خسارت ۲۷۰ میلیون دلاری فولادسازان از قطعی برق
طبق اطلاعات منتشر شده از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، صادرات فولاد در چهار ماه نخست سال ۱۴۰۳ با کاهش قابل‌توجهی مواجه شده است. این کاهش صادرات که به میزان ۱۴ درصد و معادل تقریبی ۶۰۰ هزار تن به ارزش حدود ۲۷۰ میلیون دلار بوده، نگرانی‌هایی را در مورد دلایل پشت پرده کاهش تولید و صادرات فولاد به وجود آورده است.
انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران آمار تازه‌ای از وضعیت صادرات زنجیره فولاد کشور در چهار ماهه نخست سال جاری منتشر کرده که بر اساس آن، صادرات آهن اسفنجی با کاهشی ۲۳ درصدی، صادرات تیرآهن با کاهش ۷.۶ درصدی و صادرات انواع فولاد میانی، از جمله اسلب که یکی از مهم‌ترین اقلام صادراتی صنایع فولادی محسوب می‌شود، با کاهش ۴۷ درصدی روبرو بوده است.
تأثیر مشکلات داخلی بر صنعت فولاد
صادرات فولاد همواره یکی از منابع مهم درآمد ارزی ایران بوده است. با این حال، این صنعت در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی در داخل کشور مواجه شده که منجر به کاهش صادرات و تولید شده است. این سوال مطرح می‌شود که چه عواملی باعث این کاهش تولید و صادرات شده‌اند؟ به نظر می‌رسد یکی از عوامل اصلی، مشکلات در تأمین برق و قطعی‌های مکرر در صنایع فولادی است.
در طول سال‌ها، مشکلات مربوط به تخصیص ارز و تأمین انرژی برای صنایع فولادی بارها از سوی فعالان این صنعت مطرح شده است. یکی از این مشکلات، الزام به بازگشت ارز صادراتی به نرخ نیما برای برخی محصولات فولادی است. اما به نظر می‌رسد که قطعی‌های برق پی در پی، به ویژه در تابستان، بزرگ‌ترین عامل کاهش تولید و صادرات فولاد باشد.
تأثیر قطعی‌های برق بر کاهش تولید
بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، در مردادماه سال جاری تأکید کرد که محدودیت‌های برق و ناترازی‌های انرژی منجر به کاهش تولید و در نتیجه کاهش صادرات فولاد شده است. او خاطرنشان کرد که شروع زودتر از موعد قطعی برق از ابتدای خردادماه، تولید فولادی‌ها را به شدت تحت تأثیر قرار داده و موجب کاهش قابل‌توجه صادرات در سه ماهه نخست سال جاری نسبت به سال گذشته شده است.
سبحانی توضیح داد که قطعی برق، یکی از بزرگ‌ترین بحران‌هایی است که صنعت فولاد با آن روبرو است. برای مثال، هنگامی که برق قطع می‌شود، فرآیند تولید باید چند ساعت پیش از قطعی متوقف شود تا خطوط تولید تخلیه شوند. پس از وصل شدن برق نیز، تولید نمی‌تواند فوراً از سر گرفته شود و نیاز به چندین ساعت زمان برای آماده‌سازی مجدد خطوط تولید است. این مسئله باعث می‌شود که یک قطعی دو ساعته برق، به معنای هدررفت حدود هشت ساعت از زمان تولید باشد.
آسیب‌های ناشی از عدم تخصیص برق خودتأمین
طبق قانون مانع‌زدایی از صنعت برق، صنایع مکلف به احداث نیروگاه‌های خودتأمین برای تأمین برق موردنیاز خود شده‌اند. در صنعت فولاد نیز این نیروگاه‌ها احداث شده‌اند و ظرفیت تولید برق این نیروگاه‌ها حدود ۴۰۰۰ مگاوات است. اما نکته قابل توجه این است که حتی برق تولیدی این نیروگاه‌ها نیز به خود فولادسازان اختصاص نمی‌یابد و به شبکه ملی تحویل داده می‌شود. این مسئله، همراه با قطعی‌های مکرر برق از سوی وزارت نیرو، خسارات قابل‌توجهی به صنعت فولاد وارد کرده است.
این شرایط نشان می‌دهد که صنعت فولاد نه تنها با مشکلات داخلی ناشی از ناترازی انرژی و تخصیص ارز مواجه است، بلکه عدم تخصیص برق تولیدی خودشان نیز مزید بر علت شده و موجب زیان‌های بزرگی برای این صنعت شده است. به نظر می‌رسد برای جلوگیری از کاهش بیشتر صادرات فولاد، باید راهکارهای جدی برای تأمین پایدار انرژی این صنعت اتخاذ شود.