استیبل کوین (Stablecoin) عضوی از خانواده ارزهای دیجیتال است و به گونه‌ای طراحی شده که ارزش آن از یک مقدار مشخص نوسان چندانی نداشته باشد. اما این ارزش ثابتِ استیبل کوین معمولا به یک ارز فیات مانند دلار، یک کالای بار ارزش مانند طلا یا حتی مجموعه‌ای از ارزهای دیجیتال پگ (Pegged) یا گره خورده است.
برخلاف رمزارزهایی چون بیت‌کوین، شیبا یا اتر، استیبل کوین‌ها نوسانی در بازه ۰ تا ۱ درصد دارند و نوسان قیمتی آن‌ها هرگز ناگهانی و شدید نیست. درواقع، اگر یک استیبل کوین نتواند ارزش خود را در بلندمدت و در حوالی همان ارزش اولیه تثبیت کند، نابودی و انحلال آن حتمی است.
برای مثال، تتر (Tether) یک Stablecoin است که ارزش خود را به دلار حلقه زده است، هر چند این اتصال برای ارزهای فیات دیگر نیز تعریف شده است؛ اما معمولا تتر را با USDT می‌شناسند که همان تتر پگ شده با دلار است. برای هر تتر، چنانکه شرکت پشتیبان و معرف آن ادعا می‌کند، یک دلار در یک حساب بانکی یا دارایی‌های قابل بررسی و قیمت‌گذاری ذخیره شده است تا تتر همیشه ۱ دلار بیارزد.
برای درک بهتری از تتر، مقاله دروازه اقتصاد با عنوان همبستگی جفت‌ارزها را حتما بخوانید.
استیبل کوین چیست؟
استیبل کوین‌ها نمایندگان دارایی‌های دیگرند؛ به زبانی دیگر، آن‌ها معرف ارزش تشخیص داده شده از دارایی پشتیبان خود در بازارهای معاملاتی هستند. به خاطر همین ارتباط تنگاتنگ و حلقه شدن ارزش به یک دارایی از جنس دیگر است که استیبل کوین‌ها را پگ شده یا Pegged می‌خوانند.
این مفهوم بسیار شبیه به ارزش گذاری اوراق بهادار، سهام و حتی ارزهای فیات است. فرض کنید بانک مرکزی ایران می‌خواهد اسکانس چاپ کند. برای چاپ هر اسکناس، بانک مرکزی باید یک پشتیبان درآمدی، کالایی باارزش مثل طلا یا نفت و … را مبنای میزان پولی قرار دهد که قرار است چاپ و راهی بازار شود.
به طور مشابه، وقتی یک موسسه مالی یا هر سازمان و جریان دیگری اقدام به انتشار استیبل کوین خاصی می‌کند، معمولا از یک حساب سپرده یا دارایی ثابت و با ارزش دیگری برای تثبیت قیمت هر کوین بهره می‌گیرد. به عنوان نمونه، اگر قرار باشد ۱۰۰ میلیون کوین انتشار یابد، ۱۰۰ میلیون دلار حساب ارزی می‌تواند پشتیبان قابل قبولی برای حفظ ارزش هر کوین در حدود ۱ دلار باشد. Cash Out یا سوزاندن کوین‌ها اصطلاحاتی که به منظور برداشت از حساب و حذف توأم یک کوین استفاده می‌شود.
بنابراین واضح است که بیت‌کوین و ارزهای مشابه آن تفاوتی شاخص با این نوع کوین‌ها دارند. به ویژه، در دنیای کریپتو نوسان یک فاکتور عادی و جزئی از ذات این ابزارهای مالی است؛ اکثر آن‌ها با هیچ دارایی دیگری پشتیبانی نمی‌شوند و به همین دلیل، هیچ مرزی در صعود یا نزول برای آن‌های تعریف نمی‌گردد. ارزهای پایدارتر به بازار معرفی شده‌اند و می‌شوند تا این نوسان شدید را با یک ثبات مستمر کنترل کنند.
برای درک بهتر ارزش گذاری بیت‌کوین، مقاله چرا بیت کوین ارزش دارد را بخوانید!
دلیل استفاده از استیبل کوین‌ها در دنیای رمزارز چیست؟
اما چه دلیلی برای استفاده از این کوین‌های بدون نوسان وجود دارد و استیبل کوین‌ها چه اهمیتی برای دنیای رمزارز دارند؟ کوتاه‌ترین جواب این است که Stablecoinها همان تعادل و تثبیت ارزشی هستند که بازار ارز دیجیتال از نداشتن آن رنج می‌برد، چراکه در طول سال‌ها نوسان شدید به یک ویژگی منفی و شبیه به کلاهبرداری برای ارز دیجیتال بدل شده است.
