NFT یا همان Token Fungible-Non دارایی دیجیتال منحصر به فردی است که با ماهیت یک توکن غیرقابل تعویض، عرضه کنندگان و خریداران را در بازار اقتصاد هنر قادر می‌سازد که مبادلات خود را بر بستر بلاکچین انجام دهند. امروزه با توسعه محیط متاورس، ماهیت‌های دیجیتالی چون NFTها به شدت در حال گسترش هستند. این محصولات فناوری و اقتصاد غیرمتمرکز، آینده دارترین آثار هنری مدرن هستند که شبیه یک پل دیجیتال، آثار هنری کلاسیک را از واقعیت فیزیکی خود به یک ماهیت دیجیتال منتقل می‌کنند. توکن‌های غیرقابل تعویض تلفیقی از سبک و ایده هنری و مشارکت در شبکه‌های بلاکچین‌اند. قالب‌های هنری NFT شامل طرح‌های دیجیتال، نقاشی، موسیقی، فیلم، شعر یا کتاب هستند. هر NFT کد مشخص و متاداده خاص خود را دارد؛ بنابراین، امکان تعویض و تغییر در ماهیت آنها وجود ندارد. برای سالها، جعل و نقض مالکیت آثار هنری یک معزل بزرگ در دنیای هنر بود اما NFT با حذف امکان تغییر در مالکیت معنوی اثر، این مشکل اساسی را رفع کرده است. درواقع، NFTها تبدیل آثار هنری یا دیجیتال به توکن‌هایی هستند که بتوان آنها را در بلاکچین تعریف و مبادله کرد. از طرفی، توکن‌ها کدهای کامپیوتری هستند که در قالب قراردادهای هوشمند مالکیت آنها منتقل می‌شود. برای مثال، شما می‌توانید تصویری از نقاشی مونا لیزا را به یک کد کامپیوتری تبدیل کنید، به پازل توکن‌های یک بلاکچین تعریف نمایید و در نهایت، مالکیت آن را در بازار معاملات رمزارز بین شبکه معامله گران تقسیم کنید.
نمونه‌هایی از انواع NFT
تقریبا می‌توان برای هر چیزی یک توکن غیرقابل تعویض تعریف کرد، اما هر چیزی از جانب بازار خرید و فروش رمزارزها مورد استقبال قرار نمی‌گیرد. بخصوص، کاریزمای اثر یا هنرمند آن، پیچیدگی و جزئیات NFT، کد و بلاکچین معرف آن و… بر موفقیت این آثار هنری دیجیتال تأثیر گذارند. موارد زیر شاخص‌ترین خانواده‌ها از هنر دیجیتال هستند که دنیای NFT را تعریف کرده‌اند.
کلکسیون‌ها و دامنه، NFT های محبوب
NFTهایی چون Crypto ،Club Yacht Ape Boared Punks و Panda Pudgy که مجموعه‌هایی چند صد یا هزارتایی از تصاویر، اموجی یا آواتار هستند. این نوع از توکن‌های غیرقابل تعویض، اولین نمایندگان هنر دیجیتال در بستر بلاکچین بودند که در ابتدا به سخره گرفته شدند، سپس پذیرفته و در نهایت به دارایی‌هایی میلیون دلاری تبدیل شدند. یکی از جدیدترین انواع NFTها، دامنه‌های صفحات وب هستند که با گسترش اینترنت و کاهش دسترسی به اسامی خاص، به کالایی قابل مبادله و از جنس NFT تبدیل شده اند. این نوع از NFT همچنین، نوعی از تعریف جدید برند در قالب مکتب‌های هنری هستند. به عبارتی، نام، عبارات، حروف، آدرس و صفحات اینترنت به عنوان یک کل، یک ذات یکتا دارند که باعث ارزشمند بودن آنها می‌شود.
تفاوت توکن‌های غیرقابل تعویض با رمزارزها
به طور کلی، NFTها و رمزارزها با یک زبان برنامه نویسی به وجود می‌آیند، اما این تمام تشابه آنها در مقایسه با هم است. پول فیات و رمزارز تعویض پذیر است، یعنی می‌توان آنها را با یکدیگر مبادله کرد. آنها همچنین، از نظر ارزش یکسان هستند، یک دلار همیشه یک دلار است و یک بیتکوین همیشه یک بیتکوین است، حتی وقتی میلیون‌ها بیتکوین یا اسکناس یک دلاری وجود داشته باشد. در نقطه مقابل آنها، NFT ماهیت غیرقابل تعویض دارد، یعنی هر NFT یک موجودیت منحصر به فرد دارد که نمی‌توان آن را با NFT دیگر، حتی از همان خانواده و از همان خالق، مبادله هم ارز کرد. این همان ویژگی از NFTهاست که باعث می‌شود آنها مطلوب‌ترین ابزار بلاکچین برای تعریف هنر دیجیتال یا انتقال آن بر بستر بلاکچین باشند. ارزش NFTها را بازار و مناقصه‌های آن تعیین می‌کند. در برخی موارد، آنها نماینده دارایی‌ها و آثار هنری فیزیکی هستند؛ در مواردی دیگر، آنها کدهای یک اثر دیجیتال‌اند که هیچ ماهیت فیزیکی پشتیبان آن نیست و فقط کد است و کد به فروش می‌رسد.
