مجمع بدهی سویل تحت حمایت سازمان ملل راهاندازی شد / تمرکز بر بحران بدهی در کشورهای در حال توسعه
به گزارش خبرنگار اقتصادی، یک مجمع جدید تحت حمایت سازمان ملل متحد با هدف بررسی و کمک به حل بحران بدهی در کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نوظهور راهاندازی شد. این نهاد جدید که با عنوان «مجمع بدهی سویل» شناخته میشود، روز چهارشنبه در حاشیه شانزدهمین نشست کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (آنکتاد) در شهر ژنو آغاز به کار کرد.
این ابتکار بینالمللی به رهبری دولت اسپانیا و با مشارکت مستقیم سازمان ملل و نهادهای مالی جهانی شکل گرفته است. طبق اعلام رسمی آنکتاد، هدف از تأسیس مجمع بدهی سویل، گردهم آوردن کشورها، طلبکاران، وامگیرندگان، موسسات مالی بینالمللی، بانکهای توسعه و همچنین دانشگاهیان است تا برای یافتن راهکارهایی در زمینه مدیریت بدهی، پایداری مالی و مقابله با بحرانهای اقتصادی کشورهای بدهکار همکاری کنند.
در شرایطی که سطح بدهی عمومی جهانی به رکوردهای تازهای رسیده، تأسیس این مجمع بهعنوان یکی از مهمترین اقدامات هماهنگ در عرصه اقتصاد بینالملل تلقی میشود. سازمان ملل اعلام کرده است که مجمع بدهی سویل با هدف ارائه راهحلهای عملی برای چالشهای بدهی در جهان و بهویژه در کشورهای فقیر و نوظهور تأسیس شده است.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در مراسم افتتاح این مجمع گفت: «استقراض باید ابزاری در خدمت توسعه پایدار باشد، نه عاملی برای نابودی اقتصاد کشورهای در حال توسعه. بسیاری از کشورها اکنون زیر بار بدهیهای سنگین له میشوند و این روند ناعادلانه است.» او همچنین بر ضرورت همکاری بینالمللی برای ایجاد سازوکارهای جدید و کارآمدتر در زمینه بازسازی بدهی تأکید کرد.
در بیانیهای که آنکتاد همزمان با راهاندازی این مجمع منتشر کرد، آمده است: «در سال ۲۰۲۴ بدهی عمومی جهانی به رقم بیسابقه ۱۰۲ تریلیون دلار رسیده است که سهم کشورهای در حال توسعه از این رقم حدود ۳۱ تریلیون دلار است. از این میزان، بیش از ۹۲۰ میلیارد دلار تنها صرف پرداخت بهره بدهیها میشود.»
بر اساس این گزارش، حدود ۳.۴ میلیارد نفر از مردم جهان ــ معادل بیش از ۴۰ درصد جمعیت کره زمین ــ در کشورهایی زندگی میکنند که دولتهایشان برای پرداخت بدهی، هزینه بیشتری نسبت به بودجه بخشهای حیاتی مانند آموزش و بهداشت اختصاص میدهند. آنکتاد هشدار داده است که اگر این روند ادامه یابد، بحران بدهی میتواند به بحرانی اجتماعی و انسانی در کشورهای فقیر تبدیل شود.
طبق آمارهای منتشرشده از سوی این نهاد، کشورهای در حال توسعه بهطور میانگین سالانه ۱.۴ تریلیون دلار برای خدمات بدهی هزینه میکنند. در میان آنها، ۶۱ کشور بیش از ۱۰ درصد از کل درآمد دولت خود را تنها برای پرداخت بهره بدهی اختصاص دادهاند. بسیاری از این کشورها در وضعیت اقتصادی شکننده قرار دارند و توان بازپرداخت بدهیهای خود را از دست دادهاند.
سازمان ملل هدف از تشکیل مجمع بدهی سویل را ایجاد بستری برای گفتوگوی سازنده بین طلبکاران و بدهکاران عنوان کرده است. این مجمع قرار است بهصورت دورهای تشکیل جلسه دهد و توصیههایی برای اصلاح ساختار بدهی، بهبود شفافیت مالی و تسهیل بازسازی بدهیها ارائه دهد.