برای نمونه، در مارس ۲۰۲۰ قیمت هر بیت‌کوین در حدود ۵۰۰۰ دلار بود و در آوریل ۲۰۲۱ این ارز دیجیتال به عدد عجیب ۶۳۰۰۰ دلار رسید. اما این صعود عمودی و غیرعادی یک نزول شدید را نیز به همراه داشت و بسیاری از معامله‌گران در بازه ۲ ماه، بیشتر از ۵۰ درصد از سرمایه خود را از دست دادند. در مقابل، به ندرت پیش می‌آید که یک ارز فیات در بازارهای فارکس تغییری ۱ درصدی را به خود ببیند.
هدف از خلق استیبل کوین حل این مسئله نوسان شدید و ارزش‌گذاری هیجانی در بازارهای رمزارز است. بخصوص، وقتی کارمزد تراکنش‌ها با یک استیبل کوین پرداخت گردد، و نه یک ارز دیجیتال پر نوسان، رغبت به معامله بالاتر می‌رود و حاشیه سود بیشتری نصیب معامله‌گر خواهد شد.
علاوه بر این، Stablecoin در تعامل لحظه به لحظه با ارزش یک دارایی چون ارز فیات است و تبدیل ارزهای دیگری چون بیت‌کوین به انواع پایدار، باعث می‌شود که هم‌زمان با حفظ ارزش دارایی برای معامله‌گر، جریان نقدینگی نیز در بازار کریپتو باقی بماند و به انواع خارج از آن تبدیل نشود. رمزارزهای پایدار ۲۴ ساعته و در تمام روزهای هفته قابل معامله و در دسترس هستند، برعکس ارزهای فیات و دسترسی محدودتر آن‌ها.
درنهایت، استیبل کوین‌ها را می‌توان همراه با قراردادهای هوشمند و در جهت اجرای پروژه‌های مختلف در دنیای اقتصاد بلاک‌چین استفاده کرد. پایداری این ارزهای دیجیتال از اختلاف‌هایی ممانعت می‌کند که نتیجه نوسان بالا در بازار ارزهای دیجیتال هستند و بر عملکرد پروژه تأثیر منفی می‌گذارند.
انواع استیبل کوین
وضعیت و پیشرفت‌های کنونی از جنس فناوری این باور را تقویت می‌کنند که آینده مالی جهان نه برای بانک‌های مرکزی بلکه به نفع ارزهای دیجیتال و اقتصاد پیرامون آن‌ها خواهد بود. در این اکوسیستم جدید، استیبل کوین‌ها محکم‌ترین ستون رمزارزها برای تثبیت موقعیت خود و ایجاد توازن در این بازار هستند.
یک استیبل کوین می‌تواند با ارزهای فیات، ارزهای دیجیتال دیگر، یا هر نوع اموال فیزیکی و حتی مجازی پشتیبانی شود. در ادامه به انواع استیبل کوین‌ها و مزایا و معایب هر کدام می‌پردازیم.
استیبل کوین‌ها با وثیقه ارز فیات
استیبل کوین با پشتیبانی ارز فیات متأثر از یک حساب ارزی است که به صورت یک به یک، برای تثبیت ارزش هر کوین، با یک واحد از آن ارز فیات پایدار می‌شود. برای مثال، به ازای هر تتر (USDT) دقیقا یک دلار آمریکا در یک حساب ارزی ذخیره شده است یا اینکه اوراق مالی با ارزشی برابر با حجم انتشاری آن در اختیار شرکت یا موسسه پشتیبان کوین است.
استیبل کوین با وثیقه ارز دیجیتال
از آنجا که ارز دیجیتال نیز یک نوع دارایی مالی است، می‌توان از آن به عنوان یک ذخیره ارزی بهره گرفت. اما به دلیل اینکه ارزهای دیجیتال دچار نوسان‌های بسیار شدیدی می‌شوند، در غالب موارد مقدار بسیار بیشتری باید به عنوان ارز پشتیبان ذخیره شود. برای مثال، ممکن است برای انتشار ۱ میلیون استیبل کوین، ۲ میلیون از یک ارز دیجیتال خاصی ذخیره شود.
DAI به عنوان مثال، یک Stablecoin با پشتوانه ارز دیجیتال است که به ارز دلار و ارزش آن متناظر شده است اما با اتر پشتیبانی می‌شود. به طور دقیق‌تر، نزدیک به ۱۵۰ درصد از ارزش لحظه‌ای DAI به صورت اتر ذخیره شده است.