در مارس ۲۰۲۱، NFT مشهور The :Everydays First 5000Days از Mike Winkelmann به ارزش ۶۹.۳ میلیون دلار فروخته شد. این ثبت تاریخی، یک انقلاب در هنر دیجیتال و آغازی بر توسعه نمایی حضور آن در بازارهای نوینی چون رمزارزها بود. به ویژه، وینکلمن که به سومین هنرمند در لیست گران‌ترین هنرمندان زنده جهان صعود کرد.
مشاهیر، ساز و آواز و عکاسی نیز به میدان می آیند
یکی از پرطرفدارترین و زنده‌ترین مجموعه‌ها، NFTهای بخش عکاسی هستند که در قالب توکن در بلاکچینهایی چون اتریوم عرضه می‌شوند و بازار معاملاتی بسیار گرمی دارند. هنرمندان حوزه موسیقی می‌توانند برای آثار خود توکن سازی کنند و در بستر بلاکچین آنها را به فروش برسانند. هیچ تحولی در حوزه موسیقی، چنین قدرتی به خالقان آثار آن در سراسر جهان نمی‌دهد؛ جایی که محصول فقط به صرف مخاطب داشتن می‌تواند برای هنرمند آن درآمدزایی کند و ماندگاری سبک آن تضمین شود. این خانواده، از کاریزما و شهرت افراد نامی در هنر، علم، ورزش و… برای تعریف توکن و خرید و فروش آن در بازار معاملات رمزارز بهره می‌گیرند. البته اکنون گل سر سبد تمام این آثار هنر دیجیتال بر بستر بلاکچین، ماهیت‌های مجازی است که به دارایی‌هایی دیجیتال و متاورسی بدل شده‌اند. از طول و عرض جغرافیایی و نقشه‌های هوایی از مناطق مختلف تا اماکن موجود در بازی‌های کامپیوتری، تقریبا می‌توان هر موجودیت مجازی را به عنوان یک NFT تعریف و از آن درآمدزایی کرد.
هنر یعنی خلاقیت و خلاقیت به معنی ظهور ماهیت‌های جدید است. قدرت بالای NFT در همه‌گیر بودن آن، شبکه‌ای بودن شیوه مشارکت و نزدیکی به مفاهیم نوین در اقتصاد دیجیتال است. تقریبا هر کسی می‌تواند خالق این توکن‌ها باشد و هر کسی می‌تواند در خرید آثار برجسته آن سهمی داشته باشد.
نگاهی به بازار معاملات NFT
سال ۲۰۲۱، سال تجربه صعودهای تاریخی و شکستن تمام رکوردها در بازار معاملات ارز دیجیتال بود. با این حال، پس از سقوط بیتکوین از ۶۰ هزار دلار به ارقام کمتر از ۲۰ هزار دلار، سایر اعضاء این بازار و ازجمله NFTها نیز با نزول همراه شدند. در مارس ۲۰۲۱ NFT، مشهور First The :Everydays 5000 Days از Winkelmann Mike به ارزش ۶۹.۳ میلیون دلار فروخته شد. این ثبت تاریخی، یک انقلاب در هنر دیجیتال و آغازی بر توسعه نمایی حضور آن در بازارهای نوینی چون رمزارزها بود. به ویژه، وینکلمن که به سومین هنرمند در لیست گران‌ترین هنرمندان زنده جهان صعود کرد. به گزارش سایت com.NonFungible، تنها در سال ۲۰۲۰، میزان معاملات NFT نزدیک به ۳۰۰ درصد افزایش یافته و به ۲۵۰ میلیون دلار رسیده بود. در حال حاضر، آثاری که بر روی بلاکچین اتریوم ساخته و در پلتفرم OpenSea عرضه شده‌اند، ارزشی بالغ بر ۹۰۰ میلیون دلار دارند. ارزش بازار کلی NFT به مراتب از این رقم بیشتر است و این ارزش، هر روز رکوردهای جدیدی را به جای می‌گذارد. به طور میانگین، روزانه ۵۰۰۰ توکن غیرقابل تعویض خرید و فروش می‌شوند. درآمد روزانه از فروش آنها بیشتر از ۱۵ میلیون دلار است. OpenSea با ۲۷ هزار معامله‌گر فعال روزانه، بزرگترین پلتفرم عرضه این محصولات هنری است.
