تأثیر مذاکرات عربستان بر قیمت دلار چقدر واقعی است و تا چه زمانی ادامه دارد؟ چه پارامترها و جریان‌های دیگری بر تأثیر مذاکرات عربستان بر قیمت دلار می‌افزایند یا آن را کم رنگ می‌کنند؟ در این مقاله سعی خواهیم کرد به این سوالات و دیگر سوالات مرتبط با قیمت دلار در سال ۱۴۰۲ بپردازیم.
وزیران امور خارجه ایران و عربستان صعودی در طول یک ماه گذشته مذاکرات حضوری و تلفنی تاریخی را برگزار کرده‌اند که تاثیرات شاخصی بر اقتصاد منطقه و بخصوص ایران خواهد داشت. تأثیر مذاکرات عربستان بر قیمت دلار از جمله شاخص‌ترین ماحصل‌های این مذاکرات خواهد بود که امکان توقف صعود و حتی نزول قیمت دلار را فراهم می‌کند.
عربستان همیشه قدرت غیرقابل انکاری در خاورمیانه بوده که دلیل اصلی این امر، نفوذ سیاسی آن در کشورهای عربی و قدرت سرمایه‌گذاری حاصل از فروش نفت این کشور است. عربستان بزرگترین تولید کننده نفت در گروه OPEC است و تصمیمات آن در کاهش یا افزایش تولید نفت، تأثیر مستقیمی بر قیمت نفت دارند.
درمقابل، ایران نیز نفوذ بالایی در کشورهای خاورمیانه دارد و مشابه عربستان، تحولات صنعت نفت ایران، قیمت نفت را مستقیما تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین، وضعیت تعاملی و سیاسی بین دو کشور نقشی بارزتر در تحولات سیاسی اقتصادی جهان و بخصوص خاورمیانه دارند.
مذاکرات اخیر ایران و عربستان
بنا بر اعلان وزارت امور خارجه ایران، در آخرین مذاکرات اخیر ایران و عربستان، وزیران امور خارجه دو کشور برای بازگشایی سفارت‌ها به توافق رسیده‌اند. این توافق در ادامه به همکاری‌های سیاسی، اقتصادی، گردشگری و صنعتی نیز توسعه خواهد یافت. همچنین، همکاری بخش خصوصی و ارائه ویزا به شهروندان، در اولویت‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
به گفته امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، مذاکرات اخیر “مثبت” بودهاند و پایداری، امنیت پایدار و توسعه منطقه از مهم‌ترین مباحث مورد بحث دوطرف بودهاند. این ملاقات، اولین جلسه سیاسی بین دو مقام عالی رتبه کشور در طول ۷ سال گذشته بوده است.
نقش چین در مذاکرات عربستان
مذاکرات عربستان با ایران با محوریت و میانجی‌گری چین انجام شده است. وزیر امور خارجه چین، چین گانگ، خشنودی این کشور از برقراری ارتباط دوباره ایران و عربستان با میانجی‌گیری چین را اعلام کرده است. درواقع، چین نیز از این مذاکرات و نتایج مثبت آن نفع می‌برد و به دنبال پیشی گرفتن از آمریکا در نفوذ اقتصادی و سیاسی در منطقه خاورمیانه است.
به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه چین، این کشور به میانجی‌گری و حمایت از مذاکرات عربستان و ایران ادامه خواهد داد و از قدرت رایزنی و امنیتی خود برای ثبات و تداوم این ارتباط استفاده خواهد کرد.
تأثیر مذاکرات عربستان بر قیمت دلار
مذاکرات عربستان عواقب سیاسی و اقتصادی زیادی برای منطقه و بخصوص دو کشور ایران و عربستان خواهد داشت. از دید ایرانیان اما، تأثیر مذاکرات عربستان بر قیمت دلار شاخص‌ترین معیار برای سنجش میزان تأثیر این ارتباط دوباره بر زندگی مردم و اقتصاد کلی کشور است.
برای درک بهتر تأثیر مذاکرات عربستان بر قیمت دلار، باید بر حاشیه این مذاکرات، نقش چین در برقراری آن و واکنش دنیا به این ارتباط پرداخت. بخصوص، تقابل سیاسی و اقتصادی چین و آمریکا تأثیر شاخصی بر نتایج این تعامل جدید ایران و عربستان و همکاری‌های آتی آن‌ها دارد.
قیمت دلار در سال ۱۴۰۲ و تأثیر مذاکرات عربستان بر آن
در حال حاضر، تحریم‌ها باعث کاهش قدرت ریال در برابر سایر ارزها شده‌اند و پس از طی یک رالی صعودی در اواخر سال ۱۴۰۱، دلار به ثباتی نسبی، اما نه کاهشی، رسیده است. به‌ویژه، مذاکرات ایران و عربستان شبیه یک ترمز عمل کرده و قیمت دلار را فعلا تثبیت کرده است.
