یکی از رویکردهای سلامت دیجیتال، اینترنت اشیا پزشکی ofMedicalThings Internet)IoMT)، شامل مجموعهای از فناوریهاست که طیف وسیعی از تجهیزات و حسگرها را فعال و برای تعامل بین آنها از زیرساخت ترکیبی شبکههای محلی، گسترده و اینترنت استفاده میشود، میباشد. این فناوری فرصتهای جدیدی برای متخصصان بهداشت و درمان و بیماران خود مراقبتیارائه میکنند.
دستگاههای مبتنی بر اینترنت اشیا پزشکی مجهز به حسگرها، دادههای بیمار را جمعآوری میکند، این اطلاعات به یک سامانه نرمافزاری ارسال میشود تا متخصصان بهداشت و درمان یا خود بیماران بتوانند آنها را مشاهده و پس از تجزیه و تحلیلهای لازم، تصمیمگیری و اقدام مناسب انجام گردد.
نظارت از راه دور بر بیمار
دستگاههای مجهز به فناوری اینترنت اشیا میتوانند بهصورت برخط شاخصهای سلامتی مانند ضربان قلب، فشار خون، دمای بدن، و موارد دیگر را از بیمارانی که بهصورت فیزیکی در یک مرکز درمانی حضور ندارند، جمعآوری کنند.
کنترل دیابت
با توجه به اینکه مطابق آمارها، جمعیت مبتلایان به دیابت در کشور عزیزمان رو به افزایش است، نظارت بر سطح گلوکز این افراد به روش سنتی دشوار است و کارآمدی لازم را نیز ندارد. از سویی بررسی سطوح گلوکز و ثبت دستی نتایج ناخوشایند است، افزون بر آن با این روش سطح گلوکز بیمار فقط در زمان ارائه آزمایش گزارش میشود. در صورتیکه اگر نوسانات زیادی وجود داشته باشد، آزمایش دورهای ممکن است برای تشخیص اختلال، کافی نباشد.
نظارت بر بهداشت کادر درمان
در روشهای سنتی، راه مناسبی برای اطمینان از اینکه ارائه دهندگان خدمات بهداشتی و بیماران در مراکز درمانی دستهای خود را میشویند وجود ندارد. این در حالی است که امروزه بسیاری از بیمارستانها و مراکز خدمات درمانی در جهان از فناوری اینترنت اشیا استفاده میکنند تا هنگام ورود افراد به اتاقهای بیمارستان به آنها یادآوری شود که دستهای خود را ضدعفونی کنند. این دستگاهها میتوانند شیوه نامههایی در مورد بهترین روش ضدعفونی کردن برای کاهش خطرات در مورد یک بیمار خاص ارائه کنند. و نرخ عفونت را در بیمارستانها تا بیش از ۶۰ درصد کاهش دهند.
افزایش بهرهوری و صرفه جویی در هزینه
دستگاههای مرتبط با اینترنت اشیا پزشکی میتوانند فرآیندهای مراقبتهای بهداشتی مختلف را خودکار کنند، گردش کار را ساده کنند و وظایف دستی را برای متخصصان مراقبتهای بهداشتی کاهش دهند. این میتواند به بهبود کارایی عملیاتی، کاهش خطاها و در نهایت صرفه جویی در هزینه برای سازمانهای مراقبتهای بهداشتی منجر شود.
سه ابزار کلیدی مجهز به اینترنت اشیا در بخش سلامت
دستگاههای پوشیدنی (devices wearable)، متداولترین نوع دستگاه مجهز به اینترنت اشیا در بخش بهداشت و درمان هستند، با این وجود، دستگاههایی دیگری نیز وجود دارند.
حسگرهای بلعیدنی:
جمعآوری دادهها از درون بدن انسان معمولا موضوع حساسی است. این وسایل باید به اندازهای کوچک باشند که به راحتی بلعیده شوند. آنها همچنین باید بتوانند بصورت مناسب و بهداشتی در بدن انسان شناور باشند یا حرکت کنند. با استفاده از حسگرهای قابل بلع، جمعآوری اطلاعات از دستگاه گوارش و سایر اندامها به روش آسانتری امکانپذیر است. برای مثال، این حسگرها اطلاعاتی در مورد سطح PH معده ارائه یا به شناسایی دقیق منبع خونریزی داخلی کمک میکنند.
