قهر خریداران اروپایی با انرژی روسیه؛ بازگشتی در کار نیست
در حالی که تحریم‌های غرب علیه روسیه همچنان پابرجاست، وزیران و مدیران اجرایی صنعت انرژی در کنفرانسی در هیوستون اعلام کردند که حتی در صورت لغو تحریم‌ها، بازگشت خریداران اروپایی به بازار انرژی روسیه بعید به نظر می‌رسد. بر اساس گزارش‌های منتشرشده، اتحادیه اروپا طی دو سال گذشته با تنوع‌بخشی به منابع انرژی خود، وابستگی به گاز و نفت روسیه را به میزان قابل‌توجهی کاهش داده است.
استراتژی جدید انرژی اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا که تا پیش از جنگ اوکراین نزدیک به ۴۵ درصد از گاز خود را از روسیه تأمین می‌کرد، اکنون این میزان را به ۱۳ درصد کاهش داده است. دن یورگنسن، کمیسر انرژی اتحادیه اروپا، در نشست مذکور تأکید کرد که کشورهای اروپایی دیگر نمی‌خواهند به منابع انرژی کشوری وابسته باشند که از آن به‌عنوان یک تهدید یاد می‌کنند. وی در ادامه افزود که اتحادیه اروپا با توسعه سریع انرژی‌های تجدیدپذیر، مسیر خود را به‌طور کامل از سوخت‌های فسیلی روسیه جدا کرده است.
سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر
کمیسیون اروپا در ماه گذشته طرحی را معرفی کرد که صدور مجوز برای پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر را تسریع می‌کند. این طرح همچنین شامل تغییر در نحوه تعیین تعرفه‌های انرژی و افزایش حمایت مالی از صنایع تولید برق انعطاف‌پذیر است. بر اساس گزارش اندیشکده انرژی «امبر» (Ember)، سهم تولید برق خورشیدی در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۴ به ۱۱ درصد افزایش یافته که از ۹.۳ درصد در سال ۲۰۲۳ بیشتر است و حتی از زغال‌سنگ نیز پیشی گرفته است.
طبق همین گزارش، میزان تولید برق از طریق زغال‌سنگ در ژانویه سال جاری برای نخستین بار از زمان آغاز ثبت آمار توسط اندیشکده امبر در سال ۲۰۱۱، به کمتر از ۱۰ درصد کاهش یافته است. همچنین، تولید برق با سوخت گاز نیز از ۱۶.۹ درصد در سال ۲۰۲۳ به ۱۵.۷ درصد کاهش یافته است.
تلاش برای تأمین انرژی از منابع جایگزین
فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی، در پنل کنفرانس «سراویک» که هم‌زمان با نشست مذکور برگزار شد، بر اهمیت تنوع‌بخشی در منابع انرژی تأکید کرد. وی اظهار داشت که این تنوع نه‌تنها امنیت انرژی اروپا را تضمین می‌کند، بلکه به کاهش وابستگی به تأمین‌کنندگان خاص کمک خواهد کرد.
طبق آمارهای منتشرشده توسط شرکت ردیابی کشتی LSEG، در سال جاری کارخانه صادرات گاز مایع طبیعی (LNG) پلاکماینز در لوییزیانا بیش از نیم میلیون تن LNG صادر کرده که تمامی آن به مقصد اروپا بوده است. این موضوع نشان‌دهنده افزایش سهم گاز آمریکا در تأمین انرژی اروپا است.
اروپا به دنبال جایگزین‌های پایدار
با وجود اینکه آمریکا نقش پررنگی در تأمین گاز مایع طبیعی برای اروپا ایفا کرده است، کشورهای اروپایی گزینه‌های دیگری نیز برای تأمین انرژی در نظر دارند. طبق گزارش‌های منتشرشده، اتحادیه اروپا در حال بررسی گزینه‌هایی همچون تأمین گاز از خاورمیانه، شمال آفریقا و جمهوری آذربایجان است. این اقدام در راستای سیاست کاهش وابستگی به گاز روسیه و افزایش امنیت انرژی این قاره صورت می‌گیرد.
تأثیر توقف ترانزیت گاز روسیه از طریق اوکراین
یکی از عوامل مهم در کاهش واردات گاز روسیه به اروپا، پایان قرارداد ترانزیت گاز از طریق اوکراین در ژانویه سال جاری بوده است. این قرارداد که سال‌ها امکان ارسال گاز روسیه به اروپا از طریق اوکراین را فراهم کرده بود، پس از پایان اعتبار خود تمدید نشد و همین امر موجب شد تا میزان واردات گاز روسیه از طریق خطوط لوله به اتحادیه اروپا به نصف کاهش یابد.
نگرانی صادرکنندگان گاز مایع آمریکا
در حالی که اتحادیه اروپا همچنان به دنبال جایگزین‌های جدیدی برای تأمین انرژی است، برخی از صادرکنندگان گاز مایع طبیعی آمریکا از احتمال تغییر سیاست‌های اروپا ابراز نگرانی کرده‌اند. به گزارش فایننشال تایمز، برخی از این صادرکنندگان بر این باورند که ازسرگیری احتمالی ترانزیت گاز روسیه به اروپا، می‌تواند رقابت‌پذیری محصولات آن‌ها را کاهش دهد.
آینده تأمین انرژی در اروپا
با توجه به سیاست‌های جدید اتحادیه اروپا و سرمایه‌گذاری‌های گسترده در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، به نظر می‌رسد که وابستگی این قاره به سوخت‌های فسیلی روسیه روزبه‌روز کاهش می‌یابد. در حالی که اروپا به دنبال تقویت امنیت انرژی خود است، آینده روابط این قاره با روسیه در حوزه انرژی همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.