در۱۴آوریل ۱۹۰۸، شرکت دارسی (D’Arcy Exploration Company) یک شرکت نفتی بریتانیایی، توافقی با مجلس ایران برای بهرهبرداری از مناطق نفتی در جنوب ایران امضا کرد.
این توافق، به شکل یک قرارداد به مدت ۶۰ سال بود و به شرکت دارسی حق استخراج نفت در این مناطق را اعطا میکرد.
در سال ۱۹۰۹، شرکت نفت ایران و انگلیس (Iranian Oil Company Limited) به عنوان یک شرکت مختلط بین المللی با سهامداری متعلق به شرکت دارسی و اداره مالی ایران تأسیس شد. شرکت نفت ایران و انگلیس بهطور گسترده در صنعت نفت ایران حضور داشت و در طول سالها تحت نامها و ساختارهای مختلفی فعالیت کرد.
از سال ۱۹۵۱، پس از ملیشدن صنعت نفت در ایران، شرکت ملی نفت ایران (National Iranian Oil Company) به عنوان جانشین شرکت نفت ایران و انگلیس تشکیل شد.
اگرچه شرکت نفت ایران و انگلیس با تغییراتی در طول سالها روبرو شد و نام و ساختار آن تغییر کرد، اما تأسیس آن به موقعیت کشف نفت در مسجد سلیمان و قرارداد اولیه با شرکت دارسی برمیگردد.
تأسیس شرکت نفت ایران و انگلیس (اکنون شرکت بینالمللی نفت بریتیش پترولیوم یا BP) تأثیرات قابل توجهی بر اقتصاد ایران داشته است. در زیر تعدادی از تأثیرات اصلی آن را بررسی خواهیم کرد:
درآمدهای نفتی: حضور شرکت نفت ایران و انگلیس و بهرهبرداری از منابع نفتی ایران، منجر به افزایش چشمگیر درآمدهای نفتی کشور شد. این درآمدها به عنوان یک منبع مهم درآمدی برای دولت ایران و توسعه اقتصاد کشور به شمار میرفته است.
اشتغال و توسعه صنعتی: حضور شرکت نفت ایران و انگلیس در صنعت نفت ایران، به ایجاد فرصتهای شغلی برای ایرانیان کمک کرد. این شرکت به تأسیس زیرساختهای نفتی، راهبردهای حمل و نقل نفت، پالایشگاهها و صنایع وابسته پرداخت و باعث توسعه صنعت نفتی و صنایع همراستای آن در ایران شد.
تکنولوژی و دانش فنی: شرکت نفت ایران و انگلیس به عنوان یک شرکت بینالمللی و با تجربه در صنعت نفت، تکنولوژیهای پیشرفته و دانش فنی را به ایران وارد کرد. این شرکت به طور فعال در آموزش نیروهای ایرانی و انتقال تکنولوژیهای نوین به صنعت نفت ایران سهیم بود.
تأثیرات اجتماعی و زیرساختی: حضور شرکت نفت ایران و انگلیس در مناطق نفتخیز، منجر به توسعه زیرساختهای اجتماعی و زیرساختی در این مناطق شد.
بنا به توافقات معاهدههایی که شرکت بینالمللی نفت بریتیش پترولیوم با دولت ایران منعقد کرد، سرمایهگذاریهای قابل توجهی در زمینه بهبود زیرساختهای آب، برق، بهداشت و آموزش در مناطق نفتی صورت گرفت.
به طور کلی، تأسیس شرکت نفت ایران و انگلیس تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد ایران داشته است، از جمله افزایش درآمدهای نفتی، توسعه صنعت نفتی و زیرساختهای مرتبط، ایجاد اشتغال و انتقال تکنولوشرکت نفت ایران و انگلیس (اکنون شرکت بینالمللی نفت بریتیش پترولیوم یا BP) در سال ۱۹۰۸ تأسیس شد. تأسیس این شرکت و بهرهبرداری از منابع نفتی ایران تأثیرات بسیار زیادی بر اقتصاد ایران داشته است. در زمان تأسیس این شرکت، صنعت نفت در ایران هنوز در مراحل اولیه بود و با ورود شرکت نفت ایران و انگلیس، عملیات استخراج، تولید و صادرات نفت به صورت سیستماتیک تر و بهبود یافت.
با توسعه فعالیتهای نفتی، درآمدهای نفتی ایران به شدت افزایش یافت و اقتصاد کشور بر اساس درآمدهای نفتی شکل گرفت. این منابع مالی به دولت ایران امکان انجام سرمایهگذاریهای بزرگ در زمینههای صنعتی، زیرساختی و اجتماعی را فراهم کرد.
به عنوان مثال، ساخت بنادر نفتی، پالایشگاهها، خطوط لوله، ایستگاههای پمپاژ و زیرساختهای مرتبط با صنعت نفت، اشتغال زیادی را برای جمعیت محلی فراهم کرد.
همچنین، حضور شرکت نفت ایران و انگلیس به عنوان یک شرکت بینالمللی باعث انتقال تکنولوژیهای پیشرفته در صنعت نفت، آموزش نیروهای متخصص ایرانی و افزایش سطح دانش فنی در این حوزه شد. این تأثیرات بهبود فنی و فناوری در عملیات نفتی و افزایش بهرهوری در صنعت نفت ایران را به همراه داشت.
به طور کلی، تأسیس و فعالیت شرکت نفت ایران و انگلیس در اوایل قرن بیستم، باعث تغییرات بزرگی در اقتصاد ایران شد. درآمدهای نفتی ایران افزایش یافت و توسعه صنعت نفتی و زیرساختهای مرتبط، اشتغال، انتقال تکنولوژی و توسعه اقتصادی را به همراه داشت