جی دی پی (GDP) چیست؟
اگر شما فردی هستید که در حال تحصیل در رشته اقتصاد هستید و یا ممکن است در اخبار و رسانه ها این اصطلاح جی دی پی را شنیده باشید و دوست دارید بدانید چیست به شما در این مقاله معرفی می کنیم که این اصطلاح چه معنی می دهد و چه کاربردی دارد و همچنین نقش جی دی پی را در اقتصاد برای شما شرح می دهیم.
جی دی پی (GDP) به تولید ناخالصی داخلی گفته می شود. این (GDP) بسیار برای اقتصاد دانان و سرمایه گذاران با اهمیت است و نشان دهنده میزان رشد و تولید اقتصادی در هر کشوری است.
وقتی نرخ بیکاری پایین باشد و دستمزدها زیاد شود نشان دهنده اقتصاد شکوفا و عالی است و بنگاهای اقتصادی نیروی بیشتری را برای کار استخدام می کنند تا بتوانند پاسخگوی نیاز افراد باشند.
سرمایه گذاران هم برای سرمایه گذاری در هر جایی ابتدا به (GDP) آن نگاه می کنند چون تغییر قابل توجه در این (GDP) کم یا زیاد شدن آن تاثیر زیادی بر بازار سهام دارد. وقتی یک اقتصاد ضعیف باشد درآمد شرکت ها کم می شود و تاثیر زیادی بر بازار سهام آن خواهد داشت و ارزش سهام آن را کم می کند.
تولید ناخالص داخلی یا همان (GDP) نشان دهنده ارزش پولی تمام کالاهای نهایی و خدمات تولید شده در یک کشور است البته در بازه زمانی مشخص که معمولا یک ساله است. کالای نهایی به کالایی گفته می شود که توسط مشتری خریداری می شود و مورد استفاده قرار می گیرد و این کاملا برعکس کالای واسطه است.
کالای واسطه به کالایی می گویند که برای تولید کالای دیگر مورد استفاده قرار میگیرد و به خریدار فروخته میشود و نام دیگر کالای واسطه نیمه تمام نیز می باشد.
اگر بخواهیم برای شما مثالی از کالای واسطه و کالای نهایی را بزنیم می توان گفت چوبی که نجار برای نجاری می خرد کالای واسطه است و کاری که تولید می کند به عنوان کالای نهایی به فروش میرسد . یکی از رایج ترین شاخص ها برای اندازه گیری میزان فعالیت اقتصادی (GDP) است.
برای اولین بار در زمان های گذشته مفهوم (GDP) تعریف شد و اکنون به صورت بسیار گسترده و بزرگ در دسترس افراد قرار گرفته است. در ابتدا (GDP) در مفهوم امروزی توسط اقتصاد دان های آمریکایی تعریف شد و اکنون در تمام دنیا مورد استفاده قرار میگیرد.
معیار اصلی برای بررسی اقتصاد در هر کشوری (GDP) اشت پس بیشتر کشورها سعی می کنند تا این معیار را بالا نگه دارند و نظر سرمایه داران را به سرمایه گذاری جلب نمایند. در جی دی پی به تمام کالاهایی که در یک کشور تولید میشود اشاره می گردد و کالاهایی که در خارج از کشور تولید می گردد مد نظر نیست.
ممکن است فعالیت هایی در اقتصاد انجام شود که در محاسبه جی دی پی قرار گرفته نشود . وقتی مبادلاتی در جی دی پی ثبت می شوند که گزارش شده باشند.
فعالیت هایی که در آن دستمزد داده نمی شود مثل: کارهای که در خانه انجام می شود کارهای داوطلبانه و .. جز این کارها هستند. کالاهایی که برای فروش در بازار تولید نمی شوند.
در برخی مبادلات پولی جا به جا نمی شود و یا بازار سیاه و زیرزمینی و فعالیت های غیر قانونی هم جز مواردی است که در محاسبه (GDP) لحاظ نمی شود. برای این که بتوانیم تولید ناخالص داخلی را حساب کنیم سه راه وجود دارد که ما در اینجا به معرفی این راه ها می پردازیم .
راه های محاسبه( GDP) چگونه است؟
راه های محاسبه (GDP) به سه صورت انجام می شود. نحوه اول محاسبه از طریق تولیدات است. دسته دوم محاسبه از طریق مخارج می باشد. دسته آخر محاسبه از راه درآمد است. نتایجی که از این سه روش به دست می آید باید با هم برابر باشند.
