کرونا یک اتفاق با هزار پیشامد بود. در کنار تمام رخدادهای بدی که به موجب همه‌گیری برای جوامع اتفاق افتادند، کرونا یک شتاب‌دهنده یا کاتالیزگر برای تسریع فرایند دیجیتالی شدن جهان شد. تقریبا تمام صنایع از این شتابدهی تأثیر پذیرفتند و عملیات و محصولاتی با گرایش بیشتر به فناوری تعریف شدند. یکی از حوزه‌هایی که تأثیر زیادی از همه‌گیری و شرایط مرتبط به آن گرفت، حوزه هنر و بازار خرید و فروش آن بود. در دوران کرونا، فروش آنلاین آثار هنری نزدیک به ۶۳ درصد رشد کرد و از ۴.۸ میلیارد دلار در پایان سال ۲۰۱۹ به ۷.۸ میلیارد دلار در ۲۰۲۰ رسید. به ویژه، در دوران کرونا رشد فروش آنلاین آثار هنری به قدری بود که شرکت‌های ضعیف و در حال ورشکستگی، امکان ترمیم ساختاری و مالی یافتند و اکتساب‌ها در حوزه هنر به شدت کاهش یافت. با وجود این، شتاب سال ۲۰۱۹ در سال ۲۰۲۱ و ۲۲ فروکش کرد و نرخ افزایش میزان فروش و مشارکت در بازار آنلاین آثار هنری به کمتر از ۱۰ درصد رسید.
میزان فروش آنلاین آثار هنری در ۲۰۲۲
در سال ۲۰۲۲، فروش آثار هنری از مسیر پلتفرم‌های آنلاین ۶ درصد نسبت به ۲۰۲۱ رشد کرد و از ۱۰.۲ میلیارد به ۱۰.۸ میلیارد دلار رسید؛ این رقم، ۱۵.۹ درصد از کل فروش آثار هنری در جهان بود. بنابراین، جهشی که محصول کووید ۱۹ بود در سال ۲۰۲۱ فروکش کرد و علاقه مردم به حضور و تجربه فیزیکی آثار در بازارهای عرضه آثار هنری دوباره رشد کرد. با این حال، فروشندگان و خریداران اکنون انتخاب‌های بیشتری در نحوه عرضه و خرید محصولات هنری دارند و استمرار در رشد بازار آنلاین، نشان از پتانسیل موجود در رشد آن است. با وجود این، رقابت بین بازار سنتی و آنلاین به شدت بالا گرفته و هر دو منتظر یک اتفاق برای پیشی گرفتن از دیگری هستند. بازیگران بزرگ فروش آنلاین آثار هنری، پلتفرم‌های دیجیتالی چون Sotheby ،Christie و Phillips هستند. این پلتفرم‌ها در سال ۲۰۲۲ یک نزول ۳۲ درصدی در فروش را نسبت به سال ۲۰۲۱ تجربه کردند. در این سال، رقم ۸۹۸ میلیون دلار فروش برای این سه پلتفرم ثبت شد (این رقم در اواخر سال ۲۰۲۱ نزدیک به ۱.۳۲ میلیارد دلار بود). اصلی‌ترین دلیل در کاهش میزان فروش پلتفرم‌های دیجیتالی شاخص، برداشته شدن اکثر محدودیت‌ها در کشورهای مختلف و شوق و ذوق مردم برای خریدهای حضوری است. جالب‌تر اینکه، میانگین ارزش هر قطعه هنری به فروش رفته، ۱۶۹۵۵ دلار بود که نسبت به سال ۲۰۲۱، کاهش ۲۷ درصدی داشت. با این حال، تعداد معاملات در این ۳ پلتفرم بیشتر از ۴۵۰ مورد بود که نسبت به سال ۲۰۱۹، افزایش ۱۰۰ درصدی یافته است. به عبارتی، طی این سه سال تعداد معاملات این پلتفرم‌های دیجیتال افزایش یافته و با ورود آثار بیشتر، میانگین نهایی کاهش یافته است. با این حال، این ارقام تنها مرتبط به آثاری است که از طرق آنلاین به فروش می‌رسند و تنها ۷ درصد از کل فروش این سه شرکت بوده‌اند.
برای ۸۸ درصد از خریداران، کیفیت یک معیار اساسی در خرید است. خریداران در پی همان کیفیتی هستند که در یک حراجی واقعی میبینند و از نزدیک لمس می‌کنند. بنابراین، خالق اثر و عرضه کننده آن باید از هرآنچه در توان دارد استفاده کند تا علاوه بر خلق یک اثر هنری جذاب، عرضه‌ای جذاب برای آن رخ دهد.
