دنیل کانمن در سال ۱۹۳۴ متولد شده و در سال ۲۰۲۲ در سن ۸۸ سالگی درگذشت.
او به خاطر کارهای پیشگامانهاش در حوزه تصمیمگیری و رفتار اقتصادی تحت شرایط عدم قطعیت، جایزه نوبل اقتصاد را در سال ۲۰۰۲ دریافت کرد.
کانمن به همراه همکارش آموس تورسکی، تئوری چشمانداز را توسعه دادند که نشان میدهد انسانها تصمیمات خود را بر اساس حالتهای روانی مختلف اتخاذ میکنند و نه همیشه رفتار کاملاً عقلانی دارند.
آثار و تحقیقات کانمن درباره سوگیریهای شناختی و احساسی در تصمیمگیری اقتصادی، تأثیر بهسزایی بر علوم رفتاری و اقتصاد داشته است.
نیل کانمن در حوزههای دیگری از اقتصاد نیز فعالیت داشته است.
کانمن علاوه بر تئوری چشمانداز و سوگیریهای شناختی، در زمینههای دیگری مانند ارزشگذاری و تصمیمگیری تحت عدم قطعیت نیز تحقیقات مهمی انجام داده است.
او در حوزه اقتصاد رفتاری نیز پژوهشهای بنیادی انجام داد و به توسعه این زیرشاخه اقتصاد کمک شایانی کرد. اقتصاد رفتاری به تحلیل تأثیر عوامل روانشناختی بر تصمیمات اقتصادی میپردازد.
همچنین کانمن در زمینه تئوری بازیها و کاربرد آن در تصمیمگیری استراتژیک نیز مطالعات ارزشمندی انجام داد.
فعالیتهای او در این حوزههای متنوع، نقش مهمی در پیشرفت علم اقتصاد و گسترش دیدگاههای جدید در این رشته ایفا کرده است.
بنابراین میتوان گفت که دنیل کانمن، اقتصاددان برجستهای بود که دامنه آثارش بسیار گستردهتر از تئوری چشمانداز و رفتار اقتصادی بود.
حال سوال پیش میاید که آیا کانمن در حوزه اقتصاد رفتاری تأثیری بر روی سیاستهای عمومی داشته است؟
بله، دنیل کانمن در حوزه اقتصاد رفتاری تأثیر قابل توجهی بر روی سیاستهای عمومی داشته است
تحقیقات کانمن و همکارش آموس تورسکی در زمینه سوگیریهای شناختی و تصمیمگیری تحت عدم قطعیت، منجر به ظهور رویکرد جدیدی در طراحی سیاستهای عمومی به نام “معماری انتخاب” شد.
معماری انتخاب بر این ایده استوار است که دولتها میتوانند با درک بهتر از محرکهای روانشناختی افراد، سیاستهایی را طراحی کنند که به صورت غیرتحمیلی رفتار مردم را به سمت تصمیمهای بهتر سوق دهد.
این رویکرد در حوزههای مختلفی مانند سیاستهای بهداشتی، پسانداز و سرمایهگذاری، مصرف انرژی و محیط زیست مورد استفاده قرار گرفته است.
کارهای کانمن در این زمینه، به دولتها کمک کرده تا سیاستهای خود را با درک بهتر از رفتار واقعی افراد طراحی کنند و نتایج مطلوبتری به دست آورند.
بنابراین میتوان گفت که اندیشههای نوآورانه کانمن در حوزه اقتصاد رفتاری تأثیر قابل توجهی بر سیاستگذاریهای عمومی داشته است.
در سال ۱۳۵۴، وزارت راه و ترابری خبر داد که قرارداد ساخت شاهراه ۶ باندی کرج-قزوین با پیمانکار به امضا رسیده است. پیمانکار وظیفه داشت که این شاهراه را طی مدت دو سال به پایان برساند.
این پروژه بخشی از طرح “نیم قرن با اقتصاد ایران” است که توسط اقتصادنیوز در سال ۱۴۰۳ (۲۰۲۴) به اجرا درآمده است. در این طرح، اقتصادنیوز با استفاده از اخبار و گزارشهای روزنامههای “اطلاعات” و “دنیای اقتصاد”، هر روز روایتی اختصاصی از اقتصاد ایران و جهان را به مخاطبان ارائه میدهد.
هدف اصلی این پروژه، دستیابی به تصویری روشن از وضعیت اقتصادی ایران در طول نیم قرن گذشته است. بررسی روند تحولات اقتصادی و تأثیر آن بر سایر موضوعات جامعه ایران، میتواند به درک بهتر وضعیت کنونی اقتصادی کمک کند.