موضوع دیگر همکاری ایران و عربستان در OPEC و کنترل بازار نفت است. آمریکا در حال حاضر بزرگترین تولیدکننده نفت دنیاست، اما این OPEC است که با اجماعی که تشکیل داده بیشترین کنترل را بر بازار نفت و زنجیره تأمین آن دارد. ازطرفی، عربستان و ایران دو محور اصلی اوپک هستند و مشارکت آن‌ها می‌تواند معادلات نفتی جهان را نیز دچار تحولی بنیادی کند.
بنابراین، چنانکه از وضعیت بازار دلار در اوایل سال ۱۴۰۲ مشخص است، توافق و ادامه مذاکرات عربستان و ایران باعث حفظ ثبات در روند قیمت ارز می‌شود. همچنین، اگر توافقات از حالت مذاکره و خبری به حالت سندی و اجرایی تغییر یابد، مطمئنا قیمت دلار روند نزولی را به خود خواهد دید.
نقش روسیه در تأثیر مذاکرات عربستان بر قیمت دلار
جنگ روسیه و اوکراین وارد فاز جدیدی شده و در این مرحله، نه نیروی نظامی، بلکه قدرت سیاسی و مانور اقتصادی است که قدرت جبهه‌های متقابل جنگ را مشخص می‌کند. با پیچیده‌تر شدن روند جنگ و تلفیق بیشتر تصمیمات سیاسی-اقتصادی با عملیات جنگی، بازارهای مالی تحولات شدیدتری را تجربه خواهند کرد و ترس از جنگی بزرگتر، امکان رکود شدیدتر را پررنگ‌تر می‌کند.
در یک سال و دو ماه اخیر، آمریکا و اروپا بارها و از مسیرهای مختلف روسیه را تحریم کرده‌اند. با وجود این، سیستم بانکی روسیه از هم نگسسته است و برعکس، بانک‌های بزرگ آمریکا مانند بانک سیلیکون ولی بودهاند که دچار ورشکستگی شده‌اند.
با این حال، اقتصاد روسیه به بالاترین سطح از انزوا رسیده و همین امر تلنگری بر سیاست‌های اقتصادی چین و تلاش آن برای ایجاد پشتوانه‌های سیاسی مستحکم‌تر در مناطق مختلف جهان بوده است. مذاکرات عربستان و ایران از آن جمله اجماع‌هایی است که با میانجی‌گری چین و برای کاهش نفوذ آمریکا در منطقه صورت گرفته است.
با این اوصاف، باید منتظر ماند و تصمیمات آمریکا و اروپا در قبال سیاست‌های مشارکتی چین و تصمیمات روسیه در جنگ اوکراین را شاهد بود. هر کدام از این دو معیار، تأثیر شاخصی بر قیمت دلار در سال ۱۴۰۲ خواهند داشت.
سطح تعاملات آتی ایران و عربستان
تأثیر مذاکرات عربستان بر قیمت دلار در ایران به سطح تعاملات آتی ایران و عربستان پس از اولین ملاقات در پکن و توافقات دو طرف نیز مرتبط است. دو تیم تخصصی از وزارتخانه‌های دو کشور قرار است در ماه‌های آینده بر روی شیوه بازسازی روابط و ایجاد تعاملات جدید کار کنند.
بخصوص، قرار است ویزاهای شهروندی دوباره قابل ارائه باشد و فقط منوط به زمان حج و زائران نباشد. همچنین، پروازهای بین دو کشور در کانون مذاکرات بوده و انتظار می‌رود در اولین توافقات، پروازهای تهران – ریاض از سر گرفته شوند.
همچنین، و بنا بر گفته سخنگوهای وزارت امور خارجه ایران و عربستان، قرار است تیم‌های تخصصی بر روی مشارکت صنایع و شرکت‌های دولتی و خصوصی تمرکز کنند و امکان سرمایه‌گذاری دوجانبه و تبادل فناوری فراهم شود.
هرچقدر میزان تعاملات بیشتر باشد و مذاکرات به قرارداد و اجرا برسند، تأثیر مذاکرات عربستان بر قیمت دلار بیشتر خواهد بود و اواسط سال ۱۴۰۲ را با روندی نزولی یا حداقل پایدار در ارزش دلار سپری خواهیم کرد.
آینده‌ای متفاوت برای خاورمیانه در سایه مذاکرات ایران و عربستان
هم‌زمان با اخبار توافق اولیه ایران و عربستان برای شروع همکاری‌هایی که از سال ۲۰۱۶ متوقف شده بودند، زمزمه‌هایی درباره آینده متفاوت خاورمیانه به گوش می‌خورد. ایران و عربستان برای سال‌ها قدرت غالب منطقه بودهاند و تأثیر زیادی بر سیاست‌ها و عملکرد اقتصادی کشورهای این منطقه داشته‌اند.
