مبالغ هنگفتی صرف ساخت دنیای متاورس (Metaverse) می‌شود، دنیایی ثانویه که در آن می‌توانید بدون ترک خانه خود با دیگران بازی کنید، مردم مناطق مختلف جهان را به معنی واقعی کلمه ملاقات کنید یا یکی از شرکت‌کنندگان کنفرانس جراحی دانشگاه جان هاوکینز باشید.
اما آیا دنیای مجازی گسترده خطوط واقعیت را محو خواهد کرد و ساختارهای زندگی ما، بخصوص ارتباطات اجتماعی و اقتصادی، را برای همیشه دگرگون می‌کند؟ اقتصاد متاورسی اصطلاحی است که در سال‌های اخیر بروز کرده و علایق سرمایه‌گذاری نوینی را به وجود آورده است. اقتصاد همیشه یک رکن اساسی در پیشرفت جوامع و حتی شکل‌گیری ساختارهای اجتماعی بوده است.
متاورس چیست؟
متاورس، کلمه‌ای که بر سر زبان‌ها افتاده و مردم با زمینه فکری و تجربی متفاوت را به اظهار نظر درباره آن و آینده دنیای متأثر از آن وا داشته است. با وجود تازگی این دنیای مملو از فناوری، کلمه متاورس (ترکیب Meta و Universe) در سال ۱۹۹۲ و در قالب یک رمان علمی تخیلی بروز کرد.
تعریف دقیق متاورس، چرایی و چگونگی آن، دشوار است چراکه این دنیای ماورائی همچنان در حالت تشکیل زیرساخت‌های خود است و هنوز به قالبی نرسیده که بتوان با جملات دقیق آن را ترسیم کرد. با این حال، می‌توان متاورس را دنیایی دیجیتال دانست که موازی با دنیای واقعی و متناظر با ماهیت آن، تکه تکه و مفهوم به مفهوم، ساخته می‌شود.
شرکت Somnium Space اولین پلتفرم منبع باز متاورسی بود که عملکرد تجاری و اقتصادی خود را به این دنیای مجازی منتقل کرد. فیسبوک با نام جدید Meta یکی از بزرگترین شرکت‌های فناوری است که با جدیدت بسیار بیشتر و هدف‌گذاری جاه‌طلبانه‌ای به دنبال سرمایه‌گذاری در متاورس و زندگی بخشیدن به آن است.
شرکت‌های دیگری چون مایکروسافت، Alphabet (شرکت مادر گوگل)، Roblox و NVIDIA شرکت‌های شاخص دیگرند که سرمایه‌گذاری‌های بزرگی در واقعیت مجازی و تجاری‌سازی فعالیت‌های خود در متاورس داشته‌اند.
اقتصاددانان حوزه دیجیتال بر این باورند که پتانسیل اقتصاد متاورس تا سال ۲۰۲۵ به بیشتر از ۸۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. حتی فراتر، انتظار می‌رود که آهنربای مجازی متاورس چگالی ۳ تریلیون دلاری را در ۱۰ سال آینده ایجاد کند.
NFTها: پایه‌های اقتصاد متاورس
توکن‌های غیرقابل تعویض یا NFT (Non-fungible token) رکوردهای از مالکیت دیجیتال هستند که بر روی بلاک‌چین ذخیره می‌شوند. NFTها به‌ویژه، با تعریف احراز هویت دارایی‌ها و اعتباردهی به اشخاص، پایه‌های اصلی اقتصاد متاورس را تشکیل می‌دهند.
درواقع، NFTها سندهای دیجیتالی هستند که مالکیت را در فضای مجازی تعریف و تثبیت می‌کنند. هر NFT با یک کلید رمزگذاری‌شده محافظت می‌شود که امکان حذف، تغییر یا کپی آن وجود ندارد. بنابراین، تخصیص و تایید هویت دارایی‌های دنیای متاورس بسیار قابل‌اطمینان، معتبر و غیرمتمرکز است.
اگرچه استفاده از NFTها با تخصیص مالکیت به اشیاء هنری آغاز شد، اما اکنون به ابزارهایی همه‌گیر در سندگذاری تمام ماهیت‌های مجازی تبدیل شده‌اند. NFTها سرآغاز یک جریان جدید در سندگذاری، ثبت و تخصیص مالکیت هستند تا آنچه دنیای واقعی از ۲۰۰۰ سال پیش شروع به استقرار آن کرد را در بازه‌ی زمانی بسیار کوتاه‌تر به جهان متاورس منتقل کنند.
تأثیر Metaverse بر روی اقتصاد جهان
در تحقیقی که شرکت Deloitte بر روی نقش و تأثیر فناوری متاورس بر اقتصاد جهان انجام داده بود، چنین برداشت شد که تنها در قاره آسیا و تا سال ۲۰۳۵، میزان تأثیر متاورس بر GDP کشورها، سالانه بین ۰.۸ تا ۱.۴ تریلیون دلار خواهد بود. این عدد معادل ۱.۳ تا ۲.۴ کل GDP سالانه است.
متاورس برای صنایع به مانند یک همزاد دیجیتال عظیم است که می‌توانند از آن برای تجربه مدل‌های پیشنهادی و استفاده از نتایج در دنیای واقعی استفاده کنند. این دنیای شبیه‌سازی، امکان تجارت و تشکیل شبکه‌های کسب‌وکاری را فراهم می‌کند تا در بستری رمزگذاری‌شده و امن، داده‌های صنعتی نگهداری و به اشتراک گذاشته شوند.
در سال‌های اخیر و بخصوص در دوران همه‌گیری کرونا، شرکت‌ها به سیاست محیط کار مجازی و دورکاری بیشتر علاقه‌مند شده‌اند. چنین رویکردهایی باعث کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری و امنیت بالاتر نیروی انسانی می‌شود. متاورس می‌تواند یک جهش فوق‌العاده در این رویکرد ایجاد کند و تناسب بهتری بین زندگی شخصی کارمندان و ارتباط حرفه‌ای آن‌ها با نیازهای شرکت ایجاد کند.
ازطرفی، بازار رمز ارزها پیشرفت‌های خوبی را به خود دیده و مردم از سال‌ها پیش به وجود و بهره‌گیری از آن‌ها عادت کرده‌اند. بنابراین، بستر موردنیاز برای تعریف اقتصاد متاورسی سال‌هاست ایجادشده و توسعه همه‌جانبه آن، به مانند استفاده مردم از اینترنت، به واقعیت نزدیک‌تر شده است.