استیبل کوین‌ها با پشتیبانی کالا و دارایی‌های فیزیکی
Pax Golad یا Tether Gold دو ارز پایدار با پشتوانه طلا هستند که به میزان کوین انتشار یافته طلا برای پشتیبانی از آن ذخیره شده است. علاوه بر طلا، سایر کالاهای با ارزش مانند سنگ‌ها و مواد معدنی قیمتی، املاک و هر کالای مشخص، قابل معامله و ارزشمندی را می‌توان به عنوان دارایی پشتیبان در نظر گرفت.
به طور نمونه هر PAXG نزدیک به ۱۹۱۸ دلار می‌ارزد که تقریبا همان قیمت یک انس طلا در بازارهای جهانی است. به همین دلیل PAXG بیشتر از اینکه از بازارهای کریپتو تأثیر بگیرد از بازار معاملات طلا تأثیر می‌پذیرد.
استیبل کوین‌های الگوریتمی
در این نوع از ارزهای پایدار، داشتن ذخیره ارزی (از هر نوع) اختیاری است. در واقع، در این ارز پایدار از یک یا چند الگوریتم تشخیص بازار و معامله برای کنترل عرضه و تقاضا استفاده می‌شود. به ویژه، استیبل کوین الگوریتمی را قراردادهای هوشمند کنترل می‌کنند.
در غالب اوقات از دو کوین در این الگوریتم استفاده می‌شود؛ کوین اصلی وظیفه جذب نوسان بازار را دارد و کوین دومی به ثبات استیبل کوین کمک می‌کند. هر وقت ارزش استیبل کوین الگوریتمی کاهشی شود، عرضه آن توسط الگوریتم کنترل و محدود می‌شود تا قیمت دوباره افزایش یابد، در زمان افزایش قیمت نیز الگوریتم عرضه را افزایش می‌دهد تا قیمت بیش از حد بالا نرود.
بهترین استیبل کوین‌ها
ارزهای پایدار معمولا به اندازه ارزهای دیگری چون اتر، بیت‌کوین یا شیبا خبرساز نیستند و از جریان‌های مختلف اجتماعی، تجاری و سیاسی نیز تأثیر ناگهان و شدیدی نمی‌گیرند. بخصوص، آن‌ها وعده‌های میلیاردر شدن و ثروت و موفقیت‌های ناگهانی به معامله‌گران نمی‌دهند. با این حال، برخی از آن‌ها جزء پرکاربردترین ارزهای دیجیتالی هستند که سهم قابل توجهی از بازار دارند. در ادامه به برخی از بهترین استیبل کوین‌ها اشاره می‌کنیم.
تتر، Tether با نماد USDT
تتر مهم‌ترین و بزرگترین ارز پایدار در بازارهای معاملاتی این نوع رمزارزهاست. تتر توسط ارز دلار پشتیبانی می‌شود و ارزش هر کوین آن همیشه عددی حول ۱ دلار است. به دلیل اینکه شرکت پشتیبان آن از حساب‌های واقعی برای پشتیبانی از تتر استفاده می‌کند، این ارز نوسان بسیار کمی دارد و همیشه اعداد بسیار نزدیک به ۱ دلار را حفظ می‌کند.
بنا بر معاملات کنونی (۱۸ جولای ۲۰۲۳) ارزش هر تتر در حدود ۱.۰۰۰۱۸۱ دلار است. همچنین، ارزش بازار این ارز دیجیتال در حدود ۸۳.۷ میلیارد دلار است و در ۲۴ ساعت گذشته در حدود ۲۴.۴ به ارزش میلیارد دلار USDT معامله شده‌اند.
USD Coin با نماد USDC
USDC نیز یک استیبل کوین است که توسط یک حساب دلاری پشتیبانی می‌شود. با استفاده از این رمزارز، کاربران با سرعت و امنیت بیشتری می‌توانند دارایی‌های دیجیتال را منتقل کنند و در پلتفرم‌های مختلف از آن به عنوان ارز مبنا بهره گرفته می‌شود.
ارزش کنونی USD Coin، ۰.۹۹۹۷۷۵دلار است و در ۲۴ ساعت گذشته ۳.۳ میلیارد دلار از آن معامله شده است. همچنین، ارزش بازار آن عدد تقریبی ۲۷ میلیارد دلار است.
Binance USD با نماد BUSD
BUSD دیگر ارز پایداری است که با دلار آمریکا پشتیبانی می‌شود. این ارز توسط بایننس و با همکاری شرکت PAXOS طراحی شده است. حساب پشتیبان آن نیز توسط بایننس پشتیبانی و ثبات در ارزش آن تضمین می‌شود.