خریداران آثار هنری
با افزایش چالش‌های اقتصادی، قدرت مالی مردم برای خرید آثار هنری کاهش یافته است. تقریبا ۳۰ درصد از خریداران قبلی بر این باورند که در سال ۲۰۲۳ امکان خرید آثار هنری را نخواهند داشت. بخصوص، جوانان و تازه واردان به بازار آثار هنری ریزش بیشتری در پلتفرم‌های آنلاین داشتند و سرمایه جدید کمتری در سال ۲۰۲۳ به سمت حراجهای آنلاین حرکت خواهد کرد. با این حال، ۳۰ درصد از خریداران قدیمی اذعان داشته‌اند که در سال ۲۰۲۳ مشارکت بیشتری در خرید آثار هنری در بستر آنلاین خواهند داشت و ۱۹ درصد به سرمایه‌گذاری مشابه با سال ۲۰۲۲ تأکید داشتند. محدودیت‌های دوران کرونا باعث ایجاد اعتماد بیشتر خریداران به پلتفرم‌های آنلاین شده است. تقریبا ۷۸ درصد از مجموعه داران، آثار جدید خود در سال ۲۰۲۲ را از مسیر آنلاین خریداری کرده‌اند (تقریبا ۴۱ درصد بیشتر از آمار سال ۲۰۱۹). بسیاری از موانع چند سال پیش در خرید آنلاین آثار هنری برطرف شده‌اند و مسیر برای مشارکت بیشتر هموار شده است. ۳۱ درصد از جوانان اولین آثار هنری خود را از پلتفرم‌های دیجیتال و به صورت آنلاین خریده‌اند؛ ۳۷ درصد از کسانی که به تازگی وارد دنیای خرید و فروش آثار هنری شده‌اند، اولین معامله خود را در یک پلتفرم آنلاین محقق ساخته‌اند. درواقع، کارشناسان بر این باورند که فروش آنلاین پیوند قدرتمندتری با دیجیتالی سازی و اقتصاد دیجیتال دارد و همین امر باعث گرایش بیشتر جوانان و نسل Z به هنر می‌شود. همچنین، جریان‌های جدید در خرید و فروش آنلاین آثار هنری، محصول تغییر ذهنیت‌ها در اجتماعهای آنلاین و تمایل به تثبیت موقعیت هنری شخص از نقطه نظر هنری است. به این معنی که، افراد در شبکه‌ها و زیرشبکه‌های اجتماعی عضویت دارند و این عضویت، تعامل آنلاین را منجر می‌شود؛ در ادامه، این تعامل به جبهه گیری و تعریف مسیرهای جدید برای شخص تبدیل می‌شود. علاوه بر این، افراد بیشتری پلتفرم‌های دیجیتال در عرضه آثار هنری را به عنوان پلتفرم‌های سرمایه گذاری میبینند. این امر باعث ورود بیشتر نقدینگی به دنیای هنر می‌شود و حتی کسانی که علاقه‌ای به آثار هنری خاص ندارند، با تفکر و هدف درآمدزایی، به ظهور و توسعه هنر کمک می‌کنند. تقریبا ۴۴ درصد از افرادی که در سال ۲۰۲۲ یک اثر هنری خریداری کرده‌اند، از یک گالری مشهور که طی چند سال اخیر فعالیت آنلاین خود را نیز شروع کرده، اقدام به خرید نموده‌اند. درنتیجه، کاریزما و اعتبار این شرکت‌ها همچنان برگ برنده آنهاست. مهمتر اینکه، این آمار بالا برای قدیمی‌ها، نشان از موفقیت آنها در دیجیتالی سازی عملیات و ماهیت خود و استفاده موثر و موفق از فناوری است.
اصلی‌ترین معیارها در خرید آنلاین آثار هنری
موارد زیر اصلی‌ترین معیارهای خریداران آثار هنری هستند که به عنوان یک خط مشی، باید اساس تعریف مسیرهای عرضه هنر در پلتفرم‌های دیجیتال باشند.