در روش اول که محاسبه از طریق تولیدات است تولید ناخالصی داخلی از جمع تولیدات بخش های مختلف اقتصادی به دست می آید.
در بیشتر کشورها از این روش برای به دست آوردن ناخالصی داخلی خود استفاده می کنند و ارزش افزوده را با استفاده از ابزارهای مختلفی مانند: شاخص تولیدات صنعتی ، شاخص اندازه گیری فیزیکی و آمار فروش به دست می آورند.
یکی از دشواری هایی که در روش اول وجود دارد تمایز ما بین کالای واسطه و کالای نهایی است و همین باعث شده کشورهای بزرگ از این روش زیاد استفاده نکنند و از روش مخارج و درآمد استفاده نمایند.
اگر بخواهیم به شما متداول ترین و پر استفاده ترین روش برای محاسبه ( GDP) را معرفی کنیم می توان گفت روش مخارج است.
در این روش میزان مصرف خانوار در هر کشوری، دولت و همچنین موسسه های غیرانتفاعی و موسسه های مالی در هر کشوری را با رقم صادرات جمع می کنیم و به تولید ناخالص داخلی می رسیم . میزان مخارج همان مبلغی است که توسط تولید کننده کالا و خدمات گرفته می شود.
بنگاه های تولیدی از مجموعه درآمد به دست آمده از فروش کالا و خدمات (GDP) را محاسبه می کنند. برای این که حقوق و دستمزد در هر بخش صنعتی مشخص گردد باید به سرشماری اشتغال و دریافتی ها پرداخت.
به این روش، روش درآمدی گفته می شود.در برخی از بخش ها هم محاسبه میزان پرداختی آنها آسان نیست و نمی توان از این روش استفاده کرد.در کشورهایی مثل کانادا و استرالیا که نمی توانند از روش درآمد استفاده کنند از روش برآورد الگو استفاده می نمایند.
جی دی پی (GDP) توسط چه مرکزی محاسبه می شود؟
در بیشتر کشورهای دنیا مسئول اندازه گیری ناخالصی داخلی یا همان (GDP) مرکز ملی آمار است. مرکز آمار اطلاعات را از طریق منبع مختلفی که دارد جمع آوری میکند.
در محاسبه آمار از استانداردهای بین المللی استفاده می کنند و مطابق با آنها آمار را ارائه می دهند. تولید ناخالص داخلی به دو روش اسمی و حقیقی گزارش می گردد.
تولید ناخالصی داخلی اسمی همان ارزش بازاری کالا و خدمات است که تولید می شوند. نوع حقیقی آن هم همان تولید ناخالصی داخلی اسمی است ولی با در نظر گرفتن تغییرات قیمت ها است. ( GDP) حقیقی دقیق تر از (GDP) اسمی است و بیشتر کشورها از نوع حقیقی استفاده می کنند.
جی دی پی اسمی را اگر بخواهیم بهتر و بیشتر برای شما توضیح دهیم می توان گفت به ارزش تولیدات اقتصادی ما گفته می شود البته بدون در نظر گرفتن نرخ تورم است. بیشتر مردم علاقه مند هستند تا بدانند که تولید نهایی کالا و خدمات در کشور در حال افزایش است و یا روند کاهشی دارد.
جی دی پی با قیمت های فعلی اندازه گیری می شود. البته با توجه به میزان تورم بالایی که در کشور وجود دارد باید از شاخص تورم زدایی هم در هنگام محاسبات استفاده کرد.
در نوع حقیقی جی دی پی ارزش تولیدات در سال مورد نظر اندازه گیری می شود. برای این که نرخ تولیدات را در سال های قبل با هم مقایسه کنیم از قیمت ها استفاده می کنیم. هر موقع جی دی پی حقیقی در حال رشد و زیاد شدن باشد نشان دهنده این است که نرخ اشتغال زیاد است و مردم پول بیشتری در جیب های خود دارند.
ولی زمانی که جی دی پی رو به کاهش و کم شدن است نشان دهنده این است که نرخ بیکاری زیاد شده است و مردم پولی برای خرج کردن ندارند و ممکن است کشور در بحران اقتصادی گرفتار شود.
موارد دیگری هم ممکن است به وجود بیاید مانند این که جی دی پی کم کم در حال افزایش باشد و سرعت آن در حدی نباشد که افراد جویای کار اشتغال آفرینی انجام دهند. اقتصاد در برخی از کشورها هم ممکن است به صورت دوره ای رشد کند و یا حتی در دوره ای روند کاهشی داشته باشد.