با شروع مذاکرات ایران و عربستان، انتظار می‌رود جدی‌ترین چالش‌ها بر سر توافقات بعدی، نحوه تعامل این دو کشور درباره وضعیت، شیوه مشارکت و ثبات کلی در کشورهایی چون عراق، سوریه و یمن باشد. هر دو کشور در این مناطق نفوذ زیادی دارند و هرگونه مذاکره‌ای مطمئنا به مسائل کنونی این کشورها نیز خواهد پرداخت.
همچنین، برای بسیاری از کشورهای خاورمیانه و حتی ترکیه، قدرت دلار یک وزنه سنگین بر اقتصاد کشورهاست. بنابراین، انتظار می‌رود که در سایه این مذاکرات و تعاملات ایران و عربستان در قالب OPEC، و با همکاری چین، مشارکت‌های بعد با دایره وسیع‌تر از کشورها محقق شود.
قیمت دلار در سال ۱۴۰۲
در یک ماه گذشته، قیمت دلار حول ۵۰ هزار تومان نوسان داشته ولی صعود و نزول‌های شدید را به خود ندیده است. بخصوص، تأثیر مذاکرات عربستان بر قیمت دلار آنقدر قابل‌توجه بوده که انتظار می‌رود تا زمانی که خبری منفی و تأیید شده از آن به گوش نرسد، این ثبات حفظ شود.
سیاست اقتصاد دوم دنیا چین، نیز به گونه‌ای رقم خورده که برای تقابل با قدرت نافذ آمریکا و ارز دلار، دست به طراحی سیستم‌های پرداخت و معاملاتی متفاوت در سطح جهانی بزند. برای مثال، چین و روسیه به دنبال ایجاد یک واحد پولی مشترک و مختص انجام معاملات فی‌مابین و با کشورهای مختلف در سراسر جهان‌اند.
در صورتی که این واحد پولی با موفقیت ایجاد گردد، قیمت دلار در سال ۱۴۰۲ با نزول قابل‌توجهی همراه خواهد بود. با این حال، چین تعاملات زیادی با شرکت‌های آمریکایی و اروپایی دارد و هسته اقتصاد آن از بازارهای آن‌ها می‌گذرد. بنابراین، حتی در حضور یک ارز جدید و مستقل از دلار، اقتصاد این کشور همچنان به دلار و ارزش آن وابسته است.
مذاکرات منطقه‌ای و با مشارکت چند کشور محدود نیز می‌تواند به رواج صنعت کشورها کمک کند، اما دلار همچنان در کانون معاملات و ابزار اصلی در تعریف‌های مالی آن‌هاست. درنتیجه، این کشورها همچنان به اروپا و آمریکا نیاز دارند و امکان ساخت قدرت‌های ایزوله و پایدار دور از انتظار است.
دنیای رمزارز و امکان چرخش اقتصادی
قیمت دلار در سال ۱۴۰۲ همچنین، از وضعیت بازارهای رمزارز و میزان مشارکت کشورها و سرمایه‌گذاران در آن تأثیر می‌گیرد. تقریبا تمام فناوری‌ها به دنبال دیجیتالی کردن صنایع و سیستم‌های تولیدی و خدماتی هستند و هیچ سیستم مالی نمی‌تواند عملکرد دیجیتالی بهتری از انواع مبتنی بر بلاک‌چین داشته باشد.
آمریکا و کشورهای اروپایی در چند سال اخیر سعی کرده‌اند با بازارهای رمزارز به تعامل برسند و معادل‌های دیجیتال پولی خود را وارد این بازارها کنند. بنابراین، اگر کشورهای دیگر می‌خواهند از هم اکنون سهم خود از این اقتصاد جدید و آینده‌دار را اکتساب کنند، باید راهکارهایی مشابه را در پی بگیرند.
مذاکرات ایران و عربستان می‌تواند اولین گام این دو کشور غنی از مواد خام برای سرمایه‌گذاری در فناوری‌های مرتبط با دنیای دیجیتال و بخصوص مالی غیرمتمرکز باشد. بخصوص، چین فعالیت‌های گسترده‌ای در این حوزه دارد و مفاهیمی چون قراردادهای هوشمند می‌تواند سازوکار جدیدی در زنجیره‌های تأمین و تعاملات بین کشورها ایجاد کند.
جمع‌بندی:
به‌‌طور کلی، انتظار می‌رود تأثیر مذاکرات عربستان بر قیمت دلار تا چند ماه آینده از سال ۱۴۰۲، ارزش دلار را از نوسان‌های شدید و ناگهانی مبرا سازد. با وجود این، پارامترهای زیادی بر این ثبات تأثیر می‌گذارند که اصلی‌ترین آن‌ها واکنش آمریکا و اروپا به توافق ایران و عربستان و نقش چین به عنوان واسطه است.