دو واژه انگلیسی Finance و Economy به شیوه‌ها و برای کاربردهای متفاوت ترجمه شده‌اند. کلماتی چون مالی، مالیه، دارایی، مال، امور مالی و امور دارایی برای Finance در رشته‌های مختلف علمی و کاربردی استفاده شده است. برای Economy نیز واژه‌های اقتصاد، علم اقتصاد، صرفه جوبی و امثال آن‌ها به‌کار گرفته می‌شود. اما تفاوت این دو واژه از نظر مفهوم، علم و فرایندهایی که در قالب این واژه‌های مطرح می‌شوند، چیست؟
به عنوان شاخه‌ای از علوم اجتماعی، تمرکز اقتصاد بیشتر بر تصویر کلان، طرح و پاسخ دادن به سوالات کلی در مورد رفتار انسان در تخصیص منابع واقعی مثل پول، زمین و هر نوع دارایی دیگر است. این در حالی است که تمرکز امور مالی بیشتر بر تکنیک‌ها و ابزارهای مدیریت پول است.
اقتصاد و مالی هر دو به چگونگی ارزیابی ریسک موجود در فعالیت شرکت‌ها، بازدهی آن‌ها و کارایی رویکرد سرمایه‌گذاران می‌پردازند. اقتصاد بیشتر جنبه تئوری و مالی بیشتر عملی است؛ با وجود این، در دو دهه گذشته اقتصاددان‌ها نیز عملگراتر شده‌اند.
برای یک مقایسه، فلسفه یک علم و خود آن علم را مدنظر قرار دهید. فلسفه علم به همه جوانب علم و بایدها و نبایدهایش می‌پردازد. هدف فلسفه تثبیت ماهیت و چرایی مولفه‌های مختلف در آن علم است. اما خود علم موردنظر بر دنیای واقعی، امکان پردازش تئوری و انجام آزمایشات قابل لمس تمرکز خواهد داشت. اقتصاد شبیه فلسفه‌ای برای مالی است، با این تفاوت که در اقتصاد جنبه عملگرایی کمی پررنگ‌تر از فلسفه است.
این دو رشته از برخی جهات باهم همگرا هستند. در شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و خصوصی، هم به اقتصاددان نیاز هست هم متخصصان امور مالی استخدام می‌شوند. با این حال، اقتصاددان‌ها تعدادشان به مراتب کمتر است، به مسائل کلی‌تر می‌پردازند و محاسبات آن‌ها عمدتا جنبه تئوریک دارد.
مالی (Finance)
امور مالی را می‌توان حتی شاخه‌ای از اقتصاد دانست، آنجا که علم از فلسفه‌اش جدا می‌شود و با دنیای واقعی ارتباط می‌گیرد، اما ریشه‌هایش در فلسفه باقی می‌مانند. از اصلی‌ترین وظایف متخصصان مالی مدیریت، ایجاد و مطالعه مفهوم پول است. علاوه بر این، مدیریت بانکداری، اعتبار، سرمایه‌گذاری، دارایی‌های افراد و شرکت‌ها نیز برعهده متخصصان مالی است. امور مالی را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد:
- مالیه عمومی
- مالیه شرکتی
- مالیه شخصی
امور مالی معمولا به مطالعه قیمت‌ها، نرخ‌های بهره، جریان‌های پولی و بازارهای مالی، مثل بورس، می‌پردازد. به‌طور دقیق‌تر، تمرکز مالی بر ارزش زمانی پول، نرخ بازده، هزینه سرمایه‌گذاری، ساختارهای مالی بهینه و تعیین کمیت ریسک است.
امور مالی یک شرکت به مدیریت دارایی‌ها، بدهی‌ها و درآمدهای کسب و کار می‌پردازد. از سرمایه‌گذاری در سهام گرفته تا ترتیبات اعتباری و تامین مالی، امور مالی به هر عنصری از فعالیت‌های شرکت که پول و دارایی در آن دخیل است، دسترسی، نظر و تاثیر دارد.
