده و هدف آن کاهش وابستگی اتحادیه اروپا به منابع انرژی روسیه و همچنین کاهش درآمدهای ارزی مسکو از محل صادرات انرژی است. این ممنوعیت شامل بارگیری مجدد محموله‌های گاز مایع روسیه در بنادر اتحادیه اروپا و انتقال آن‌ها به مقاصدی خارج از این منطقه می‌شود.
بر اساس این مقررات، قراردادهایی که پیش از تاریخ ۲۵ ژوئن ۲۰۲۴ منعقد شده‌اند، تا پایان ۲۶ مارس ۲۰۲۵ مهلت دارند تا به فعالیت خود ادامه دهند. پس از این تاریخ، هیچ‌گونه صادرات مجددی از گاز طبیعی مایع روسیه از طریق بنادر اتحادیه اروپا مجاز نخواهد بود.
کارشناسان بازار انرژی اعلام کرده‌اند که این اقدام اتحادیه اروپا، گرچه از نظر نمادین قابل توجه است، اما در عمل تأثیر محدودی بر صادرات کلی گاز مایع روسیه خواهد داشت. طبق آمارهای منتشر شده، تنها حدود ۱۰ درصد از کل صادرات گاز مایع روسیه به صورت صادرات مجدد از طریق بنادر اروپایی به مقاصدی همچون آسیا انجام می‌شود.
افزایش تولید گاز مایع روسیه
روسیه که در حال حاضر چهارمین تولیدکننده بزرگ گاز طبیعی مایع در جهان به‌شمار می‌رود، در سال ۲۰۲۴ حدود ۳۴.۷ میلیون تن گاز مایع صادر کرده است. این رقم نسبت به سال گذشته حدود ۴ درصد رشد داشته است. از این میزان، برآورد می‌شود حدود ۲.۷ میلیون تن آن در بنادر اتحادیه اروپا بارگیری مجدد شده و به کشورهای آسیایی از جمله چین، تایوان، هند و ترکیه صادر شده باشد.
عدم توقف فوری واردات گاز روسیه
این در حالی است که اتحادیه اروپا هنوز برنامه‌ای برای توقف کامل واردات گاز مایع از روسیه ندارد. مقامات اروپایی اعلام کرده‌اند که قصد دارند با افزایش واردات از کشورهایی مانند نروژ، ایالات متحده آمریکا و قطر، به‌تدریج وابستگی خود را به گاز روسیه کاهش دهند. طبق هدف‌گذاری اعلام‌شده، این وابستگی باید تا سال ۲۰۲۷ به طور کامل قطع شود.
رشد واردات LNG روسیه به اروپا
با وجود اجرای این تحریم، بررسی‌های انجام‌شده از سوی اندیشکده انرژی جهانی «امبر» نشان می‌دهد واردات گاز طبیعی مایع روسیه به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال پیش از آن ۱۸ درصد افزایش یافته است. طبق گزارش این نهاد، در ماه فوریه سال جاری میلادی، اتحادیه اروپا به طور متوسط روزانه ۷۴.۳ میلیون متر مکعب ال‌ان‌جی از روسیه وارد کرده است که نسبت به ماه قبل ۱۱ درصد رشد نشان می‌دهد.
کارشناسان می‌گویند بخشی از دلیل این وابستگی ادامه‌دار، نیاز فصلی کشورهای اروپایی به گاز طبیعی و دشواری در جایگزینی فوری منابع انرژی است. از سوی دیگر، موقعیت جغرافیایی و زیرساخت‌های فعلی بنادر برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا، انتقال بخشی از محموله‌های LNG روسیه به کشورهای خارج از منطقه را تسهیل کرده بود که اکنون با اعمال این ممنوعیت، این مسیر نیز مسدود خواهد شد.
وابستگی صادرات روسیه به بنادر اروپا
طبق گزارش منتشر شده از سوی خبرگزاری رویترز، صادرات گاز مایع روسیه از نوامبر تا ژوئن وابسته به بنادر اتحادیه اروپا بوده است. در این بازه زمانی، به دلیل شرایط آب‌وهوایی قطب شمال و تشکیل یخ‌های ضخیم در این منطقه، کشتی‌های معمولی حمل گاز مایع قادر به رسیدن به پایانه‌های کارخانه یامال ال‌ان‌جی شرکت نواتک روسیه نبودند. به همین دلیل، محموله‌های گاز با استفاده از کشتی‌های یخ‌شکن به بنادر اتحادیه اروپا منتقل شده و در آنجا با روش انتقال کشتی به کشتی، به ناوگان معمولی منتقل و صادر می‌شدند.
اکنون با اجرایی شدن این ممنوعیت، شرکت‌های فعال در این حوزه موظفند از انتقال محموله‌های LNG روسیه از طریق بنادر اتحادیه اروپا خودداری کنند. انتظار می‌رود این محدودیت، تغییراتی در مسیرهای تجاری صادراتی روسیه به‌وجود آورد و موجب افزایش فشار بر بخش انرژی این کشور شود.
اهداف بلندمدت اتحادیه اروپا در حوزه انرژی
این اقدام در راستای سیاست‌های گسترده‌تر اتحادیه اروپا برای کاهش وابستگی انرژی به روسیه اتخاذ شده است. از زمان آغاز درگیری نظامی روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲، کشورهای اروپایی به‌طور فزاینده‌ای تلاش کرده‌اند تا منابع تأمین انرژی خود را متنوع‌سازی کنند.
با این حال، تحلیل‌گران اقتصادی معتقدند حذف کامل گاز روسیه از سبد انرژی اروپا نیازمند زمان، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های جدید و امضای قراردادهای بلندمدت با تأمین‌کنندگان جایگزین خواهد بود. به همین دلیل، گرچه صادرات مجدد گاز مایع روسیه از طریق اروپا اکنون ممنوع شده، اما واردات مستقیم LNG از روسیه همچنان ادامه خواهد داشت تا جایگزین‌های آن به‌طور کامل فراهم شود.
