تجارت پتروشیمی در آستانه بحران؛ جنگ تجاری چین و آمریکا تهدیدی جدی برای صادرات خوراک پتروشیمی
تجارت رو به رشد خوراک پتروشیمی میان چین و آمریکا اکنون در معرض تهدید جدی ناشی از تشدید درگیری‌های تجاری میان دو قدرت بزرگ اقتصادی جهان قرار گرفته است.
به گزارش ایسنا، در پی اعلام رسمی تعرفه‌های جدید از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده، بر واردات کالاهای چینی، چین نیز اقدامات متقابلی اتخاذ کرد که می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر تجارت محصولات پتروشیمی داشته باشد. بر اساس این سیاست‌ها، آمریکا تعرفه‌ای ۳۴ درصدی بر کالاهای وارداتی از چین وضع کرده است. چین نیز در اقدامی مشابه، دو روز بعد تعرفه‌ای مشابه بر کلیه کالاهای وارداتی از آمریکا اعمال کرد.
بر اساس آمار رسمی، کسری تراز تجاری ایالات متحده با چین همواره یکی از دغدغه‌های مهم دولت ترامپ بوده است. در سال گذشته میلادی، آمریکا حدود ۴۳۹ میلیارد دلار واردات از چین داشت، در حالی که میزان صادراتش تنها ۱۴۳.۵ میلیارد دلار بود.
نقش خوراک پتروشیمی در تجارت دوجانبه
در این میان، نفت و گاز تنها بیش از ۱۰ درصد از کل صادرات آمریکا به چین را تشکیل می‌دهند، اما در دل این صادرات، بخشی از تجارت مربوط به خوراک‌های پتروشیمی از جمله گاز مایع (ال‌پی‌جی) و اتان است که با رشد قابل توجهی در دهه گذشته همراه بوده است. این مواد که به عنوان محصولات جانبی صنعت نفت و گاز شناخته می‌شوند، در تولید انواع پلاستیک‌ها کاربرد دارند و نقش مهمی در زنجیره تأمین پتروشیمی ایفا می‌کنند.
بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA)، تولید ال‌پی‌جی در این کشور از ۴.۱ میلیون بشکه در روز در سال گذشته به ۴.۴ میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۲۶ خواهد رسید. همچنین، تولید اتان نیز از ۲.۸ میلیون بشکه در روز به حدود ۳ میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت. این رشد تولید عمدتاً نتیجه توسعه میادین شیل در ایالت‌هایی نظیر تگزاس، نیومکزیکو، پنسیلوانیا و ویرجینیای غربی است.
وابستگی متقابل چین و آمریکا در بازار پتروشیمی
در همین حال، چین به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان مواد پتروشیمی در جهان، به مهم‌ترین بازار برای صادرات اتان و ال‌پی‌جی آمریکا تبدیل شده است. آمار شرکت تحلیلی “کپلر” نشان می‌دهد که در سال میلادی گذشته، ۶۲ درصد از مجموع واردات روزانه ۱.۴ میلیون بشکه‌ای ال‌پی‌جی و اتان چین، از ایالات متحده تأمین شده است.
در همین بازه زمانی، ۵۷ درصد از کل صادرات اتان آمریکا به مقصد چین بوده و چین همچنین ۲۷ درصد از کل صادرات ال‌پی‌جی آمریکا را به خود اختصاص داده است. این میزان وابستگی متقابل باعث شده تا هرگونه تغییر در روابط تجاری بین دو کشور، تأثیر مستقیمی بر زنجیره تأمین صنایع پتروشیمی بگذارد.
موقعیت قوی‌تر چین در این معادله
اگرچه این وابستگی دوطرفه به نظر می‌رسد، اما برخی منابع صنعتی معتقدند که چین در موضعی نسبتاً قدرتمندتر قرار دارد. بر اساس گزارش مؤسسه تحقیقات اقتصاد و توسعه “سینوپک”، ظرفیت کل تولید اتیلن چین در سال ۲۰۲۳ حدود ۵۳ میلیون تن بوده که ۷۰ درصد آن بر پایه نفتا و تنها ۸ درصد بر پایه اتان و ال‌پی‌جی تولید شده است. این امر نشان می‌دهد که خوراک‌هایی مانند اتان و ال‌پی‌جی سهم نسبتاً کمی در تولید محصولات پتروشیمی چین دارند.
از سوی دیگر، محدود بودن بازارهای جایگزین برای تولیدکنندگان آمریکایی، یک نقطه ضعف بزرگ محسوب می‌شود. چین با در اختیار داشتن سهم عمده‌ای از بازار جهانی، گزینه‌های بالقوه صادراتی آمریکا را به شدت محدود کرده است.
آینده‌ای نامعلوم در سایه تعرفه‌ها
در حال حاضر، پکن تاکنون خوراک‌های پتروشیمی را مشمول تعرفه‌های تجاری نکرده است. اما با توجه به روند رو به تشدید جنگ تجاری میان دو کشور، این احتمال وجود دارد که در مراحل بعدی، این دسته از کالاها نیز مشمول تعرفه شوند.
سرمایه‌گذاری‌های کلان شرکت‌های چینی و بین‌المللی در زیرساخت‌های پتروشیمی چین، از جمله شرکت‌هایی مانند آرامکوی عربستان سعودی و اکسون‌موبیل، نشان‌دهنده پیش‌بینی رشد پایدار تقاضا برای محصولات پلاستیکی در دهه‌های آینده است. بسیاری از تاسیسات جدید پتروشیمی در چین به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که با استفاده از خوراک‌هایی نظیر نفتا، ال‌پی‌جی و اتان، بتوانند مواد اولیه‌ای همچون اتیلن تولید کنند.
با این حال، از نظر بهره‌وری، اتان توانایی تولید حجم بیشتری از اتیلن نسبت به نفتا دارد که آن را به یک خوراک با ارزش‌تر تبدیل می‌کند. همین موضوع موجب شده که تولیدکنندگان آمریکایی به صادرات اتان به چین وابسته شوند.
در نهایت، با شدت گرفتن درگیری‌های تجاری میان چین و آمریکا، آینده تجارت خوراک پتروشیمی در ابهام قرار گرفته است. کارشناسان معتقدند که این تنش‌ها، تنها شروع یک درگیری طولانی‌مدت هستند که می‌توانند توازن بازارهای جهانی انرژی و پتروشیمی را دچار تغییرات اساسی کنند.
