آغاز اجرای موافقت‌نامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران از آغاز اجرای رسمی موافقت‌نامه تجارت آزاد میان جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا خبر داد. به گفته مسئولان، این توافق نقطه عطفی در مسیر گسترش تجارت خارجی، کاهش هزینه‌های بازرگانی و افزایش رقابت‌پذیری تولید داخلی به شمار می‌رود.
به گزارش ایسنا، محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، در نشست خبری که با محوریت تشریح ابعاد موافقت‌نامه تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا برگزار شد، اعلام کرد: این توافق‌نامه از هفته گذشته وارد مرحله اجرایی شده و اجرای آن تحولی جدی در فضای تجارت خارجی کشور ایجاد خواهد کرد.
وی با اشاره به اینکه تجارت بین‌المللی معمولاً با اعمال تعرفه‌های گمرکی همراه است که موجب افزایش قیمت نهایی کالاها می‌شود، افزود: حذف یا کاهش این تعرفه‌ها در قالب موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی یا تجارت آزاد، از مهم‌ترین راهبردها برای گسترش روابط تجاری میان کشورها محسوب می‌شود.
دهقان دهنوی توضیح داد: تفاوت موافقت‌نامه تجارت ترجیحی و تجارت آزاد در دامنه کالایی آن است؛ به‌گونه‌ای که در تجارت ترجیحی، تعرفه‌های تعداد محدودی از کالاها کاهش می‌یابد، اما در تجارت آزاد، تعرفه‌ها برای طیف گسترده‌ای از کالاها به صفر می‌رسد. در حال حاضر، ایران و اتحادیه اوراسیا به مرحله تجارت آزاد وارد شده‌اند.
به گفته رئیس سازمان توسعه تجارت، پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، ارمنستان و بلاروس، تعرفه‌های گمرکی میان خود را حذف کرده و مقررات اقتصادی‌شان را هماهنگ کرده‌اند. اکنون ایران نیز به عنوان شریک جدید این اتحادیه، تجارت آزاد را با این کشورها آغاز کرده است.
دهقان دهنوی با اشاره به تاریخچه این توافق، گفت: ایران در ابتدا با اتحادیه اوراسیا یک موافقت‌نامه تجارت ترجیحی امضا کرد و نتایج مثبت آن باعث شد مذاکرات برای تبدیل آن به تجارت آزاد آغاز شود. پس از طی مراحل مذاکره، تصویب در مجالس شش کشور و انجام فرآیندهای نهایی، این توافق از هفته گذشته اجرایی شده است.
وی افزود: طبق مفاد این توافق‌نامه، حدود ۸۷ درصد کالاهای مبادله‌ای میان ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، مشمول تعرفه صفر شده‌اند. از میان حدود ۵۶۰۰ ردیف تعرفه‌ای، بین ۴۶۰۰ تا ۴۷۰۰ ردیف تعرفه به‌طور کامل حذف شده است.
کاهش هزینه، افزایش رقابت‌پذیری
دهقان دهنوی تأکید کرد: این اقدام موجب کاهش چشمگیر هزینه‌های تجارت برای ایران خواهد شد. برای مثال، کالایی که پیش از این با تعرفه ۱۰ درصد وارد بازار مقصد می‌شد، اکنون بدون پرداخت تعرفه وارد می‌شود و قیمت آن برای مصرف‌کننده نهایی ارزان‌تر خواهد بود. این موضوع می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای بخش خصوصی فراهم کند.
وی با دعوت از تولیدکنندگان برای بهره‌برداری از این فرصت، گفت: لازم است تولیدکنندگان بررسی کنند که کدام‌یک از کالاهایشان مشمول تعرفه صفر شده‌اند، بازار هدف کدام کشور است، مصرف‌کنندگان چه نیازهایی دارند و محصولات ایرانی چه مزایایی نسبت به رقبا دارند.
رئیس سازمان توسعه تجارت همچنین با اشاره به نقش شرکت‌های مدیریت صادرات اظهار داشت: این شرکت‌ها که خود تولیدکننده نیستند ولی توان صادراتی بالایی دارند، اکنون می‌توانند نقش مؤثری در استفاده از ظرفیت‌های بازارهای اوراسیا ایفا کنند.
فرصت یا تهدید؟ هر دو بسته به نگاه ماست
وی در پاسخ به برخی نگرانی‌ها درباره تهدید تولید داخلی با واردات کالاهای خارجی گفت: واردات برخی اقلام مانند مواد اولیه با تعرفه صفر، نه‌تنها تهدید نیست بلکه می‌تواند موجب کاهش قیمت تمام‌شده و افزایش قدرت رقابتی تولیدات داخلی شود. در موارد خاص نیز سیاست‌های صنعتی مناسبی برای حمایت از تولید داخلی در نظر گرفته خواهد شد.
دهقان دهنوی با اشاره به ظرفیت بزرگ بازار اتحادیه اوراسیا افزود: این اتحادیه دارای حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیارد دلار حجم تجارت است که از این رقم، واردات روسیه به‌تنهایی بالغ بر ۳۰۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. ایران باید بتواند سهم مناسبی از این بازار را به دست آورد.
هدف‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری در گام نخست
وی اعلام کرد: در حال حاضر حجم تجارت ایران با این پنج کشور حدود سه میلیارد دلار در سال است که در برخی سال‌ها به چهار میلیارد دلار هم رسیده، اما هدف‌گذاری اولیه برای رساندن این رقم به ۱۰ میلیارد دلار در کوتاه‌مدت انجام شده است.
رئیس سازمان توسعه تجارت گفت: اگر تنها پنج درصد از حجم تجارت ۸۰۰ میلیارد دلاری این کشورها به ایران اختصاص یابد، رقم تجارت به ۴۰ میلیارد دلار خواهد رسید.
وی همچنین به اهمیت کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی در واردات ایران اشاره کرد و افزود: کاهش تعرفه واردات این کالاها در قالب این توافق، می‌تواند به تنوع مبادی وارداتی، کاهش قیمت تمام‌شده و بهبود امنیت غذایی کشور کمک کند.
لزوم توسعه زیرساخت‌های لجستیکی و حمل‌ونقل
در ادامه نشست، دهقان دهنوی به چالش‌های لجستیکی نیز اشاره کرد و گفت: زیرساخت‌های موجود در مرزها، مسیرهای حمل‌ونقل و بنادر به‌ویژه در حوزه دریای خزر نیاز به به‌روزرسانی و توسعه دارند. کاهش سطح آب در دریای خزر نیز به مشکلاتی در بنادر شمالی روسیه و قزاقستان منجر شده است.
وی تأکید کرد: توسعه تجارت می‌تواند محرکی برای سرمایه‌گذاری در مسیرهای حمل‌ونقل زمینی، ریلی و دریایی و همچنین توجه به بحران‌های زیست‌محیطی باشد. وی از کشورهای منطقه خواست تا برای نجات دریای خزر برنامه‌ریزی مشترک انجام دهند.
رفع موانع غیرتعرفه‌ای؛ تضمینی برای تسهیل تجارت
دهقان دهنوی در پایان، به موضوع موانع غیرتعرفه‌ای اشاره کرد و گفت: طبق این توافق، کشورها متعهد شده‌اند که از وضع سهمیه‌ها، مالیات‌ها یا عوارض جدیدی که اثر مشابه تعرفه دارند، خودداری کنند. این مسئله فضای تجارت را باثبات‌تر و شفاف‌تر خواهد کرد و زمینه‌ساز توسعه پایدار تجارت خارجی ایران خواهد بود.