اسپریهای تنفسی متصل:
چنین اسپریهایی علاوه بر اینکه بر دفعات حملات ناگهانی آسم نظارت میکنند، با گردآوری دادهها از محیط به ارائهکنندگان خدمات بهداشت و درمان کمک میکنند که بتوانند تشخیص دهند چه چیزی باعث حمله شده است. افزون برآن وقتی بیماران اسپری را جا میگذارند یا به صورت صحیح از آن استفاده نمیکنند، به آنها هشدار داده میشود.
جراحی رباتیک:
با استقرار رباتهای کوچک متصل به اینترنت در داخل بدن انسان، جراحان میتوانند روشهای پیچیدهای را ادر جراحی را پیادهسازی کنند که مدیریت آن با استفاده از دست انسان دشوار است. در عین حال، جراحیهای رباتیکی که با دستگاههای کوچک اینترنت اشیا انجام میشود، میتواند اندازه برشهای جراحی را کاهش دهد و به بهبود سریعتر بیماران منجر شود.
این دستگاهها باید بهاندازه کافی کوچک و قابل اعتماد باشند تا عمل جراحی را با کمترین اختلال انجام دهند. آنها همچنین باید بتوانند شرایط پیچیده داخل بدن را تفسیر کنند تا تصمیمهای درستی در مورد نحوه انجام عمل جراحی بگیرند. رباتهای اینترنت اشیا از سالها قبل تا اکنون برای جراحیها به کار میروند، از همین رو انتظار میرود در آینده نزدیک این چالشها برطرف بشود.
پایش و مراقبت بیماران قلبی
بررسیهای دورهای ضربان قلب حتی برای بیمارانی که در مراکز درمانی حضور دارند،. نوسانهای سریع ضربان قلب را نشان نمیدهند. بعلاوه برای پایش مداوم قلب در بیمارستانها لازم است که بیماران بصورت پیوسته به دستگاههای سیمی متصل باشند که بسیار محدود کننده و ملال آور است.
دستگاههای کوچک مجهز به فناوری اینترنت اشیا برای پایش ضربان قلب به بیماران اجازه میدهند که حرکت کنند و در عین حال مطمئن باشند که عملکرد قلب آنها مدام پایش میشود. امروزه بیشتر دستگاههای مدرن نظارت بر عملکرد قلب در مقایسه با نمونههای بیمارستانی میتوانند دقتی در حدود ۹۰ درصد یا حتی بهتر از آنها ارائه کنند.
پایش بیماری مبتلا به پارکینسون
برای درمان مؤثرتر بیماران مبتال به پارکینسون، ارائه دهندگان خدمات بهداشت و درمان باید بتوانند شدت علائم آنها را در طول روز ارزیابی کنند. حسگرهای اینترنت اشیا با جمعآوری مداوم دادههای مربوط به علائم بیماری پارکینسون، انجام این کار را بسیار آسانتر میکنند. این دستگاهها به بیماران این آزادی را میدهند که به جای گذراندن دورههای طولانی در بیمارستان، در خانههای خود زندگی کنند.
پایبندی به دارو و مدیریت
دستگاههای متصل به اینترنت اشیا پزشکی میتوانند با ارائه یادآوری به بیماران برای مصرف به موقع داروهای خود به پایبندی به دارو کمک کنند. قرصهای هوشمند و سامانههای ردیابی دارو به بیماران کمک میکنند تا مصرف داروهای خود را بطور مؤثرتری مدیریت کنند و خطر دوز از دست رفته را کاهش دهند.
اهمیت امنیت data در اینترنت اشیا پزشکی
با وجود مزایای بسیار زیاد اینترنت اشیا در بخش سلامت، برای استفاده حداکثری و موثر از آن، باید به چالشهای امنیتی آنها نیز پرداخت. توسعه دهندگان، مدیران و ارائه دهندگان خدمات بهداشت و درمان با دستگاههای مجهز به اینترنت اشیا باید مطمئن شوند ایمنی دادههای جمعآوری شده با این دستگاهها در سطح قابل اطمینانی وجود دارد. زیرا دستگاههای اینترنت اشیا در صورت عدم ایمنسازی مناسب میتوانند همچون درگاهی برای سرقت و نشت دادههای حساس مورد استفاده قرار بگیرند. بیگمان چیرگی بر چنین چالش مهمی، مسیر گسترش هر چه بیشتر بهرهگیری از اینترنت اشیا را در حوزه سلامت، هموار میکند.
