تحقیقات آمریکا از تسلط چین بر صنعت کشتی‌سازی و پیامدهای آن
به گزارش خبرگزاری رویترز، دولت ایالات متحده به این نتیجه رسیده است که چین با استفاده از سیاست‌ها و اقدامات غیرمنصفانه، موفق به تسلط بر صنعت کشتی‌سازی جهانی شده است. این نتیجه پس از تحقیقات چندماهه دفتر نماینده تجاری آمریکا (USTR) منتشر شده است. این تحقیقات به درخواست اتحادیه کارگران فولاد آمریکا و چهار اتحادیه دیگر و بر اساس بند ۳۰۱ قانون تجارت آمریکا آغاز شد. طبق این بند، در صورتی که کشور خارجی اقداماتی “غیرمنصفانه” و “غیرقانونی” انجام دهد که به اقتصاد آمریکا آسیب برساند، این کشور می‌تواند اقدامات تنبیهی نظیر اعمال تعرفه بر کالاهای وارداتی را در دستور کار قرار دهد.
افزایش سهم چین در بازار کشتی‌سازی جهانی
بر اساس گزارش منتشرشده، چین در سال ۲۰۲۳ موفق شده است بیش از ۵۰ درصد از بازار ۱۵۰ میلیارد دلاری کشتی‌سازی جهان را به خود اختصاص دهد. این در حالی است که سهم این کشور در سال ۲۰۰۰ تنها ۵ درصد بوده است. این رشد چشمگیر عمدتاً به دلیل حمایت‌های گسترده مالی دولت چین، اعطای یارانه‌های کلان، محدودیت برای شرکت‌های خارجی و انتقال اجباری فناوری به شرکت‌های چینی بوده است.
کاهش ظرفیت کشتی‌سازی آمریکا
طبق آمارهای ارائه‌شده، تعداد کارخانه‌های کشتی‌سازی فعال در آمریکا از بیش از ۳۰۰ واحد در دهه ۱۹۸۰ به تنها ۲۰ واحد در حال حاضر کاهش یافته است. این کاهش ظرفیت باعث شده است که سهم آمریکا در بازار جهانی کشتی‌سازی به کمتر از ۱ درصد برسد. در همین حال، کشورهای کره جنوبی و ژاپن نیز پس از چین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کشتی در جهان شناخته می‌شوند.
نقش سیاست‌های حمایتی چین در تسلط بر بازار
محققان در گزارش خود به سیاست‌های حمایتی چین اشاره کرده‌اند. بر اساس این گزارش، دولت چین نه‌تنها با پرداخت یارانه‌های کلان، بلکه با اعمال سیاست‌هایی مانند سرقت مالکیت فکری، انتقال اجباری فناوری و ممانعت از ورود شرکت‌های خارجی، تلاش کرده است تا موقعیت خود را در بازار جهانی تقویت کند. یکی از بخش‌های مهم این گزارش تأکید دارد که دولت چین به‌صورت مصنوعی دستمزد کارگران این بخش را کاهش داده است تا هزینه تولید را پایین نگه دارد و در رقابت با کشورهای دیگر برتری داشته باشد.
واکنش احتمالی آمریکا
بر اساس اعلام منابع آگاه، دولت جدید ترامپ که هفته آینده به‌طور رسمی کار خود را آغاز می‌کند، ممکن است تعرفه‌هایی بر کشتی‌های ساخته‌شده در چین اعمال کند. این اقدام با هدف حمایت از صنایع داخلی و کاهش وابستگی به واردات کشتی از چین در دستور کار قرار گرفته است. همچنین گفته می‌شود اتحادیه‌های کارگری پیشنهاد داده‌اند که علاوه بر تعرفه‌های وارداتی، عوارض خاصی برای کشتی‌های ساخت چین در بنادر آمریکا اعمال شود. البته این تصمیم‌ها پس از یک دوره نظرخواهی عمومی و بررسی‌های دقیق اجرایی خواهد شد.
اقدامات پیشین دولت آمریکا
این گزارش در حالی منتشر شده است که دولت بایدن در سال‌های اخیر سیاست‌های تجاری سختگیرانه‌ای علیه چین اتخاذ کرده بود. ادامه اعمال تعرفه‌های دوران ترامپ و همچنین وضع محدودیت‌های صادراتی بر محصولات کلیدی نظیر تراشه‌های نیمه‌هادی، بخشی از تلاش‌های دولت آمریکا برای مهار قدرت اقتصادی چین بود. تحقیقات اخیر در ادامه این سیاست‌ها نشان‌دهنده اجماع دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در مورد لزوم بازسازی صنایع کلیدی آمریکاست.
نگرانی کارشناسان از آینده صنعت کشتی‌سازی
برخی کارشناسان معتقدند که بازسازی صنعت کشتی‌سازی آمریکا فرآیندی طولانی و پرهزینه خواهد بود. به گفته آن‌ها، این بازسازی به دهه‌ها زمان و سرمایه‌گذاری‌های چند میلیارد دلاری نیاز دارد. صرفاً اعمال تعرفه‌ها و عوارض نمی‌تواند باعث احیای این صنعت شود و نیاز به برنامه‌های جامع‌تری برای افزایش ظرفیت تولید و کاهش وابستگی به واردات وجود دارد.
تأکید بر همکاری با متحدان
در بخشی از این گزارش، به پیشنهاد همکاری آمریکا با متحدان خود برای افزایش ظرفیت تولید کشتی‌های نظامی اشاره شده است. رئیس ائتلاف تولید آمریکا در این رابطه گفت: «وابستگی بیش از حد به واردات، به‌ویژه در بخش‌های حساس نظامی، برای یک ابرقدرت مانند آمریکا غیرقابل قبول است.» او تأکید کرد که بازسازی صنعت کشتی‌سازی باید با حمایت دولت و همکاری بخش خصوصی و متحدان خارجی انجام شود.
این گزارش نشان می‌دهد که سلطه چین بر صنعت کشتی‌سازی جهانی همچنان چالشی بزرگ برای اقتصاد و امنیت ملی آمریکا به شمار می‌رود. تصمیمات آینده دولت ترامپ در این حوزه می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر روابط تجاری آمریکا و چین و همچنین بازار جهانی کشتی‌سازی داشته باشد.