اقتصاد (Economy)
اقتصاد یکی از علوم اجتماعی است که به مطالعه تولید، مصرف و توزیع کالا‌ها، از هر نوع، می‌پردازد و هدف اصلی آن توضیح چگونگی عملکرد اقتصادهای کوچک و بزرگ و نحوه تعامل مردم است. با وجود اینکه اقتصاد را علمی اجتماعی و فلسفه محور می‌دانند، اقتصاد مدرن به‌شدت با ریاضی ادغام شده و کمیت‌ها با کیفیت‌ها هم‌راستا شده‌اند. اقتصاد به دو شاخه اصلی زیر تقسیم می‌شود:
- اقتصاد کلان
- اقتصاد خرد
در اقتصاد کلان هدف تفکر و استدلال درباره کلیت چگونگی و نحوه پیاده‌سازی اقتصاد است. در این بخش از اقتصاد، پدیده‌های مختلفی چون تورم، درآمد ملی، تولید ناخالص داخلی (GDP) و نرخ‌های بیکاری کشور مطالعه می‌شوند.
اقتصاد خرد مطالعه گرایش‌های اقتصادی است. مساله در اینجا پیش‌بینی عواقب انتخاب‌هایی است که افراد و شرکت‌ها در مورد دارایی‌های خود می‌کنند. چنانکه اقتصاد کل به رفتار کلی در اقتصاد می‌پردازد، اقتصاد خرد بر عوامل کوچکتری تمرکز دارد که بر انتخاب‌های افراد و شرکت‌ها تاثیر می‌گذارند.
مثالی برای درک بهتر
فرض کنید شما یک اقتصاددان هستید و می‌خواهید یک خودرو نو بخرید. متریک‌هایی که مدنظر قرار خواهید داد، به عنوان یک اقتصاددان، شامل موارد زیر خواهند بود:
آیا شغل دارید؟ اگر ماشین بخرید و به‌دلیل خرید ماشین شغل خود را از دست بدهید، پیدا کردن شغل جدید چقدر برای شما سخت خواهد بود؟ آیا بیکاری در شهر شما نرخ بالایی دارد؟ قیمت ماشین در شهر شما چقدر است؟ آیا خودرو در شهرهای دیگر ارزان‌تر است؟ آیا در انبار شرکت‌های خودروسازی به اندازه همه خریدارن خودرو وجود دارد؟ درصورت نیاز به گرفتن وام، چه نرخ بهره‌ای باید پرداخت کنید؟ آیا قصد واردات خودرو از کشور دیگری را دارید، اگر بله، با چه ارزی باید پرداخت کنید و نرخ ارز چقدر است؟
بعد از این همه سوال و جواب کردن از خود، هنوز نمی‌دانید چه خودرویی را انتخاب کنید! بنابراین به دوست خود که دانشجوی رشته مالی است مراجعه می‌کنید. دوست شما کمک می‌کند تا به سوالات زیر جواب دهید:
چقدر پول برای خرید ماشین دارید؟ وضعیت بدهی‌های شما چگونه است؟ اجاره خودرو بهتر است یا خرید آن؟ خودرو پس از چه مدتی ارزش خود را از دست می‌دهد؟ آیا خرید این خودرو با توانایی شما در بازپرداخت وام‌هایتان تداخل دارد؟ اگر به‌جای خرید خودرو پول خود را در بانک سپرده‌گذاری کنید، چقدر سود دریافت می‌کنید؟
ترکیب این سوالات و جواب‌های آن‌ها به شما کمک می‌کنند بهترین تصمیم را در خرید خودروی نو خود بگیرید.
با این مثال می‌توان درک بهتری از سازوکار و شیوه تحلیل اقتصادی و مالی داشت. درنتیجه، می‌توان دریافت که دانش اقتصادی و مالی دو مولفه متمایز، اما با ویژگی‌ها و اهداف مشترکی هستند. به‌طور خلاصه، مالی شبیه یک ماشین حساب هوشمند و همه‌کاره است که محاسبات ذهنی یک اقتصاددان را به قالبی ریاضی و قابل اندازه‌گیری می‌برد.