در حال حاضر، ارزش هر کوین BUSD در حدود ۰.۹۹۹۹۵ دلار و ارزش بازار آن نزدیک به ۴ میلیارد هستند. در ۲۴ ساعت گذشته، BUSD بیشتر از ۲ میلیارد معامله شده است.
استیبل کوین DAI
این ارز پایدار الگوریتمی نیز به نوعی با دلار و تتر پگ شده است و در حال حاضر بزرگترین استیبل کوین الگوریتمی بازار است. در ۲۴ ساعت گذشته، هر DAI با قیمت میانگین ۰.۹۹۹۲ معامله شده است. در همین بازه نیز بیشتر از ۹۶.۳۸۵ میلیون دلار ارزش معاملات داشته اشت. ارزش بازار این ارز دیجیتال نیز نزدیک به ۴.۶ میلیارد دلار است.
MIM یا Magic Internet Money
این استیبل کوین ارز بومی و مورد استفاده در پلتفرم وام‌دهی Abracadabra money است که در سال ۲۰۲۱ به وجود آمد. ارزش کنونی این ارز پایدار در حدود ۰.۹۸۵ دلار است و در ۲۴ ساعت گذشته ۱.۰۹۰ میلیون دلار از آن معامله شده است. ارزش بازار آن نیز نزدیک به ۱۰۲ میلیون دلار است.
Pax Gold با نماد PAXG
ارز دیجیتال PAXG جزء انواع پگ شده با طلا است که عملکرد خوبی در بازارهای معاملاتی داشته است. این ارز جزء ۱۰۰ کریپتو برتر دنیای دیفای است و در حال حاضر با قیمت ۱۹۱۸ دلار معامله می‌گردد. در ۲۴ ساعت گذشته نیز در حدود ۷.۹ میلیون دلار از آن معامله شده‌اند.
ارزهای پایدار چه ریسک‌هایی را به همراه دارند؟
در نگاه اول به نظر می‌رسد که ارزهای پایدار ریسک بسیار پایین و در حد صفری دارند؛ در مقایسه با رمزارزهای مشهور و پر نوسانی چون بیت‌کوین همینطور است و واقعا ریسک چندانی ندارند. با وجود این، استیبل کوین‌ها نیز ریسک‌های معمول در بازار کریپتو را به خود می‌گیرند و چند ریسک اختصاصی برای خود را نیز دارند.
امنیت ارزهای پایدار
شبیه هر ارز دیجیتال دیگری، استیبل کوین‌ها را باید در مکان مشخصی نگهداری کرد، این مکان می‌تواند ولت ارز دیجیتال شخصی شما یا نزد یک بروکر یا صرافی باشد. همین واقعیت به منزله یک دریچه قابل نفوذ برای هکرها و روش‌های کلاهبرداری مثل فیشینگ است. همچنین، در برخی از موارد صرافی یا حتی شرکت ارائه دهنده خدمات ولت ارز دیجیتال هک می‌شود یا یک کلاهبرداری از آب در می‌آید و شما از این کانال نیز ممکن است متضرر شوید.
ریسک متناظر با ناشران ارزهای پایدار
اگرچه به ظاهر این ارزها کاملا غیرمتمرکز (Decentralized) هستند، اما در واقعیت شما با یک شرکت، موسسه حقیقی یا حقوقی و یا شخص و گروه خاصی سروکار دارید که این کوین را طراحی و راهی بازار کرده‌اند. بنابراین، همیشه امکان سوء استفاده وجود دارد، بخصوص اگر خالقان این ارزها پشتوانه مالی مبنا را برداشت کنند یا نتوانند به میزان ادعا شده تضمین نمایند. هرچقدر وجود دارایی پشتیبان، مثل حساب دلاری، با تضمین بیشتر و شفافیت بالاتری همراه باشد، ارز پایدار اعتبار بیشتر و ریسک کمتری خواهد داشت.
نوع ارز پایدار
به طور معمول، استیبل کوین‌هایی که با ارزهای فیات پشتیبانی می‌شوند و حساب ارزی متناظر و برابر با کوین‌های منتشرشده دارند، ریسک کمتری به همراه دارند. برعکس، ارزهای الگوریتمی یا آن‌هایی که با ارزهای دیجیتال دیگر پشتیبانی می‌شوند از اعتبار کمتری برخوردارند.
