کاهش فشار مالیاتی بر تولید؛ گامی در راستای عدالت اقتصادی
افزایش شفافیت در نظام مالیاتی
بر اساس اعلام سازمان امور مالیاتی، طی سه سال اخیر، تغییرات گسترده‌ای در شیوه محاسبه و دریافت مالیات اعمال شده که منجر به کاهش روش‌های سنتی و مواجهه مستقیم ممیزان با مؤدیان شده است. در حال حاضر، بیش از ۷۰ درصد اظهارنامه‌های اشخاص حقوقی، بیش از ۸۰ درصد اظهارنامه‌های اشخاص حقیقی، ۹۵ درصد پرونده‌های مالیات بر عملکرد و ۱۰۰ درصد مالیات بر مستغلات به شکل هوشمند و سیستمی مورد بررسی قرار می‌گیرند.
این رویکرد جدید، عدالت مالیاتی را افزایش داده و به میزان قابل توجهی از فرارهای مالیاتی جلوگیری کرده است. مقامات مالیاتی تأکید دارند که این تغییرات باعث کاهش تخلفات و افزایش میزان درآمدهای مالیاتی دولت شده است.
کاهش ابطال مقررات مالیاتی
طبق اعلام رئیس کل سازمان امور مالیاتی، میزان ابطال مقررات مالیاتی توسط دیوان عدالت اداری در مقایسه با دو سال اخیر ۵۸ درصد کاهش یافته است. این کاهش به دلیل اصلاح فرآیند صدور مقررات و افزایش تعاملات بین سازمان امور مالیاتی و دیوان عدالت اداری حاصل شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ تنها ۲۷ مورد از مقررات درون‌سازمانی از سوی دیوان عدالت اداری ابطال شده است. این در حالی است که در دوره مشابه دو سال قبل، ۶۵ مورد از مقررات مالیاتی لغو شده بود. این کاهش نشان‌دهنده بهبود روند تنظیم و اجرای مقررات مالیاتی در کشور است.
راه‌اندازی سامانه مودیان و تأثیر آن بر مالیات‌ستانی
یکی از مهم‌ترین اقدامات صورت‌گرفته در راستای شفافیت مالیاتی، راه‌اندازی سامانه مودیان از دی‌ماه سال گذشته بوده است. بر اساس این طرح، کلیه صاحبان مشاغل مکلف به صدور صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان شدند. این اقدام به سازمان امور مالیاتی امکان می‌دهد تا فرایند دریافت مالیات را دقیق‌تر و منظم‌تر مدیریت کند.
طبق اعلام مقامات مالیاتی، هیچ افزایش پایه مالیاتی برای فروشندگان و خریداران در نظر گرفته نشده است، اما عدم صدور صورتحساب الکترونیکی مشمول جرائم مالیاتی خواهد بود. اجرای این طرح موجب افزایش شفافیت در معاملات تجاری و کاهش فرار مالیاتی شده است.
افزایش درآمدهای مالیاتی و کاهش وابستگی به نفت
آمارهای ارائه‌شده نشان می‌دهد که از ابتدای سال تاکنون، ۱۰۲۰ هزار میلیارد تومان از درآمدهای مالیاتی وصول شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۷ درصد رشد داشته است. همچنین، نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲ به ۷.۷ درصد افزایش یافته است.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرده است که سهم مالیات در بودجه سالیانه کشور از حدود ۳۰ درصد در سال ۱۴۰۰ به ۵۳ درصد در بودجه ۱۴۰۳ رسیده است. این افزایش بیانگر کاهش وابستگی بودجه کشور به درآمدهای نفتی و حرکت به سمت منابع مالیاتی پایدار است.
کاهش بار مالیاتی تولید و حمایت از فعالیت‌های مولد
بر اساس سیاست‌های جدید سازمان امور مالیاتی، حذف ممیزمحوری و جایگزینی آن با داده‌محوری و حسابرسی سیستمی موجب کاهش بار مالیاتی تولیدکنندگان شده است. این اقدام نه تنها به مؤدیان مالیاتی قانون‌مدار کمک کرده، بلکه به بهبود فضای کسب‌وکار و افزایش سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی نیز منجر شده است.
کاهش فشار مالیاتی بر بخش تولید، ریسک سرمایه‌گذاری در این حوزه را کاهش داده و به افزایش پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد برای تولیدکنندگان کمک کرده است. مقامات اقتصادی کشور معتقدند که این تغییرات به رشد اقتصادی و توسعه پایدار کمک خواهد کرد.
افزایش نظارت بر فرارهای مالیاتی
در کنار حمایت از فعالیت‌های تولیدی، سازمان امور مالیاتی و قوه قضاییه با ایجاد ساختارهای الکترونیکی و هوشمند، توانسته‌اند بخش قابل توجهی از فرارهای مالیاتی را شناسایی و متوقف کنند. طبق اعلام سازمان بازرسی، در سال گذشته با همکاری سازمان امور مالیاتی از ۴۶ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی جلوگیری شده است.
محمدهادی سبحانیان، رئیس کل سازمان امور مالیاتی، اعلام کرده است که در حوزه مبارزه با فرار مالیاتی، تمرکز اصلی بر شناسایی دانه‌درشت‌ها است. در این راستا، واحدهای اجرایی مبارزه با فرار مالیاتی در تمامی استان‌ها فعالیت خود را گسترش داده‌اند و از همکاری نهادهای امنیتی و نظارتی بهره می‌برند.
