هم‌زمان با گردهمایِ دوره‌ای سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) در ازبکستان، هشت عضو اصلی در توافقی ایران را به صفوف خود اضافه کردند. عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای یک موفقیت استراتژیک، اقتصادی، ژئوپلتیک و سیاسی برای ایران است.
به گفته وزیر خارجه ایران: ایران یادداشت تعهداتی را برای عضویت دائمی در سازمان همکاری شانگهای (SCO) که یک نهاد امنیتی آسیای مرکزی است، امضا کرده است. حسین امیر عبداللهیان در شبکه‌های اجتماعی نوشت:
“ایران با امضای این سند و عضویت کامل در SCO وارد مرحله جدیدی از همکاری‌های اقتصادی، تجاری، ترانژیتی و انرژی با کشورهای فعال در این سازمان خواهد شد.”
اصلی‌ترین اعضای سازمان همکاری شانگهای (SCO)و ویژگی‌های آن
این بیانیه در حالی اعلان شد که رهبران چین، هند، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان (هشت عضو اصلی) در شهر سمرقند گردهم آمده بودند تا درباره تحولات سیاسی و اقتصادی منطقه و جهان تبادل نظر کنند.
SCO یک گروه اقتصادی، سیاسی و امنیتی است که در سال ۲۰۰۱ تاسیس شد. این سازمان با پیشنهاد کشورهای چین و روسیه و درمقابل فشارهای کشورها و نهادهای بین‌المللی دیگری چون آمریکا و ناتو شکل گرفت. از نظر وسعت منطقه و جمعیت متاثر از آن، SCO بزرگترین سازمان منطقه‌ای جهان است و به طور تقریبی ۶۰ درصد مناطق اوراسیا، ۴۰ درصد جمعیت جهان و ۳۰ درصد GDP دنیا را به خود اختصاص می‌دهد.
تا چند روز پیش، افغانستان، بلاروس، ایران و مغولستان کشورهای ناظر بودند و ۶ کشور ارمنستان، آذربایجان، کامبوج، نپال، سریلانکا و ترکیه شریک گفتگوی SCO بودند. عضویت دائمی ایران در این سازمان نقطه‌عطفی خواهد بود در سیاست خارجی ایران و برای مقابله با تحریم‌های غرب ابزار قدرتمندی است.
به‌طور ویژه، پوتین رئیس جمهور روسیه از این عضویت حمایت کرده و عنوان داشته که ایران حضور مثبت و فعالی در سازمان SCO خواهد داشت.
دلایل ایران برای عضویت در SCO
این اولین باری است که ایران، پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، به عضویت یک بلوک بزرگ منطقه‌ای در می‌آید. نگاه ایران به عضویت دائم خود در این سازمان، به مانند سنگری در مقابل حملات سیاسی و اقتصادی کشورهای غربی است. ایران مشمول تحریم‌های یکجانبه است؛ بدین معنی که، اعضای همکاری شانگهای این تحریم‌ها را به عنوان تحریم‌های بین‌المللی به رسیمت نمی‌شناسند.
از این طریق، ایران می‌تواند به منطقه آسیای مرکزی، به عنوان بازاری بالقوه برای کالاهای ایرانی، دسترسی پیدا کند. شاید اصلی‌ترین مانع در دسترسی بالقوه به این بازارها، فشار کشورهای قدرتمند غربی مانند آمریکا بر این کشورها در اتخاذ سیاست‌های همکاری با ایران است.
شایان ذکر است که در چند هفته گذشته، مقامات بلاروس نیز عنوان کردند که در حال مذاکره هستند تا آن‌ها نیز در چند ماه آینده عضویت دائم خود در SCO را نهایی کنند.