فرایند طراحی، کاربرد و توسعه استیبل کوین
هرچقدر استیبل کوین طراحی هوشمندانه‌تری داشته باشد و با قراردادهای هوشمند بیشتر از پروژه‌های مختلف گره خورده باشد، ریسک اعتباری و نکول کمتری را برای خود به ارمغان می‌آورد. اگر آینده عملیاتی و کاربری بیشتری برای کوین بتوان متصور شد، حتما بازار داغ‌تر و با مشارکت بالاتر در انتظار آن ارز پایدار است.
کاربردهای Stablecoin
اما سوال اصلی که پیش می‌آید این است که با این ارزهایی که قیمت آن‌ها تقریبا همیشه ثابت است چه می‌توان کرد و آن‌ها چه کاربردی در واقعیت دارند که معامله‌گران به خرید و فروش آن‌ها می‌پردازند.
پس‌انداز کردن
برخلاف ارزهای دیجیتال دیگر، انواع پایدار در طول زمان ارزش خود را حفظ می‌کنند و شبیه سپرده‌گذاری در حساب‌های ارزی گزینه مناسبی برای پس‌انداز کردن هستند.
انجام معاملات
شبیه اینکه شما از دلار برای خرید و فروش بیت‌کوین یا هر ارز دیجیتال دیگر بهره می‌گیرید، از ارزهای پایداری چون تتر نیز می‌توانید به طور مشابه برای سرمایه‌گذاری در دنیای معاملات دیفای استفاده کنید.
هزینه پایین تراکنش‌ها
اکثر پلتفرم‌هایی که از Stablecoin ها به عنوان ارز مبنا در پرداخت کارمزد تراکنش استفاده می‌کنند، هزینه کمتری را بابت هر تراکنش دریافت می‌کنند. بنابراین، با پرداخت کارمزد کمتری کاربر می‌تواند به هر حسابی پول واریز کند. همچنین، با استفاده از ولت دیجیتال، کاربر می‌تواند تتر را به هر حساب بین‌المللی واریز کند، فعالیتی که در سیستم بانکی سنتی به آسانی ممکن نیست و نیاز به سواپ و پلتفرم‌هایی چون SWIFT دارد.
جمع‌بندی
استیبل کوین‌ها بخش قابل توجهی از پایداری مورد نیاز در بازار ارزهای دیجیتال را برای این بازار به ارمغان می‌آورند. با این حال، ریسک جزئی از ذات بازار ارزهای دیجیتال است و هیچ ارزی از این قاعده مستثنا نخواهد بود.
به ویژه، آن ارزهایی اعتبار بیشتری دارند که شفافیت بالاتری نسبت به دارایی پشتیبان خود ارائه می‌دهند. بخصوص، آن دسته که با ذخایر ارزی پشتیبانی می‌شوند باید به صورت دوره‌ای و مرتب گزارش‌های مالی و بانکی خود را ارائه کنند تا معامله‌گر با اطمینان بیشتری به سرمایه‌گذاری در آن‌ها بپردازد.
در نهایت، استیبل کوین را می‌توان با ارزهای فیات یا دارایی‌های فیزیکی پشتیبانی کرد و یک ارز پایدار متمرکز به وجود آورد یا از ارزهای دیجیتال و الگوریتم‌ها مبتنی بر آن‌ها برای پشتیبانی از ارز پایدار بهره گرفت که منجر به استیبل کوین غیرمتمرکز می‌شود.
سوالات متداول
چه فاکتورهایی بهترین نوع از استیبل کوین را مشخص می‌کنند؟
بهترین استیبل کوین‌ها آن‌هایی هستند که ۴ شاخصه اساسی زیر را داشته باشند:
- پایداری: حفظ ارزش خود در نوسانات و موقعیت‌های مختلف بازار
- نقدینگی: امکان خرید و فروش آنی ارز و گردش مستمر سرمایه
- کارمزد: هزینه‌ای که معامله‌گر باید برای هر تراکنش از ارزهای پایدار پرداخت کند
- قابل اعتماد بودن: میزان امنیت پروژه، شرکت و حساب ذخیره پشتیبان آن
هدف از خلق استیبل کوین چه بوده است؟
هدف اصلی در تعریف و معامله ارزهای پایدار، ایجاد یک کانال با ثبات در بازارهای ارز دیجیتال و استفاده از این ارزها به عنوان ابزار معاملاتی در پلتفرم‌های مختلف و خدماتی است.
بهترین استیبل کوین کدام است؟
در حال حاضر بهترین استیبل کوین بازار تتر است که نزدیک به ۸۳ میلیارد دلار ارزش بازار دارد و با دلار آمریکا پگ شده است. این ارز پایدار همچنین توسط طلا پشتیبانی می‌گردد.