شفافیت در قیمت گذاری
پس از همه‌گیری و با انتقال بازارهای فروش به فضای آنلاین، اولین خواسته خریداران شفاف سازی شیوه قیمت گذاری آثار هنری توسط پلتفرم‌های عرضه آنها بود. بیشتر از ۹۱ درصد از خریداران گفته‌اند که کلیدی‌ترین معیار آنها در تصمیم‌گیری برای خرید یا عدم خرید یک اثر هنری، شفافیت در قیمت گذاری آن بوده است. دیگر دوران ارسال ایمیل و تماس تلفنی برای اطلاع از قیمت یک اثر تمام شده، اکنون تمام شبکه‌های معامله‌گری بر شفافیت تأکید دارند و در عدم حضور آن، سرمایه از یک بازار به بازاری با شفافیت بیشتر نقل مکان می‌کند.
کیفیت
برای ۸۸ درصد از خریداران، کیفیت یک معیار اساسی در خرید است. خریداران در پی همان کیفیتی هستند که در یک حراجی واقعی میبینند و از نزدیک لمس می‌کنند. بنابراین، خالق اثر و عرضه کننده آن باید از هرآنچه در توان دارد استفاده کند تا علاوه بر خلق یک اثر هنری جذاب، عرضه‌ای جذاب برای آن رخ دهد.
اطلاعات
در پله بعدی، میزان جزئیات در دسترس از یک اثر هنری است که باعث جذاب شدن آن می‌شود. بخصوص، هرچقدر اطلاعات عرضه شده در یک پلتفرم بیشتر باشد، احتمال مشارکت یک معامله‌گر در خرید و فروش‌های آن پلتفرم بیشتر خواهد بود.
نقش شبکه‌های اجتماعی در عرضه آنلاین آثار هنری
نزدیک به ۷۴ درصد از خریداران آثار هنری، حضور فعالی در شبکه اجتماعی اینستاگرام داشته‌اند؛ این رقم در ۲۰۱۵ کمتر از ۳۴ درصد بود. این واقعیت، قدرت یک شبکه اجتماعی در بسترسازی ذهنی و فرهنگ سازی در بین جوامع مختلف را نشان می‌دهد. مهمتر اینکه، از میان خریداران آثار هنری به صورت آنلاین، ۸۴ درصد از جوانان در اینستاگرام فعال بوده‌اند. در سال ۲۰۲۲ تعداد خریدارانی که از فیسبوک استفاده می‌کردند نزدیک به ۱۷ درصد بود؛ این عدد در سال ۲۰۱۵ بیشتر از ۷۰ درصد گزارش شده بود. وضعیت مشابهی برای توییتر اتفاق افتاده و مشارکت خریداران آثار هنری در آن به کمتر از ۱۲ درصد رسیده است.
نقش شبکه‌های اجتماعی برای تشویق به خرید
از میان تمام خریداران پلتفرم‌های دیجیتال در عرضه آثار هنری، ۴۲ درصد اعالم کرده‌اند که اینستاگرام بر تصمیم آنها تأثیر مستقیم و قابل توجهی داشته است (این رقم در ۲۰۲۰، ۳۳ درصد بود). در میان جوانان، این میزان از تأثیر ۵۹ درصد گزارش شده است. از میان تمام فروش‌های آنلاین، ۲۹ درصد آنها مستقیما از مسیر اینستاگرام محقق شده‌اند. در رده سنی زیر ۳۵ سال، ۴۲ درصد از خریداران اذعان کرده‌اند که در ۱ سال گذشته یک اثر هنری را از مسیر اینستاگرام خریداری کرده‌اند. نقطه عطف عملکرد اینستاگرام در این بازار، نقش اینفلونسرها در ایجاد انگیزه‌های خرید در کاربران این شبکه اجتماعی است. تقریبا ۷۸ درصد از خریداران، توسط یک اینفلونسر در فضای آنلاین ترغیب به خرید شده‌اند. بخصوص، سلبریتی‌ها پررنگترین نقش را در این تشویق به خرید داشته‌اند. این قدرت ترغیب به قدری است که تقریبا تمام پلتفرم‌های فروش، موزه‌ها، گالری‌ها، هنرمندان و مجموعه‌داران از اینستاگرام به عنوان اصلی‌ترین پل ارتباطی خود با خریداران بالقوه استفاده می‌کنند. بنابراین، شبکه‌های اجتماعی اصلی‌ترین نقش را در فرهنگ سازی دارند، اینفلونسرها قدرتمندترین بازوی این شبکه‌ها هستند و فرهنگ مشارکت آنلاین در حرکت‌های فرهنگی و سرمایه‌گذاری، اصلی‌ترین روند در بازارهایی چون بازار آنلاین خرید و فروش آثار هنری است.