در بیانیه رسمی مجمع آمده است که ساختار این نهاد بهگونهای طراحی شده تا از رویکردهای سنتی که تاکنون در قالب نشستهای بینالمللی مانند میزگرد جهانی بدهی دولتی اجرا میشده، مؤثرتر و سریعتر عمل کند. یکی از اهداف کلیدی آن، هماهنگی میان موسسات مالی جهانی و کشورهایی است که درگیر نکول بدهی هستند تا روند بازسازی بدهی با سرعت و شفافیت بیشتری انجام شود.
بر اساس گزارش رویترز، در سالهای اخیر کشورهایی مانند زامبیا، غنا، اتیوپی و سریلانکا به دلیل بدهیهای سنگین و طولانی شدن مذاکرات با طلبکاران بینالمللی، در شرایط نکول یا بحران مالی قرار گرفتهاند. مجمع بدهی سویل قصد دارد با ارائه یک چارچوب همکاری چندجانبه، مانع از تکرار چنین بحرانهایی در آینده شود.
کارشناسان سازمان ملل در حاشیه نشست ژنو اعلام کردند که هدف این مجمع نه فقط بررسی اعداد و ارقام بدهیها، بلکه تمرکز بر آثار اجتماعی و انسانی آن است. به گفته آنان، کاهش بودجه آموزش، بهداشت و رفاه اجتماعی در نتیجه افزایش بدهیها، میلیونها نفر را در کشورهای فقیرتر از خدمات اولیه محروم کرده است.
دبیرکل آنکتاد در سخنانی با اشاره به کاهش کمکهای مالی کشورهای ثروتمند گفت: «در حالی که اقتصادهای پیشرفته هزینههای نظامی خود را افزایش دادهاند، بودجه توسعه و حمایت از کشورهای در حال توسعه کاهش یافته است و این روند نگرانکننده است.»
او همچنین تأکید کرد که ایجاد مجمع بدهی سویل میتواند نقطه عطفی برای اصلاح نظام مالی جهانی باشد؛ چرا که این نهاد، امکان گفتوگوی مستقیم میان دولتهای بدهکار و طلبکار و همچنین بانکهای توسعه را فراهم میکند.
طبق اعلام مقامات سازمان ملل، دولت اسپانیا بهعنوان میزبان اصلی این طرح و پشتیبان مالی مجمع انتخاب شده است. این کشور پیشتر در ماه ژوئن میزبان کنفرانس «تأمین مالی برای توسعه» در شهر سویل بود که نتیجه آن، پیشنهاد ایجاد مجمعی دائمی برای حل بحران بدهی جهانی بود.
در بیانیه پایانی نشست آنکتاد نیز آمده است: «بحران بدهی در کشورهای در حال توسعه، بزرگترین تهدید برای پایداری مالی جهانی است و بدون اقدام فوری، دستاوردهای توسعهای دهههای گذشته از بین خواهد رفت.»
در همین زمینه، گروه ۲۰ اقتصادهای بزرگ جهان به رهبری آفریقای جنوبی اعلام کرده است که در ماههای آینده برنامهای برای بررسی و هماهنگی اقدامات در حوزه بدهی ارائه خواهد کرد. با این حال، برخی مقامات هشدار دادهاند که انتقال ریاست دورهای گروه ۲۰ به ایالات متحده ممکن است روند همکاریها را تحت تأثیر قرار دهد.
به گفته کارشناسان اقتصادی، راهاندازی مجمع بدهی سویل در سازمان ملل متحد میتواند نخستین گام عملی برای بازسازی نظام بدهی جهانی و جلوگیری از بروز بحرانهای مالی آینده باشد. مقامات سازمان ملل تأکید کردهاند که هدف نهایی این نهاد، ایجاد یک سیستم عادلانهتر در روابط مالی بینالمللی و تضمین دسترسی کشورهای فقیر به منابع مالی پایدار است.