افراد سرمایه گذار با مقایسه جی دی پی کشورها با هم می توانند تصمیم بگیرند در کدام کشور سرمایه گذاری کنند و همه کشورها باید سالانه میزان جی دی چی خود را اعلام کنند.
واحد محاسبه در (GDP) پول رایج در هر کشور است. برای این که بتوان جی دی پی در کشورهای مختلف که واحد پولی متفاوتی دارند را انجام داد باید پول هر کشور را به یک پول واحد تبدیل کرد و بیشتر به صورت دلار پول ها را تبدیل می کنند. وقتی پول یک کشور به دلار تبدیل می شود نرخ مبادله در بازار ارز هم با دلار انجام می شود.
در کشورهایی که در حال توسعه هستند هم اختلاف نرخ مبادله ارز ممکن است زیاد باشد. وقتی که نرخ جی دی پی رو به افزایش باشد ممکن است مشکلات زیست محیطی را هم به وجود بیاورد و باعث کم شدن اوقت فراغت هم شود و کیفیت سطح زندگی را هم پایین بیاورد.
به همین دلایل سازمان ملل شاخص توسعه انسانی را تولید کرده و با این کار نه تنها اساس جی دی پی را تغییر داده بلکه میزان رضایت و امید به زندگی و همچنین سطح سواد را در رتبه بندی خود قرار داده است.
بیشتر افرادی که در رشته اقتصاد تحصیل می کنند در درس اقتصاد کلان با این موضوعات در ارتباط هستند و باید آنها را به خوبی آموزش ببینند تا در آینده به کشور و اقتصاد کشور کمک زیادی کنند.
مقایسه اقتصاد با (GDP) چگونه است؟
در هر کشوری وقتی حرف از اقتصاد می شود میزان ناخالص داخلی بسیار مهم است و تاثیر بسیار زیادی بر اقتصاد در هر کشوری دارد. (GDP) باعث رونق اقتصاد در کشورها می شود. البته که در هر کشوری هم رونق اقتصاد وجود دارد و هم ممکن است دچار رکود شوند.
وقتی میگوییم یک کشور رونق اقتصادی دارد یعنی میزان جی دی پی در آن کشور رو به افزایش است و وقتی رکود اقتصادی داریم یعنی میزان جی دی پی در کشور کم شده است.
بیشتر کشورهای دنیا و یا صنایع بزرگ سهم خود را در اقتصاد بر اساس میزان مشارکت در تولید ناخالص داخلی اندازه گیری میکنند.
اگر شما میخواهید بدانید در طول یک سال چند ریال و یا چند تومان و حتی چند دلار در کشور کالا و خدمات فروخته شده است می توانید از تولید ناخالص داخلی استفاده کنید. در یک معامله وقتی دو طرف با هم معامله می کنند درآمد یکی هزینه دیگری و هزینه یکی در آمد دیگری است.
(GDP) در ایران در سال معادل چند صد میلیارد است البته در بعضی از سال ها ممکن است این عدد بیشتر و یا حتی کمتر باشد. ترکیه در سال چند صد میلیارد دلار میزان تولید ناخالص آن است. کشورهایی مثل آلمان ، روسیه هم سالانه درآمد های چند هزار میلیارد دلاری دارند.
اقتصاد ایران جز اقتصادهای ترکیبی است و دارای دو بخش عمومی و یک بخش متمرکز است. بیشتر صادراتی که از کشور ما انجام می شود بر مبنای نفت و گاز است.
بیشتر درآمد دولت از منابع نفتی ما است. البته باید این نکته را هم اشاره کرد که اقتصاد ایران یکی از اقتصادهایی است که در برابر بحران مالی آسیب ندید. واحد پول در کشور ما ریال است.
در هر کشوری ممکن است یک سال رکود اقتصادی باشد و سال بعد شکوفایی اقتصادی داشته باشیم. باید اقتصاددان های ماهر و کاربلد داشته باشیم تا در مواقع بحران بتوانند به کمک دولت بیایند و باعث رشد اقتصاد شوند.
در سال های گذشته نفت با قیمت بسیار بالایی خرید و فروش میشود ولی اکنون به دلیل تحریم های موجود باید اقتصادی بدون کمک نفت داشته باشیم.
