آن رابرت ژاک تورگو: اقتصاددانی که پایه‌های اقتصاد مدرن را بنا نهاد
مقدمه
در تاریخ اقتصاد، نام‌های بسیاری در راستای اصلاحات و تغییرات بنیادین ثبت شده‌اند. یکی از این افراد تأثیرگذار،
آن رابرت ژاک تورگو (Anne Robert Jacques Turgot) است که در ۱۸ مارس ۱۷۸۱ چشم از جهان فروبست. تورگو که به‌عنوان
کنترل‌کننده مالی فرانسه فعالیت داشت، نقش مهمی در پایه‌گذاری مفاهیم مدرن اقتصاد ایفا کرد. در این مقاله، نگاهی به
زندگی، دستاوردها و تأثیرات ماندگار این اقتصاددان بزرگ خواهیم داشت.
زندگی و تحصیلات
تورگو در ۱۰ می ۱۷۲۷ در فرانسه متولد شد. او در یک خانواده تحصیل‌کرده بزرگ شد و در ابتدا قصد داشت مسیر کلیسایی را
دنبال کند، اما بعد از مدتی به حوزه سیاست و اقتصاد تغییر مسیر داد. او تحصیلات خود را در کالج سوربن به پایان رساند و
به مطالعه عمیق در زمینه‌های فلسفه، علوم سیاسی و اقتصاد پرداخت. تأثیرات عمیق از فیزیوکرات‌ها – که معتقد بودند
کشاورزی اساس ثروت ملی است – در دیدگاه‌های اقتصادی او نمایان شد.
تورگو و فیزیوکرات‌ها
تورگو از طرفداران پر و پا قرص فیزیوکراسی بود، مکتبی اقتصادی که اعتقاد داشت زمین و کشاورزی مهم‌ترین منابع تولید
ثروت در جامعه هستند. او در کنار فرانسوا کنه (François Quesnay) و وینسنت دو گورنی (Vincent de Gournay) به توسعه
این ایده‌ها کمک کرد. بر اساس دیدگاه‌های تورگو، مداخله دولت در بازار باید حداقل باشد و سیاست‌های اقتصادی باید به گونه‌ای
تنظیم شوند که تجارت آزاد و رقابت سالم را تشویق کنند.
اصلاحات اقتصادی تورگو در فرانسه
تورگو در سال ۱۷۷۴ توسط لوئی شانزدهم به‌عنوان کنترل‌کننده مالی فرانسه منصوب شد. در این دوره، او اصلاحاتی بنیادی در
سیستم مالی و اقتصادی کشور انجام داد که شامل موارد زیر می‌شد:
- لغو انحصارات اقتصادی: یکی از اولین اقدامات تورگو حذف انحصاراتی بود که در دست گروه‌های خاصی قرار داشتند. او معتقد بود که آزادی تجارت موجب افزایش رقابت، کاهش قیمت‌ها و رونق اقتصادی می‌شود.
- حذف نظام مالیاتی ناعادلانه: مالیات‌ها در فرانسه به‌شدت ناعادلانه توزیع شده بودند و فشار زیادی بر طبقات پایین جامعه وارد می‌کردند. تورگو تلاش کرد این سیستم را اصلاح کند و مالیات‌ها را به‌طور متعادل‌تری در بین تمام اقشار جامعه توزیع نماید.
- آزادسازی قیمت غلات: تورگو یکی از اولین اقتصاددانانی بود که ایده آزادسازی قیمت غلات را مطرح کرد. او اعتقاد داشت که قیمت غلات باید توسط نیروهای عرضه و تقاضا تعیین شود، نه مداخلات دولتی. با این حال، این اصلاحات با مخالفت شدید زمین‌داران و گروه‌های محافظه‌کار روبه‌رو شد.
- کاهش هزینه‌های دولت: یکی از برنامه‌های کلیدی تورگو، کاهش هزینه‌های غیرضروری دولت برای مقابله با بحران مالی فرانسه بود. این اقدام اگرچه منطقی بود، اما در دربار فرانسه که به تجمل و هزینه‌های گزاف عادت کرده بود، محبوبیتی نداشت.
چرا اصلاحات تورگو شکست خورد؟
اصلاحات تورگو با مقاومت شدید اشراف‌زادگان، کلیسا و گروه‌های قدرتمند اقتصادی روبه‌رو شد. حذف انحصارات و آزادسازی
قیمت غلات منجر به نارضایتی گروه‌های ذی‌نفع شد و اعتراضات گسترده‌ای در سراسر فرانسه به راه انداخت. در نهایت، در سال
۱۷۷۶، لوئی شانزدهم تحت فشار درباریان و اشراف تورگو را برکنار کرد و بسیاری از اصلاحات او لغو شد.
تأثیر تورگو بر اقتصاد مدرن
با وجود شکست اصلاحاتش در فرانسه، ایده‌های تورگو تأثیر شگرفی بر توسعه اقتصاد مدرن گذاشت. او یکی از اولین متفکرانی بود که اصول
اقتصاد کلاسیک را پایه‌گذاری کرد و بر اقتصاددانان بزرگی مانند آدام اسمیت تأثیر گذاشت. بسیاری از مفاهیمی که او مطرح کرد، امروزه نیز در اقتصاد جهانی به کار گرفته می‌شوند:
- اصل بازار آزاد: امروزه اکثر اقتصادهای پیشرفته بر اساس اصل آزادسازی بازارها فعالیت می‌کنند که مشابه پیشنهادات تورگو در قرن ۱۸ است.
- نقش رقابت در رشد اقتصادی: تورگو معتقد بود که رقابت باعث بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌ها می‌شود، نظریه‌ای که امروزه از اصول اساسی اقتصاد است.
- اصلاحات مالیاتی و عدالت اقتصادی: ایده‌های او در مورد اصلاحات مالیاتی و توزیع عادلانه مالیات همچنان در سیاست‌های مالی مدرن مطرح هستند.
نتیجه‌گیری
آن رابرت ژاک تورگو یکی از مهم‌ترین متفکران اقتصادی قرن ۱۸ بود که اگرچه اصلاحاتش در فرانسه به شکست انجامید، اما ایده‌های او بر تفکرات اقتصادی نسل‌های بعدی تأثیر بسزایی گذاشت. امروزه، سیاست‌های پیشنهادی تورگو همچنان در بسیاری از کشورهای دنیا مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند. شاید اگر اصلاحات او به سرانجام می‌رسید، فرانسه می‌توانست از بحران مالی که به انقلاب فرانسه منجر شد، جلوگیری کند. در هر حال، او به‌عنوان یکی از پیشگامان اقتصاد مدرن شناخته می‌شود که تأثیراتش همچنان پابرجاست.
