ایران بار دیگر قیمت نفت را تکان داد؛ واکنش بازار به تعلیق همکاری با آژانس انرژی اتمی
قیمت نفت در معاملات روز چهارشنبه به دنبال انتشار خبر تعلیق همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزایش یافت. این اقدام ایران در شرایطی صورت گرفته که تنش‌های ژئوپلیتیکی در منطقه خاورمیانه همچنان بر بازارهای جهانی انرژی سایه انداخته است. معامله‌گران معتقدند تصمیم جدید ایران می‌تواند ریسک‌های بالقوه اختلال در عرضه نفت را تقویت کرده و بر قیمت‌ها فشار وارد کند.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری فارس، قیمت نفت برنت در معاملات روز چهارشنبه با ۶۴ سنت افزایش به ۶۷ دلار و ۷۵ سنت رسید. همچنین نفت خام وست‌تگزاس اینترمدیت آمریکا با ۶۵ سنت افزایش، در سطح ۶۶ دلار و ۱۰ سنت در هر بشکه معامله شد. برخی منابع بازار گزارش داده‌اند که قیمت نفت برنت حتی در لحظاتی از معاملات به بالای ۶۸ دلار نیز رسیده است.
در روزهای گذشته، قیمت نفت تحت تأثیر خبرهایی نظیر برقراری آتش‌بس نسبی در جنگ غزه و کاهش تنش میان اسرائیل و فلسطین در محدوده ۶۹ تا ۶۶ دلار نوسان داشت. اما با تصمیم جدید ایران مبنی بر مشروط کردن همکاری‌های آتی با آژانس انرژی اتمی، مجدداً نگرانی‌ها درباره امنیت عرضه نفت از خاورمیانه افزایش یافته است.
بر اساس اعلام مقامات ایرانی، از روز چهارشنبه قانونی در ایران اجرایی شده است که طبق آن، هرگونه بازرسی و نظارت آتی آژانس بر تاسیسات هسته‌ای ایران تنها در صورت تأیید شورای عالی امنیت ملی ایران امکان‌پذیر خواهد بود. ایران همچنین آژانس انرژی اتمی را به دلیل آنچه همکاری اطلاعاتی با اسرائیل در حملات اخیر به تأسیسات ایران عنوان کرده، مورد انتقاد قرار داده است.
کارشناسان معتقدند این تصمیم ایران می‌تواند باعث پیچیده‌تر شدن مذاکرات احیای برجام شود و در نتیجه بر فضای ریسک ژئوپلیتیکی در بازار انرژی تأثیرگذار باشد. به همین دلیل واکنش سریع بازارهای نفت به این خبر و رشد قیمت‌ها قابل توجه ارزیابی می‌شود.
در همین حال جیووانی استوانو، تحلیلگر کالای بانک UBS در گفتگو با رسانه‌ها اعلام کرده است: «بازار در حال قیمت‌گذاری ریسک ژئوپلیتیکی ناشی از اقدام ایران است، اما باید توجه داشت که تاکنون هیچ اختلال واقعی در عرضه نفت مشاهده نشده است و این واکنش بازار بیشتر از جنس نگرانی و احساسات است.»
تحلیلگران بازار انرژی می‌گویند هرچند فعلاً جریان عرضه نفت از سوی ایران یا سایر کشورهای منطقه دچار اختلال نشده، اما تشدید اختلافات ایران با آژانس انرژی اتمی می‌تواند مسیر مذاکرات هسته‌ای را دشوارتر کرده و در صورت بروز بحران، صادرات نفت ایران را در آینده تحت تأثیر قرار دهد.
در بخش دیگری از تحولات بازار انرژی، رویترز هفته گذشته به نقل از چهار منبع آگاه در اوپک‌پلاس اعلام کرد که این گروه در نشست ۶ ژوئیه (۱۶ تیر) تصمیم دارد تولید نفت خود را در ماه آینده ۴۱۱ هزار بشکه در روز افزایش دهد. این تصمیم در ادامه توافق‌های ماه‌های می، ژوئن و جولای برای افزایش تدریجی تولید اتخاذ خواهد شد.
با این حال جیووانی استوانو در این رابطه نیز گفته است: «در حالی که همه درباره افزایش عرضه اوپک‌پلاس صحبت می‌کنند، شواهد نشان می‌دهد بخش عمده این افزایش تولید هنوز به بازار جهانی تزریق نشده و احتمالاً در داخل کشورهای تولیدکننده به مصرف می‌رسد.»
بازار نفت در هفته‌های اخیر تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل از جمله تغییرات عرضه اوپک‌پلاس، تصمیمات فدرال رزرو در خصوص نرخ بهره، داده‌های اقتصادی چین و تحولات ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه در نوسان بوده است. به ویژه در منطقه خاورمیانه، هرگونه تنش می‌تواند به سرعت بر قیمت نفت تأثیر بگذارد و فضای بازار را متلاطم کند.
در همین راستا، معامله‌گران به دقت وضعیت ایران و مذاکرات مرتبط با برنامه هسته‌ای این کشور را زیر نظر دارند. به اعتقاد بسیاری از فعالان بازار، اگر تشدید محدودیت‌های ایران با آژانس انرژی اتمی منجر به تحریم‌های جدید یا مانع‌تراشی در مسیر صادرات نفت شود، ممکن است شاهد فشارهای افزایشی بیشتری بر قیمت نفت باشیم.
آمارهای رسمی نشان می‌دهد ایران در ماه‌های اخیر توانسته بخشی از صادرات نفت خود را از مسیرهایی نظیر چین و برخی کشورهای آسیایی حفظ کند. اما هرگونه بازگشت فشار تحریم‌ها یا افزایش محدودیت‌های بین‌المللی می‌تواند این مسیر را دچار مشکل کند.
در حال حاضر حجم تولید نفت ایران بر اساس برآورد منابع ثانویه اوپک حدود ۳ میلیون بشکه در روز اعلام شده و طبق گزارش‌ها، صادرات آن در محدوده ۱.۳ تا ۱.۵ میلیون بشکه در روز در نوسان است. در صورت بروز محدودیت‌های بیشتر یا تشدید تنش‌ها، این میزان صادرات می‌تواند کاهش یابد و در نتیجه تاثیر مستقیمی بر تراز بازار جهانی نفت بگذارد.
در همین حال، بازار نفت همچنان منتظر نتایج نشست آتی اوپک‌پلاس و تصمیم این گروه در خصوص سیاست تولید ماه‌های آینده است. بسیاری از معامله‌گران پیش‌بینی می‌کنند در صورت ادامه روند افزایشی قیمت نفت، اوپک‌پلاس سیاست احتیاطی خود را ادامه داده و تنها بخشی از ظرفیت مازاد را وارد بازار کند تا از ریزش شدید قیمت‌ها جلوگیری شود.
به گفته منابع آگاه، تصمیمات اوپک‌پلاس در هفته‌های آینده در کنار اخبار مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای ایران و سطح همکاری این کشور با آژانس، نقش مهمی در تعیین قیمت نفت خواهد داشت.
فعالان بازار انرژی تأکید دارند که تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه همواره به عنوان یک محرک قوی برای رشد قیمت نفت عمل کرده و کوچک‌ترین اخبار در این حوزه می‌تواند به سرعت روند معاملات را تحت تأثیر قرار دهد.
در شرایط فعلی، به نظر می‌رسد بازار نفت به شدت حساس به اخبار مربوط به ایران و برنامه هسته‌ای آن است و معامله‌گران برای تصمیم‌گیری‌های خود نگاه دقیقی به تحولات سیاسی و امنیتی این کشور دارند.