تأثیرات آثار هنری NFT بر هنر دیجیتال
هنر یعنی خلاقیت و خلاقیت به معنی ظهور ماهیت‌های جدید است. قدرت بالای NFT در همه‌گیر بودن آن، شبکه‌ای بودن شیوه مشارکت و نزدیکی به مفاهیم نوین در اقتصاد دیجیتال است. تقریبا هر کسی می‌تواند خالق این توکن‌ها باشد و هر کسی می‌تواند در خرید آثار برجسته آن سهمی داشته باشد. هر سال هزاران توکن جدید به شبکه‌های بلاکچین معرفی می‌شوند و بازار آن در حال تبدیل شدن به بزرگترین قطب مناقصه‌های هنر دیجیتال است. درواقع، اصلی‌ترین فایده توکن کردن آثار دیجیتال، افزایش کارایی ابزار و فضای مالی بازارهای خرید و فروش آنهاست. بخصوص، بلاکچین باعث استقرار نظام همتا به همتا و حذف سازمان‌ها و دلال‌های واسطه‌ای در معاملات هنری می‌شود.
افزایش میزان سرمایه‌گذاری در حوزه هنر
مهمترین مانع در توسعه هنر، کمبود سرمایه هنرمندان و حمایت سرمایه داران از آن است. NFTها تعریف دیگری از ورود نقدینگی و قدرت مالی به حوزه هنر بودند. اکنون، هنرمندان می‌توانند از توان مالی مجموعه طرفداران هنر خود بهره بگیرند و با وابستگی و گرایش کمتری به خلق آثار جدید بپردازند. علاوه بر این، تعریف جدیدی از فروش املاک در حال شکل‌گیری است که مبتنی بر آن، دارایی‌های ملکی را می‌توان در قالب قراردادهای هوشمند و با انعطاف بیشتری در طراحی و انتخاب زمین به فروش رساند. به طور دقیقتر، سالهای آینده شاهد ظهور اسناد دیجیتال به جای سندهای کاغذی خواهیم بود. اسنادی که قابل جعل نیستند، با یک شبکه قدرتمند حمایت می‌شوند و دسترسی به آنها از هر نقطه از جهان ممکن است.
تهدیدات NFT برای هنر
در وجه اول، NFT یعنی کد، کدهایی که بر بستر اینترنت به اشتراک گذاشته می‌شوند. این کدها اگرچه با قدرت رمزنگاری پشتیبانی می‌شوند، اما هکرها نشان داده‌اند که بلاکچین‌ها مصون از تهدیدات امنیتی و هک شدن اطلاعات آنها نیستند. اگر یک اثر هنری دیجیتال توکن شده هک شود، تمام زحمات هنرمند آن به هدر می‌رود. علاوه بر این، بر وجه و اعتبار پلتفرم‌های عرضه آثار هنری لطمه شدیدی وارد می‌شود و مردم تمایل کمتری به این نوع آثار و خرید آنها خواهند داشت. مشکل دیگر، از بین رفتن ماهیت هنر به دلیل دیجیتالی شدن بیش از حد آن است. تقریبا تمام آثار هنری، یک سیر و روح کلاسیک و فارغ از فناوری را در خود دارند. به آثار فاخر نقاشی بنگرید، به قطعات نافذ موسیقی، به عکس‌هایی که در لحظه شکار شده‌اند و… دیجیتالی شدن بیش از حد می‌تواند شکاف بزرگی بین این روح دیرینه هنر و انسان جویای آن ایجاد کند. درنهایت، توکن‌های غیرقابل تعویض انقلابی در خلاقیت و آینده دیجیتالی شدن جهان در حوزه هنر هستند. آنها مسیرهای جدیدی برای ورود نقدینگی به دنیای هنر ایجاد کرده‌اند، هنرمند و طرفداران آنها را هزاران قدم به یکدیگر نزدیک کرده‌اند و منطبق‌ترین ابزار برای استقرار متاورسی هستند که انسان هزاران سال و در قالب‌هایی چون زندگی موازی به دنبال کشف آن بوده است. با این حال، شبیه هر فناوری دیگری، گسیخته شدن ریسمان کنترل فناوری و هوش مصنوعی می‌تواند هرآنچه دیجیتالی شدن برای هنر به ارمغان آورده به مانند حمله مغول به تلی از خاکستر تبدیل کند. بنابراین، مدیریت نفوذ فناوری در هنر باید با تمرکز بر حفظ اصالت هنر و حفظ ماهیت‌های اصلی و انسانی آن باشد.
