چالش‌های سیاست پولی ژاپن در سایه تحولات جهانی
در حالی که بازارهای مالی با عدم اطمینان مواجه هستند، تغییرات احتمالی در سیاست‌های پولی ایالات متحده ممکن است به بانک مرکزی ژاپن (BOJ) فرصتی برای کاهش فشار بر ین ضعیف این کشور بدهد، اما ممکن است تلاش‌های این بانک برای افزایش نرخ بهره را نیز پیچیده کند. این چالش‌ها در شرایطی به وجود آمده که سیاست‌های پولی فدرال رزرو و بانک مرکزی ژاپن مسیرهای متفاوتی را دنبال می‌کنند و این امر ممکن است به نگرانی‌های بیشتری در بازارها منجر شود.
سخنرانی پاول در جکسون هول
در جریان سمپوزیوم سالانه جکسون هول در وایومینگ، جروم پاول، رئیس فدرال رزرو آمریکا، اعلام کرد که “زمان کاهش نرخ بهره فرارسیده است” زیرا افزایش خطرات در بازار کار، جایی برای ضعف بیشتر باقی نگذاشته است. این سخنان نشان‌دهنده تایید واضح برای تسهیل سیاست پولی قریب‌الوقوع است.
ساعاتی پیش از آن، کازوئو اوئدا، رئیس بانک مرکزی ژاپن، در پارلمان اعلام کرد که با وجود توجه به تاثیرات بازارهای ناپایدار، بانک مرکزی به افزایش نرخ بهره ادامه خواهد داد، به شرطی که نرخ تورم به طور مداوم به هدف ۲ درصد نزدیک شود.
بازارهای ناپایدار و افزایش ارزش ین
ین ژاپن پس از اظهارات اوئدا در برابر دلار تقویت شد و پس از سخنان پاول نیز به روند صعودی خود ادامه داد، زیرا بازارها بر چشم‌انداز کاهش فاصله نرخ بهره بین ایالات متحده و ژاپن تمرکز کردند.
در حالی که افزایش ارزش ین برای بانک مرکزی ژاپن که تحت فشارهای سیاسی برای مهار کاهش ارزش آن است، خوشایند به نظر می‌رسد، اما مسیر افزایش نرخ بهره این بانک همچنان با عدم قطعیت مواجه است، چرا که ژاپن در مقابل موج کاهش نرخ بهره جهانی قرار دارد و این می‌تواند ارز و قیمت سهام این کشور را به نوسانات شدید دچار کند.
چالش‌های داخلی و سیاسی
پس از افزایش نرخ بهره در ژوئیه، بانک مرکزی ژاپن با تجربه افت شدید بازارها، به این نتیجه رسیده است که باید با احتیاط بیشتری عمل کند. اوئدا در روز جمعه تاکید کرد که “بازارهای داخلی و خارجی همچنان ناپایدار هستند و بنابراین باید برای مدت زمانی هوشیارانه به تحولات بازار توجه کنیم.” او افزود که تغییرات بزرگ در بازار ممکن است در صورت تاثیرگذاری بر پیش‌بینی‌های تورمی، تصمیمات سیاست‌گذاری را تحت تاثیر قرار دهد.
مسائل داخلی نیز مسیر افزایش نرخ بهره بانک مرکزی ژاپن را پیچیده‌تر کرده‌اند. نخست‌وزیر فومیو کیشیدا، که اوئدا را به ریاست بانک مرکزی منصوب کرده بود، قرار است در ماه سپتامبر استعفا دهد و پست خود را به جانشین منتخب حزب حاکم واگذار کند. در حالی که اکثر نامزدهای پیشرو برای جانشینی کیشیدا از برنامه بانک مرکزی برای افزایش ملایم نرخ بهره حمایت کرده‌اند، مشخص نیست که نخست‌وزیر جدید چگونه به افزایش هزینه‌های استقراضی در صورت تاثیرگذاری منفی بر سود شرکت‌ها واکنش نشان خواهد داد.
چشم‌انداز آینده
برخی تحلیل‌گران معتقدند که بانک مرکزی ژاپن احتمالاً در سال جاری مجدداً نرخ بهره را افزایش نخواهد داد، مگر اینکه وضعیت سیاسی داخلی تثبیت شود. نظرسنجی اخیر رویترز نشان می‌دهد که اکثر اقتصاددانان انتظار دارند که بانک مرکزی ژاپن تا پایان سال جاری مجدداً نرخ بهره را افزایش دهد، اما بیشتر آنها معتقدند که این افزایش در دسامبر رخ خواهد داد و نه در اکتبر.
اقتصاد ژاپن همچنان با خطرات بسیاری مواجه است. تصمیم غیرمنتظره بانک مرکزی برای افزایش نرخ بهره در ماه ژوئیه و اعلام اوئدا برای ادامه این روند، بازارهای مالی را به لرزه درآورد و معاون او مجبور شد اطمینان دهد که تا زمان تثبیت بازارها، هیچ افزایش نرخ بهره‌ای نخواهد داشت.
پیام اصلی سخنان اوئدا در پارلمان این بود که در حالی که بانک مرکزی عجله‌ای برای افزایش نرخ بهره ندارد، اما بحران بازارها برنامه بلندمدت این بانک برای افزایش هزینه‌های استقراضی را به هم نخواهد زد. تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ از اظهارات اخیر بانک مرکزی نشان می‌دهد که این بانک همچنان بر افزایش نرخ بهره تاکید دارد و برآوردهای آن از تورم همچنان “بسیار مثبت” است.
برخی تحلیل‌گران اما درباره قدرت اقتصادی ژاپن احتیاط بیشتری دارند. با اینکه مصرف در سه‌ماهه دوم سال بهبود یافته، اما افزایش هزینه‌های زندگی احساسات خانوارها را تحت فشار قرار داده است. کاهش سرعت اقتصاد آمریکا نیز می‌تواند به صادرات ژاپن آسیب بزند.
“تقاضای داخلی بسیار ضعیف است,” گفت سایوری شیرای، یک استاد دانشگاه در دانشگاه کیو در توکیو. “از دیدگاه اقتصادی، دلایل چندانی برای افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی ژاپن وجود ندارد.”