کشور ما ایران از نظر (GDP) یا همان تولید ناخالص داخلی بیست و پنجمین کشور در جهان است و صندوق بین المللی پول در دنیا میزان رشد اقتصادی هر کشور را اعلام می کند و در سال ۲۰۲۱ میزان رشد اقتصادی در ایران را با ۲.۵ درصد افزایش اعلام کرده است.
در سال های اخیر میزان تورم در کشور بسیار بالا رفته است و همین باعث می شود تاثیر بسیار زیادی بر تولید ناخالص داخلی داشته باشد. باید دولت مردان ایرانی از افراد ماهر در اقتصاد برای کمک به اقتصاد کشور استفاده کنند.
کشور ما در زمینه تولیدات بسیار پیشرفت کرده است و زمینه صادرات حرف بسیار زیادی برای گفتن دارد و مواد بسیار با کیفیت را به کشورهای دیگر صادر می نماید. کشور ما از بزرگترین تولید کننده های پسته و زعفران در دنیا است.
تولید ناخالص داخلی یک شیوه اندازه گیری میزان تولید و درآمد است تا هر کشوری بداند در سال چه مقدار تولید داشته است. در هنگامی که می خواهیم تولید ناخالص داخلی را اندازه گیری کنیم نیازی به توجه به نوع کالا و نوع مصرف نیست بلکه همه کالاهایی که ثبت می شوند جز آمار جی دی پی هستند.
اقتصاد برای زندگی در هر کشوری به عنوان یک شاخص مهم تلقی می شود. و بیشتر افراد دوست دارند در کشوری زندگی کنند که از نظر اقتصادی به صرفه و خوب باشد.
البته همراه با جی دی پی شاخص های دیگری مانند جی ان اچ GNH و یا GPL که هر کدام از این معیارها برای اندازه گیری چیز خاصی استفاده می شود.
وقتی به فکر افزایش رشد اقتصادی هستیم باید به این نکته هم توجه کنیم که این رشد اقصادی باعث لطمه به محیط زیست نشود و در هنگام استفاده از منابع طبیعی برای رشد اقتصادی باید مواظب میزان استفاده بود تا با کمبود و یا حتی نبود منابع طبیعی مواجه نشویم.
اگر از محیط زیست و یا منابع طبیعی استفاده می کنیم باید به فکر جایگزین آنها هم باشیم. اینکه اقتصاد هم در کشور ما و هم در کشورهای دیگر رشد کند بسیار امر مهم و خوبی است ولی باید در کنار رشد اقتصاد به فکر منابعی که از آنها استفاده می کنیم هم باشیم.
در سیاره ای که ما در آن زندگی می کنیم باید به همه منابع توجه کرد و اهمیت داد تا همچنان قابل سکونت برای همه افراد بعد از ما هم باشد. در اینترنت و فضای مجازی ویدیو های زیادی درباره جی دی پی GDP وجود دارد که شما می توانید با استفاده از آنها بهتر و بیشتر با این مفهوم آشنا شوید.
تولید ناخالص ملی با تولید ناخالص داخلی بسیار به هم نزدیک هستند ولی در معنی بسیار با هم متفاوت هستند و فرق دارند. تولیدات تمام شرکت های داخلی و خارجی در کشور جز تولید ناخالص داخلی به شمار می آیند.
ولی شرکت هایی که در خارج از این کشور کار و فعالیت می کنند تولیدات آنها جز ناخالص داخلی کشور ما به شمار نمی آید.
اگر بخواهم به زبان ساده تر تفاوت تولید ناخالص داخلی را با تولید ناخالص ملی بیان کنم می توان گفت که اگر شهروندان یک کشور از سرمایه خود که در کشورهای دیگر است درآمد کمتری داشته باشند نسبت به آنچه خارجی ها در کشور آنها به دست آورده اند.
در این صورت می توان گفت تولید ناخالص ملی آن کشور کمتر از تولید ناخالص داخلی آن بوده است. البته با استفاده از تولید ناخالص ملی می توان تولید سرانه را به دست آورد و فقط کافی است ناخالص ملی را به تعداد جمعیت تقسیم کنیم.
تمام سیاست مداران در همه جای دنیا قبل از این که بخواهند سرمایه گذاری کنند سعی می کنند تمام ارزش های یک کشور را با کشورهای دیگر مقایسه کنند و بعد بهترین کشور را برای سرمایه گذاری انتخاب کنند. بهتر است هر کشور سعی کند تمام شاخص های اقتصادی خود را بالا نگه دارد تا بتواند نظر سرمایه گذاران را جلب نماید.