چین تحقیقات ضد انحصار علیه گوگل را آغاز کرد
پیشینه روابط چین و گوگل
گوگل فعالیت خود را در چین از اوایل دهه ۲۰۰۰ آغاز کرد. این شرکت در سال ۲۰۰۶ موتور جستجوی چینی‌زبان خود را تحت دامنه google.cn راه‌اندازی کرد. با این حال، به دلیل قوانین سختگیرانه چین در زمینه سانسور، گوگل مجبور به محدودسازی نتایج جستجو شد. این موتور جستجو در مدت کوتاهی توانست سهم قابل توجهی از بازار چین را در اختیار بگیرد.
در سال ۲۰۱۰، پس از وقوع حمله سایبری که گفته شد منشأ آن از داخل چین بوده، گوگل اعلام کرد که دیگر تمایلی به تبعیت از قوانین سانسور ندارد. این شرکت در نهایت موتور جستجوی خود را تعطیل کرد و کاربران را به نسخه هنگ‌کنگی سایت خود هدایت نمود. پس از این اقدام، چین به تدریج تمام خدمات گوگل از جمله جی‌میل، مرورگر کروم و سایر سرویس‌های مرتبط را از دسترس کاربران خود خارج کرد. این محدودیت‌ها تاکنون ادامه داشته است.
فعالیت‌های گوگل در چین پس از محدودیت‌ها
با وجود ممنوعیت سرویس‌های اصلی گوگل در چین، این شرکت همچنان در این کشور حضور دارد. تمرکز اصلی گوگل بر ارائه خدمات تبلیغاتی، رایانش ابری و راهکارهای کسب‌وکار به شرکت‌های داخلی است. این شرکت دفاتری در شهرهای بزرگی مانند پکن، شانگهای و شنژن دارد و همچنان در برخی بخش‌های اقتصادی چین فعال است.
دلیل تحقیقات چین علیه گوگل
اداره تنظیم بازار چین اعلام کرده است که تحقیقات ضد انحصار علیه گوگل به ظن نقض قوانین رقابتی آغاز شده است. هرچند جزئیات بیشتری درباره این پرونده منتشر نشده، اما همزمانی این اقدام با افزایش تعرفه‌های تجاری آمریکا علیه چین نشان می‌دهد که این پرونده ممکن است بخشی از تنش‌های اقتصادی بین دو کشور باشد.
برخی کارشناسان معتقدند که این تحقیقات به سلطه گوگل بر سیستم‌عامل اندروید مرتبط است. اندروید که محصول اصلی گوگل در حوزه نرم‌افزارهای موبایلی محسوب می‌شود، روی اکثر گوشی‌های هوشمند چینی به جز مدل‌های تولیدشده توسط شرکت‌هایی مانند هواوی و اپل نصب می‌شود. شرکت‌های تولیدکننده تلفن همراه معمولاً برای استفاده از خدمات گوگل در دستگاه‌های خود، باید هزینه‌های مربوط به مجوز را پرداخت کنند. این مسئله می‌تواند یکی از دلایل ورود چین به پرونده ضد انحصار علیه این شرکت باشد.
تاثیر تحقیقات ضد انحصار بر گوگل و اقتصاد چین
از آنجا که اطلاعات دقیقی درباره محورهای تحقیق ارائه نشده، هنوز مشخص نیست که این تحقیقات چه تأثیری بر فعالیت‌های گوگل در چین خواهد داشت. اما تجربه نشان داده است که تحقیقات ضد انحصار در چین می‌تواند عواقب مالی و تجاری قابل توجهی برای شرکت‌های خارجی داشته باشد.
اگر چین در این پرونده گوگل را مقصر تشخیص دهد، ممکن است این شرکت با جریمه‌های سنگین مالی روبه‌رو شود یا مجبور به تغییر سیاست‌های تجاری خود در چین شود. چنین تصمیمی می‌تواند بازار اندروید را در چین تحت تأثیر قرار دهد و باعث شود تولیدکنندگان چینی به دنبال جایگزین‌های بومی برای سیستم‌عامل اندروید باشند.
سابقه پرونده‌های ضد انحصار علیه گوگل
این نخستین بار نیست که گوگل با پرونده‌های ضد انحصار مواجه می‌شود. این شرکت پیش‌تر در کشورهای مختلفی از جمله:
- اتحادیه اروپا
- کره جنوبی
- روسیه
- هند
- ترکیه
به دلیل سوءاستفاده از موقعیت انحصاری خود در بازار، تحت تحقیقات قضایی قرار گرفته است.
در سال ۲۰۲۰، وزارت دادگستری ایالات متحده شکایتی علیه گوگل ثبت کرد و این شرکت را به ایجاد انحصار در بازار جستجو متهم نمود. پس از این پرونده، فشارهای قانونی بیشتری بر گوگل وارد شد و در نهایت درخواست‌هایی برای واگذاری مرورگر کروم و تغییر در سیاست‌های همکاری با شرکت‌هایی مانند اپل و سامسونگ مطرح شد.
در بریتانیا نیز سازمان رقابت و بازار این کشور در حال بررسی جایگاه گوگل در بازار فناوری و تبلیغات دیجیتال است. تمام این پرونده‌ها نشان می‌دهد که گوگل در نقاط مختلف جهان به دلیل سیاست‌های تجاری خود زیر ذره‌بین نهادهای نظارتی قرار دارد.
جنگ تجاری آمریکا و چین و ارتباط آن با پرونده گوگل
تحقیقات ضد انحصار علیه گوگل در چین همزمان با تشدید جنگ تجاری بین پکن و واشنگتن آغاز شده است. دولت چین اخیراً محدودیت‌هایی بر صادرات مواد معدنی حیاتی وضع کرده است که در تولید تراشه‌های نیمه‌هادی و سایر محصولات فناوری نقش کلیدی دارند. از سوی دیگر، ایالات متحده نیز تعرفه‌های ۱۰ درصدی بر برخی کالاهای وارداتی از چین اعمال کرده است.
این اقدامات متقابل نشان‌دهنده تشدید تنش‌های اقتصادی بین دو کشور است. در چنین شرایطی، پرونده گوگل می‌تواند به عنوان ابزاری برای چانه‌زنی در مذاکرات تجاری بین پکن و واشنگتن مورد استفاده قرار گیرد.