عربستان سعودی سرمایه‌گذاری خارجی در مکه و مدینه را مجاز کرد
عربستان سعودی اعلام کرد که از این پس سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند در شرکت‌هایی که مالک املاک در شهرهای مقدس مکه و مدینه هستند، سرمایه‌گذاری کنند. این اقدام که توسط سازمان بازار سرمایه عربستان (CMA) تأیید شده است، بخشی از برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ این کشور محسوب می‌شود که هدف آن افزایش سرمایه‌گذاری خارجی و تقویت رقابت‌پذیری اقتصادی است.
بر اساس بیانیه منتشرشده توسط سازمان بازار سرمایه عربستان، این تصمیم به منظور «تشویق سرمایه‌گذاری، افزایش جذابیت و کارایی بازار سرمایه و تقویت رقابت‌پذیری منطقه‌ای و بین‌المللی آن در عین حمایت از اقتصاد محلی» اتخاذ شده است. این اقدام به سرمایه‌گذاران خارجی اجازه می‌دهد تا در شرکت‌های فهرست‌شده در بورس عربستان که مالک املاک در مکه و مدینه هستند، سهام خریداری کنند.
سقف مالکیت سرمایه‌گذاران خارجی مشخص شد
طبق مقررات جدید، سرمایه‌گذاران غیرسعودی می‌توانند حداکثر ۴۹ درصد از سهام شرکت‌هایی که در مکه و مدینه دارای املاک هستند را در اختیار داشته باشند. این محدودیت به منظور حفظ کنترل داخلی و جلوگیری از تغییر در ترکیب مالکیت شرکت‌ها در مناطق مقدس تعیین شده است.
عربستان سعودی تاکنون محدودیت‌هایی برای سرمایه‌گذاری خارجی در این دو شهر اعمال کرده بود، اما با تغییر این سیاست، انتظار می‌رود سرمایه‌های خارجی بیشتری به بازار املاک و مستغلات این مناطق وارد شود. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که این اقدام می‌تواند تأثیر مثبتی بر بازار سرمایه و بخش مسکن در عربستان داشته باشد.
تأثیر بر بازار املاک و مستغلات
بر اساس آمارهای رسمی، ارزش بازار املاک در شهرهای مقدس مکه و مدینه به دلیل وجود اماکن مذهبی و افزایش تقاضای زائران، همواره در سطح بالایی قرار داشته است. با آزاد شدن سرمایه‌گذاری خارجی در این بخش، پیش‌بینی می‌شود که قیمت املاک در این مناطق تحت تأثیر ورود سرمایه‌های بین‌المللی دچار تغییر شود.
بسیاری از شرکت‌های فعال در حوزه املاک و مستغلات عربستان، پیش‌تر از امکان ورود سرمایه‌گذاران خارجی استقبال کرده و آن را فرصتی برای توسعه پروژه‌های جدید در مناطق مقدس دانسته بودند. با این حال، برخی تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که این اقدام ممکن است منجر به افزایش قیمت مسکن و زمین در مکه و مدینه شود.
ارتباط این تصمیم با چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان
عربستان سعودی در سال‌های اخیر برنامه‌های متعددی را برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و کاهش وابستگی به نفت اجرا کرده است. یکی از اهداف اصلی چشم‌انداز ۲۰۳۰ که توسط ولیعهد عربستان، محمد بن سلمان، مطرح شده است، گسترش سرمایه‌گذاری خارجی در بخش‌های غیرنفتی از جمله گردشگری، املاک و خدمات مالی است.
افزایش جذب سرمایه‌گذاری در بازار املاک مکه و مدینه، بخشی از تلاش‌های دولت سعودی برای توسعه زیرساخت‌های این دو شهر و افزایش ظرفیت پذیرش زائران حج و عمره محسوب می‌شود. دولت عربستان هدف‌گذاری کرده است که تا سال ۲۰۳۰ تعداد زائران را به ۳۰ میلیون نفر در سال افزایش دهد. ورود سرمایه‌های خارجی می‌تواند نقش مهمی در تأمین منابع مالی لازم برای توسعه هتل‌ها، مراکز خرید و پروژه‌های زیرساختی ایفا کند.
محدودیت‌های ورود غیرمسلمانان به شهرهای مقدس باقی می‌ماند
با وجود تغییرات جدید در قوانین سرمایه‌گذاری، ورود غیرمسلمانان به مکه و مدینه همچنان ممنوع است. این محدودیت که از گذشته در قوانین عربستان سعودی وجود داشته، همچنان به قوت خود باقی است و تنها مسلمانان اجازه ورود به این دو شهر را دارند.
این موضوع ممکن است برای برخی سرمایه‌گذاران خارجی محدودیت‌هایی ایجاد کند، زیرا امکان بازدید و نظارت مستقیم بر املاک و پروژه‌های خود در مکه و مدینه را نخواهند داشت. با این حال، برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که امکان مشارکت در شرکت‌هایی که مالک املاک در این مناطق هستند، می‌تواند همچنان جذابیت بالایی برای سرمایه‌گذاران بین‌المللی داشته باشد.
تأثیر بر بازار سرمایه عربستان
با اجرای این تصمیم، انتظار می‌رود که ارزش سهام شرکت‌های فعال در حوزه املاک و مستغلات که در مکه و مدینه فعالیت دارند، افزایش یابد. برخی تحلیلگران اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند که این اقدام می‌تواند به افزایش نقدینگی در بورس عربستان و تقویت بازار سرمایه این کشور کمک کند.
پیش‌تر نیز عربستان سعودی اصلاحاتی را در قوانین سرمایه‌گذاری خارجی خود اعمال کرده بود که به موجب آن، سرمایه‌گذاران خارجی توانستند در بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله خدمات مالی و صنعت نفت مشارکت بیشتری داشته باشند. اما تصمیم جدید درباره سرمایه‌گذاری در املاک مکه و مدینه، اولین موردی است که به سرمایه‌گذاران خارجی اجازه مالکیت سهام شرکت‌های دارای املاک در این مناطق را می‌دهد.
واکنش‌ها به این تصمیم
این اقدام واکنش‌های متفاوتی را در میان کارشناسان اقتصادی و فعالان بازار سرمایه به همراه داشته است. برخی از فعالان اقتصادی آن را گامی مهم در راستای افزایش رقابت‌پذیری بازار سرمایه عربستان دانسته و معتقدند که می‌تواند باعث رشد اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری خارجی شود.
با این حال، برخی دیگر از تحلیلگران اقتصادی هشدار داده‌اند که ورود سرمایه‌های خارجی به بازار املاک مکه و مدینه ممکن است منجر به افزایش قیمت زمین و مسکن در این مناطق شود که این امر می‌تواند چالش‌هایی را برای ساکنان محلی و زائران ایجاد کند.
